با درنگ از درد دل در بوستان دی داد رنگ
زرد و پرچین شد چو روی دردمندان با درنگ
آن چمن کز لاله و گل بود چون رنگین تذرو
شد ز برگ زرد و خاک تیره چون پشت پلنگ
آسمان چون تو زی و خز باشدی از خیل ابر
راست گشته روز و شب ماننده تیر خدنگ؟
تا چو سوزن های زرین شد گیاهان بر درخت
برگ چون زرین ورق شد آب صافی شد چو رنگ؟
رز همی ماند بخیل زنگیان خفته مست
اندک اندک خیل روم اندر میان خیل زنگ
خوش بود خون رزان خوردن بهنگام خزان
خاصه اندر بوستان با دوستان بارو دو چنگ
چرخ گشته زابر همچون زنگ بسته آینه
آب روشن گشته چون آئینه نادیده زنگ
گر نیاری گل بدست از بوستان چندی رواست
شاید ار چندی ز بلبل نشنوی آواز چنگ
مدح شمس الدین بجای بانگ بلبل گوش دار
جام می برزن بیاد او بجای جام بنگ
شه قوام الدوله تاج مملکت فخر ملوک
آفتاب روز جود و اژدهای روز جنگ
بوالمعالی کو برای و همت عالی کند
یوز را جفت گوزن و باز را جفت پلنگ
دوستانرا زاب بد پابنده چون پور ملک
صاعقه بر دشمنان بارنده چون پور پشنگ
بر عدوی شه شرار آتش شمشیر او
لاله دارد چون مغیلان نوش دارد چون شرنگ
هرکه رازی وی بیاید دل بمهر اندر زمان
رخ شود چون آذرنگ و دل چو انگشت زرنگ
روز بخشش راست گوی و روز کوشش راستکار
عادت او بی تکلف وعده او بی درنگ
روز جود از لفظ او امروز و فردا نشنوی
روز کین از حمله او ننگری تو بند و رنگ
از سخا یکسان شمارد زر و سیم و سنگ و خاک
از هنر یک جنس دارد ببر و شیر و غارم و رنگ
از بسی کز کف او دیدند خواری زر و سیم
هر دو آن پنهان شدند از شرم خلق و نام و ننگ
جای این باشد همیشه در میان تیره خاک
جای آن باشد همیشه در میان ساده سنگ
هرکه مدح او نه پیوندد چه گویا و چه گنگ
آب کز وی بهره نستانی چه دریا و چه گنگ
آورد ناگه چو بر خیل معادی تاختن
باز نشناسند گردان پاردم از پالهنگ
از فرشته خوی و فرخ دیدن و فرخنده رای
ای همه فرخندگی از دانش و فرهنگ و هنگ
بس نمانده تا چنان گردی که در مجلس بخلق
هم درم بخشی بگردون هم گهر بخشی بسنگ
روز بر دشمن شود شب رنگ و گردد تنگدست
چون در آهختند بر شبرنگ تو در جنگ تنگ
دست جور از پای زخم عدل تو برگشت شل
پای بخل از دست زخم جود تو برگشت لنگ
تا شکر ماننده حنظل ندارد رنگ و طعم
تا نهنگان را چو طاوسان نباشد طبع و رنگ
باد بر یاران تو حنظل بکردار شکر
باد بر خصمان تو طاوس بر سان نهنگ
مهرگان فرخنده بادا بر دو شاه مهربان
حاسدان جفت غریو و دشمنان جفت غرنگ
هردوان خرم نشسته بر سریر و می بدست
مجلس از فر شما آراسته مانند گنگ
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن شعری است که به اوضاع و احوال طبیعت و انسانی در زمان پاییز میپردازد. شاعر به توصیف چمن و گلهایی میپردازد که به خاطر ریزش برگها و تغییرات فصل، رنگ و زیبایی خود را از دست میدهند. احساساتی از درد و اندوه در دل افراد و دوستان در این راستا به تصویر کشیده شده است.
شاعر به تمجید از شمس الدین و صفات نیک او میپردازد؛ او را به عنوان نماد سخاوت و قابلیت جنگ میستاید. قدرت و جود او به وضوح در مواجهه با دشمنانش نمایان میشود. همچنین، شاعر از فضایل علم و فرهنگ سخن میگوید و ایزتی که در میان مردم از شخصیتهای برجستهاش ایجاد میشود را ستایش میکند.
