الحمد که از موهبت ایزد داور
زد تکیه بر اورنگ حمل خسرو خاور
الماسفشان شد فلک از ژالهٔ بیضا
یاقوتنشان چمن از لالهٔ احمر
در دامن گل چنگ زده خار به خواری
زانگونه که درویش به دامان توانگر
در لاله وگل خلق خرامان شده چونانک
در آذر نمرود براهیم بن آزر
نرگس به جمال گل خیری شده خیره
زانگونه که بیمار کند میل مزعفر
لاله چو یکی حقهٔ بیجاده نمودار
در حقهٔ بیجاده نهان نافهٔ اذفر
گل گشته نهان در عقب شاخ شکوفه
چون شاهد دوشیزهیی اندر پس چادر
از بوی مل و رنگ گل و نکهت سنبل
مجلس همه پر غالیه و بسد و عنبر
وقتست که در روی در آید کرهٔ خاک
چون شاخگل از نغمهٔ مرغان نواگر
از فر گل و لاله و نسرین و شقایق
چون روز به شب ساحت باغست منور
برکوه همی لالهٔ حمرا دمد از سنگ
زانگونه که از سنگ جهد شعلهٔ آذر
از لاله چمن تا سپری معدن مرجان
از ژاله دمن تا نگری مخزن گوهر
خار ار نبود گرم سخنچینی بلبل
در گوش گل سرخ فرابرده چرا سر
از آب روان عکسگل و لاله پدیدار
زانگونهکه عکس میگلرنگ ز ساغر
دلگر به بهاران شده خرم عجبی نیست
کاو نیز هم آخر بودن شکل صنوبر
پیریست جوانبختکه از بخت جوانش
کیهان کهنسال جوانی کند از سر
آن خال سیاهست بر اندام شقایق
یا هندوی شه مشک برآکنده به مجمر
دارای جوانبخت محمد شه غازی
کز صولت او آب شود زهرهٔ اژدر
گردی ز گذار سپهش خاک مطبق
موجی ز سحاب کرمش چرخ مدور
شیپور نظامش نه اگر صور سرافیل
خیزد ز چه از نفخهٔ او شورش محشر
ای گوهر تو واسطه عقد مناظم
ای دولت تو ماشطهٔ شرع پیمبر
گه زلزله از حزم تو بر پیکر الوند
گه سلسله از عزم تو برگردن صرصر
گویی مه نوگشته زکوه احد آونگ
وقتیکه حمایل شودش تیغ به پیکر
گردی که ز نعلین تو خیزد گه رفتار
در چشم خرد با دو جهانست برابر
چون تافته ماری شده ازکوه سراشیب
فتراک تو آویخته از زین تکاور
تنگست فراخای جهان بر تو بهحدی
کت نیست تمایل به چپ و راست میسر
سیمرغ که بر قلهٔ قافست مطارش
گنجش ندهد لانهٔ عصفور و کبوتر
صفرت ز وجل خیزد از آنستکه دینار
هست از فزع جود تو باگونهٔ اصفر
جز تیغ تو که چشمهٔ فتحست که دیده
ناریکه شود جاری از آن چشمهٔ کوثر
باس تو نگهداشته ناموس خلایق
چندانکه اگر سیرکنی در همهکشور
یک قابله اندرگه میلاد موالید
از شرم پسر را نکند فرق ز دختر
نیران غضب شعله کشد در دل دشمن
از صارم پولاد تو ای شاه دلاور
خاره است دل خصم تو و تیغ تو فولاد
از خاره و پولاد فروزان شود آذر
دریا شود از تفّ حسام تو چنان خشک
کز ساحت او بال ذبابی نشود تر
شاها ملکا دادگرا مُلکستانا
ای بر ملکان از ملکالعرش مظفر
امروز به بخت تو بود نازش اقلیم
امروز به تخت تو بود بالشکشور
امروز تویی چرخ خلافت را خورشید
امروز تویی بحر ریاست راگوهر
امروز توییکز فزع چین جبینت
در روم نخسبد بهشب از واهمه قیصر
امروز تویی کز غو شیپور نظامت
خوارزم خدا را نشود خواب میسر
امروز ز تو تخت مهی یافته زینت
امروز ز تو تاج شهی یافته زیور
امروز تویی آنکه ز شمشیر نزارت
بخت تو سمین گشت و بداندیش تو لاغر
امروز تویی آن مهینگنبدگردول
در جنب اقالیم تو گوییست محقر
فرداست که تاریک کند چون شب دیجور
گرد سپهت ساحت کشمیر و لهاور
فرداستکه در روم به هر بوم ز بیمت
فریاد زن و مردکندگوش فلککر
فرداست که شیپور تو از ساحت خوارزم
از یاد برد طنطنهٔ نوبت سنجر
فرداست که گیتی شودت جمله مسلم
فرداستکهگیهان شودت جمله مسخر
ای شاه ترا موهبتی هست ز یزدان
کان موهبت از هر دو جهانست فزونتر
ناگفته هویداست ولی گفتنش اولی است