در نهایت، به همبستگی دوستان و صمیمیت در دوران خصومتها اشاره میکند و آرزوی موفقیت و خوشبختی برای دو شاه مهربان دارد. تحلیل کلی این شعر تمجید از صفات خیرخواهی، علم و کمال انسانی در مقابل تغییرات طبیعی و تهدیدات انسانی است.
هوش مصنوعی: با تامل به درد دل خود در باغ، رنگ زرد و غمگینی به وجود آوردم، مانند چهرهی کسانی که درد و رنج میکشند.
هوش مصنوعی: آن باغی که پر از گل و لاله بود، اکنون رنگ و بوی خود را از دست داده و به مانند پرندهای رنگینپر، به خاطر برگهای زرد و خاک تیرهاش شبیه پشت پلنگ شده است.
هوش مصنوعی: آسمان زیبایی تو را دارد و مانند خز نرم و لطیف است. ابرها در طول روز و شب به شکل تیرهایی راست و مستقیم در آمدهاند.
هوش مصنوعی: وقتی که گیاهان به شکل سوزنهای طلایی درآیند و برگهای درختان مانند ورقهای طلا شوند، آیا آب نیز به رنگی زلال و شفاف درخواهد آمد؟
هوش مصنوعی: گل سرخ همچنان از بخل و حسد عدهای در خواب است و به آرامی، گروهی از رومیها در میان این گروه خوابآلود زنگیان، به حرکت درآمدهاند.
هوش مصنوعی: خوردن می و خوشگذرانی در فصل خزان، به ویژه در باغ و با دوستان، بسیار لذتبخش است.
هوش مصنوعی: چرخ زمان به دور خود میچرخد و مانند زنگی که به یکدیگر متصل شده، به نظر میرسد. آب، که به روشنی آینهای است، با وجود اینکه خود را نشان نمیدهد، همچنان پاک و زلال است.
هوش مصنوعی: اگر نتوانی گلی از باغ بچینی، چندان اشکالی ندارد، چرا که شاید برای مدتی صدای بلبل را از چنگش نیشنوی.
هوش مصنوعی: به یاد شمس الدین، از صدای بلبل بیخبر باش و به جای این صدا، شراب بنوش و او را جشن بگیر. به جای جام می، به یاد او بنوش!
هوش مصنوعی: شاه قوام الدوله، نماد قدرت و افتخار در میان پادشاهان است، مانند خورشید در روز که بخشنده و نیکوکار است و همچنین به منزله اژدهایی است در میادین نبرد.
هوش مصنوعی: کسی که در جستجوی عظمت و ارادهی بلند است، میتواند یوز را همکفو گوزن و باز را همتراز پلنگ قرار دهد.
هوش مصنوعی: دوستان مانند فرزندانی وفادار و پایبند هستند و مانند دختری زیبا و با جلال، بر دشمنان مانند باران تند و شدید میبارند.
هوش مصنوعی: در مقابل دشمنان، تیغ او شعلهای مانند آتش دارد و نشان از شجاعت و قدرت اوست، به گونهای که بر گلهای لاله تابش میکند و مانند گیاه سمی (شرنگ) میماند که به زهر آلوده است.
هوش مصنوعی: هرکس که رازی به دل خود بیاورد، در زمان عشق و محبت، دلش مانند رنگ آتش مشتعل میشود و احساساتی چون طلا درخشان و زنده میگردد.
هوش مصنوعی: در روزی که بخشش و صداقت در گفتار حاکم است و روزی که تلاش و عملکرد درست ارزش دارد، او به سادگی و بدون هیچ تلاشی عمل میکند و وعدههایش را به سرعت و بدون تأخیر انجام میدهد.
هوش مصنوعی: در روز بخشش و کرامت او، از گفتار او نه امروز چیزی خواهی شنید و نه فردا، و در روز انتقام از حملهاش، تو نه به زنجیر و بند توجه خواهی کرد و نه به رنگ و زیبایی.
هوش مصنوعی: از نظر بخشندگی، طلا و نقره و سنگ و خاک همه در یک سطحاند. از نظر هنر، ببر و شیر و غار و رنگ نیز هر کدام به نوعی از یک جنس هستند.