تا گوش مزین شود و کام معطر
پیریست جوانبختکه از بخت جوانش
گیهان کهنسال جوانیکند از سر
صدریست قَدَر قدر که با جاه رفیعش
گردون به همه فر و جلالت نزند بر
نوک قلمش صید کند جمله جهان را
چون چنگل شاهین که کند صید کبوتر
در پیکر اقلیم تو جانیست مجسم
درکالبد ملک تو روحیست مصور
زیبدکه بدو فخر کنی بر همه شاهان
زانگونهکه از همرهی خضر سکندر
تکرارکنم مدح تو شاها که مدیحت
قندست و همان به که شود قند مکرر
آنی تو که در روز و غا آتش خشمت
کاری کند از شعلهٔ کین با تن کافر
کز سهم تو بیپرسش یزدان به قیامت
از سوق سوی نارگریزد چو سمندر
زانرو که یقین داردکز فرط عنایت
در خلد ترا جای دهد ایزد داور
تا صفحه گردون به شب تار نماید
چون چهر من از ثابت و سیاره مجدر
خاک هدمت باد چو روی من وگردون
پر آبله از بوسهٔ شاهان فلک فر
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به مدح و ستایش یک شاه یا فرمانروای بزرگ پرداخته و به صفات نیکوی او اشاره دارد. شاعر با بیان تصاویری زیبا از طبیعت به توصیف عظمت و شکوه این فرمانروا میپردازد و او را به عنوان منبع قدرت و برکت برای سرزمینش معرفی میکند. همچنین به پیروزیها و موفقیتهای او اشاره میکند و تلاش میکند تا نشان دهد که روزگار به کام اوست و بخت و اقبال در کنار او است. به طور کلی، مضمون اصلی شعر، تجلیل از مقام و شخصیت شاه و ارتباط او با طبیعت و جهان اطرافش است.
هوش مصنوعی: خدا را شکر میگویم که به لطف و بخشش او، به مقام و قدرتی دست یافتم که بر تخت سلطنت خسرو خاور تکیه زدهام.
هوش مصنوعی: آسمان پر از درخشندگی الماسمانند شده است و چمن با لالههای قرمز رنگ، زیبایی خاصی یافته است.
هوش مصنوعی: خار در دامن گل چنگ انداخته و خود را در ذلت و حقارت نشان میدهد، مانند درویشی که به دامن فردی ثروتمند چسبیده است.
هوش مصنوعی: در میان گلها و لالهها، مردم با شادی و نشاطی مانند آتش نمرود در برابر ابراهیم بن آزر به حرکت درآمدهاند.
هوش مصنوعی: نرگس به زیبایی گل حسادت میورزد، بهطوری که مانند بیمارانی میشود که به زعفران علاقه دارند.
هوش مصنوعی: زمانی که لالهای زیبا با رنگ و شکل خاص خود در یک تکه زمین نمایان میشود، در حقیقت در کنار آن، عطر خوشی نیز وجود دارد که از گل به مشام میرسد. این تصویر نشاندهندهی زیبایی و خوشبویی است که در کنار هم قرار دارند.
هوش مصنوعی: گلهایی که پنهان شدهاند در پشت شاخههای شکوفه، مانند دختری زیبای جوانی هستند که در پس چادرش مخفی شده است.
هوش مصنوعی: در مجلس، عطر عسل و رنگ گلها و بوی سنبل به مشام میرسد و همه جا پر از عطر خوش عود و عنبر است.
هوش مصنوعی: زمانی است که کرهٔ زمین به مانند شاخۀ گلی در میآید و به واسطهٔ آواز پرندگان آهنگین، زندگی و زیبایی را به خود میگیرد.
هوش مصنوعی: باغ از گلها و گیاهان زیبا مانند گلفر، لاله، نسرین و شقایق پر شده است و در طول روز، این زیباییها نورانی و درخشان به نظر میآیند.
هوش مصنوعی: بر روی کوه، لالههای قرمز به گونهای میروید که مثل شعلهور شدن آتش از دل سنگهاست.
هوش مصنوعی: از گلهای چمن تا سنگریزههایی که از مرجان ساخته شدهاند، و از خیسی صبحگاه تا جایی که میتوانی گنجینهای از جواهرات را ببینی.
هوش مصنوعی: اگر خار درخت گل نبود، بلبل در گوش گل سرخ با آن همه ناز و محبت، چه چیزی را به او میگفت؟
هوش مصنوعی: از آب جاری تصویر گل و لاله نمایان میشود، همچنان که تصویر گل رنگین از جام شراب جلوهگری میکند.
هوش مصنوعی: دل وقتی که بهار میرسد خوشحال و شاداب میشود، و این موضوع عجیب نیست چون در نهایت، همه چیز به شکل و شمایل خود بازمیگردد.
هوش مصنوعی: پیرمردی خوشبخت وجود دارد که با خوششانسی جوانیاش، به جهان کهنسالش جانی دوباره میبخشد.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف زیبایی و جذابیت خاصی پرداخته است. آن خال سیاه که بر روی بدن شقایق یا بر روی بدن زنی که به عطر مشک معروف است، نشسته، نمادی از زیبایی و جاذبهای است که توجهها را به خود جلب میکند. این تصویر به خوبی حس لطافت و شگفتی را منتقل میکند.
هوش مصنوعی: محمد، جوانمردی با بخت خوب و قهرمان است که قدرت او به حدی است که میتواند زهرهٔ اژدها را آب کند.
هوش مصنوعی: از مسیر گذر سپاهش، غباری به جا مانده است و همچون موجی از ابرهای کرمش، دایرهای را شکل میدهد.
هوش مصنوعی: اگر برای ورود به قیامت شیپور به صدا درآید، دیگر نیازی نیست که با دمیدن در صور سرافیل، برانگیخته شدن مردگان را انتظار بکشیم، زیرا هیجان و شور این روز از نفخهٔ او (خدای بزرگ) به وجود میآید.
هوش مصنوعی: ای گوهر، تو رابطۀ پیوند من هستی و ای نعمت، تو آرایشدهندۀ قاعدۀ دین پیامبر هستی.
هوش مصنوعی: هر از گاهی، با قدرت و ارادهات زمین را به لرزه درمیآوری و کوهها را تحت تأثیر قرار میدهی، و در مواقعی دیگر، استحکام و عزم تو همچون زنجیرهای بر گردن بادهای خشمگین قرار میگیرد.
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که ماه در حال پیدا شدن از پشت کوه احد است، مانند زمانی که شمشیری به بدن انسان اصابت میکند و آن را تحت تأثیر قرار میدهد.
هوش مصنوعی: گردی که از نعلین تو برمیخیزد، وقتی که راه رفتن میکنی، در چشم انسان خردمند معادل دو جهان است.
هوش مصنوعی: چون ماری که از کوه پایین میآید، تو نیرومند و آماده هستی و زینت بر دوش داری.
هوش مصنوعی: دنیا برای تو تنگ و محدود است، به گونهای که نمیتوانی به راحتی به چپ و راست بروی یا حرکت کنی.
هوش مصنوعی: سیمرغ که در بالای قلهٔ قاف زندگی میکند، جایی برای پرنده کوچک و کبوتر فراهم نمیکند.
هوش مصنوعی: ترس و وحشت از بخشش تو باعث شده است که طلا و ثروت از چهرهات رنگ ببازد.
هوش مصنوعی: جز شمشیری که به پیروزی میانجامد، هیچ چیز دیگری وجود ندارد؛ زیرا فقط نگاه توست که میتواند مانند چشمهای سرشار از احسان و برکت، به دلها نور و زندگی بدهد.
هوش مصنوعی: خداوند به اندازهای از جان و مال و ناموس مردم محافظت کرده است که اگر در تمام سرزمینها بگردی، به سختی میتوانی نشانهای از بیاحترامی به آنها پیدا کنی.
هوش مصنوعی: یک قابله که در زمان زایمان حضور دارد، در حین به دنیا آوردن فرزند، هیچ تفاوتی بین پسر و دختر نمیگذارد و از نظر او هر دو یکسان هستند.
هوش مصنوعی: خشم تو همچون آتش در دل دشمن شعلهور میشود، ای شاه شجاع و قهرمان.
هوش مصنوعی: دل دشمن تو مانند خاری است و تیغ تو از این خاری و فولاد به وجود میآید؛ بنابراین، آتش و روشنایی از این فولاد به وجود میآید.
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به قدرت و تأثیر حسام اشاره میکند. او میگوید که گفتههای حسام چنان قوی و تأثیرگذار است که حتی دریا نیز خشک میشود و هیچ موجود کوچک و بیاهمیتی نمیتواند بر آن تأثیر بگذارد. به عبارتی، حسام قدرتی دارد که قادر است تا عظیمترین و بزرگترین چیزها را تحت تأثیر خود قرار دهد و هیچ چیز بیاهمیت به چشم نمیآید.
هوش مصنوعی: ای شاه و ملکه و دادگستر، تو حاکم بر زمینها و پادشاهی. تو بر همه پادشاهان برتری، چرا که از عرش الهی نصرت و پیروزی به تو ارزانی شده است.