هوش مصنوعی: بسیاری از افراد که به خاطر پول و ثروت به او وابسته بودند، با دیدن ذلت و خواری او، از شرم و ننگ اجتماعی، خود را پنهان کردند.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که یک چیز ارزشمند باید همیشه در یک مکان مناسب و شایسته قرار گیرد، همانطور که یک الماس در میان خاک و یک سنگ بیارزش نمیتواند به خوبی دیده شود. ارزش واقعی هر چیزی باید در محیطی منطبق با ویژگیها و شایستگیهایش قرار گیرد.
هوش مصنوعی: هر که نتواند به خوبی درباره او صحبت کند، چه با زبان واضح و چه با زبان بیخبر، مثل آبی است که از دریا بهرهوری نمیکنی، چه آن دریا عمیق باشد و چه ساکن.
هوش مصنوعی: ناگهان به میان جمعیتی آمد که به سمت معادی میتاختند، و کسی نمیتوانست او را از دیگران تشخیص دهد، حتی کسانی که در لباس نظامی بودند.
هوش مصنوعی: برای دیدن و برخورداری از خوبیها و شادکامی، باید به خوی نیک و اندیشه مثبت توجه کرد. تمام شادابی و خوشبختی به دانش و فرهنگ و هنر مربوط میشود.
هوش مصنوعی: زمان زیادی نمانده که به جایی برسی که در محفلهای مردم به اندازهای ارزشمند باشی که هم در زمین و هم در آسمان به دیگران خیر و برکت ببخشی.
هوش مصنوعی: روز برای دشمن در میآید و شب، بر او تنگ و افسرده میشود، همچنان که زمانی که در نبرد با تو بر شبرنگ (اسب جنگی) میآید، دچار تنگی نفس و کمبود میشود.
هوش مصنوعی: دست ظالم به خاطر زخمهایی که از عدالت تو خورده، سست و درمانده شده و پای بخیل هم از مهربانی تو آسیب دیده و لنگ است.
هوش مصنوعی: شکر مثل گیاه تلخی به نام حنظل، نه رنگ و طعمی دارد و نه نهنگها مانند طاوسها دارای طبیعت و زیبایی خاص هستند.
هوش مصنوعی: باد بر دوستانت مانند میوه تلخی میوزد و بر دشمنانت همچون طاووسی میدرخشد که به نهنگی شبیه است.
هوش مصنوعی: ماه مهر را به عنوان جشن پرخیر و برکت برای دو شاه مهربان گرامی میداریم، با ذکر اینکه حسودان و دشمنان در تلاش برای برهم زدن این شادی هستند.
هوش مصنوعی: هر دو خوشحال و شاداب بر تخت نشستهاند و در دست میگیرند، مجلسشان با جمال شما آراسته شده است، مانند گنگی در خوشحالی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
از دل و پشت مبارز می بر آید صد تراک
کز زه عالی کمان خسرو آید یک ترنگ
یاسمن آمد بمجلس، با بنفشه دست سود
حمله کردند و شکسته شد، سپاه با درنگ
با سماع چنگ باش، از چاشتگه تا آن زمان
کز فلک پروین برآید همچو سیمین شفترنگ
از دل و پشت مبارز، می برآید صد تراک
[...]
بینی آن ترکی که او چون برزند بر چنگ، چنگ
از دل ابدال بگریزد به صد فرسنگ، سنگ
بگسلد بر اسب عشق عاشقان بر تنگ صبر
چون کشد بر اسب خویش از موی اسب او تنگ تنگ
چنگ او در چنگ او همچون خمیده عاشقی
[...]
ای رخ رخشانت چون آئینه نادیده زنگ
زنگ بزدا از دل عاشق ببکمازی چو زنگ
آنکه رومی آرزو کرده عطایش چون عرب
آنکه ترکی آرزو کرده بساطش همچو زنگ
مادرش بوده است همچون زنگی زنگارگون
[...]
آمد آن ماه دو هفته با قبای هفت رنگ
زلف پربند و شکنج و چشم پرنیرنگ و رنگ
لؤلؤ اندر لاله پنهان داشت چون رویم بدید
چنگ را بر لاله زد لؤلؤ و برهم سود چنگ
گفت مهر از من گسستی با تو جای جنگ هست
[...]
معرفی آهنگهایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 شما حاشیه بگذارید ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.