هوش مصنوعی: امروز خوشبختی و شادکامی به تو روی آورده و سرزمین امروز آماده استقبال از تو است.
هوش مصنوعی: امروز تویی که در رأس حکومت قرار داری، مانند خورشید در آسمان میدرخشی و همچون مرواریدی در دریای ریاست و رهبری ظاهر شدهای.
هوش مصنوعی: امروز تویی که با نگرانی، چین و چروکهای پیشانیات از ترس در روم نمیگذارد شب را به آرامش بگذرانم.
هوش مصنوعی: امروز تویی که صدای ناپایدار و آشفتگی فرمانرواییات، آرامش را از خدا دور کرده و خواب را نشدنی رسانده است.
هوش مصنوعی: امروز به خاطر تو، تخت و جایگاه من زینت و زیبایی یافته و امروز به خاطر تو، تاج و سرود من شکوه و جلال پیدا کرده است.
هوش مصنوعی: امروز تو آن کسی هستی که به خاطر شمشیر حمایتت، بختت به اوج رسیده و کسی که در فکر بد است، به ضعیفی و لاغری افتاده است.
هوش مصنوعی: امروز تو همان گنبدی هستی که در آسمانهای بالا درخشندگی دارد، اما در مقایسه با سرزمینها و مناطق دیگر، به نظر میرسد کوچک و حقیر جلوه میکنی.
هوش مصنوعی: فردا به احتمال زیاد، سپاه تو مانند شب تاریک، سرزمین کشمیر و لهاور را تحت پوشش قرار خواهد داد.
هوش مصنوعی: فردا در روم، هر شخصی، چه مرد و چه زن، به خاطر ترس از تو فریاد خواهند زد و آوازشان به گوش آسمان نخواهد رسید.
هوش مصنوعی: فردا صدای تو به گوش خواهد رسید و طنین آن در سرزمین خوارزم طنینانداز خواهد شد، گویی نوبت سنجر فراموش شده است.
هوش مصنوعی: فردا روزی است که تمامی جهان تحت تسلط تو قرار خواهد گرفت و همه گیاهان نیز به خواست تو خواهند آمد.
هوش مصنوعی: ای پادشاه، تو از طرف خداوند هدیهای داری که این هدیه از هر چیزی در دو عالم بیشتر ارزشمند است.
هوش مصنوعی: آنچه که ناگفته روشن است، اما بیان آن جایزتر است تا شنیدن آن زیبا و دلپذیر شود.
هوش مصنوعی: پیرمردی خوششانس است که با بخت جوانش، از دنیا و تجربیات کهن سالان، دوباره جوانی را تجربه میکند.
هوش مصنوعی: این بیت به نوعی به فردی بزرگ و با اعتبار اشاره دارد که مقام و منزلتش به قدری والا و بلند است که حتی آسمان نیز نمیتواند به شکوه و عظمت او بیفزاید. این شخص به خاطر جایگاه رفیعش، نیازی به نشانههای تجملی ندارد، زیرا خود دارای ارزش و بزرگی است.
هوش مصنوعی: قلم او توانایی دارد که تمام جهان را به راحتی به دام بیندازد، درست مانند چنگال یک شاهین که میتواند کبوترها را بگیرد.
هوش مصنوعی: در سرزمین تو وجودی نیست که در آن جان زندگی کند، بلکه در جسم پادشاهی تو، روحی به تصویر کشیده شده است.
هوش مصنوعی: بهتر است که به خاطر او بر همه پادشاهان افتخار کنی، همانطور که سکندر به خاطر همراهی خضر، افتخار میکرد.
هوش مصنوعی: درشتی تو را بارها و بارها ستایش میکنم، چرا که ستایش تو مانند قند شیرین است و بهتر است که آن را مکرر بگویم.
هوش مصنوعی: تو که در روز و شب آتش خشمات کاری میکند از شعلهٔ کینه بر تن کافر.
هوش مصنوعی: کسی که از طرف تو و بدون پرسش خداوند در قیامت به سوی جهنم نمیگریزد، مانند سمندر است که نمیسوزد.
هوش مصنوعی: به همین دلیل او مطمئن است که خداوند داور به خاطر لطف و محبتش، تو را در بهشت جای خواهد داد.
هوش مصنوعی: تا زمانی که آسمان در شب تاریک مانند چهرهام است، همواره ستارهها و سیارات در حال حرکت و تغییر هستند.
هوش مصنوعی: خاک دم تو بر سرم باد، چونکه چهرهام را میپوشاند و آسمان به خاطر بوسههای پادشاهان آکنده از دمل است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
بسیار دعا کردم کاین روز ببینم
امروز بدیدم ز دعا کردن بسیار
ای چنبر گردنده بدین گوی مدور
چون سرو سهی قد مرا کرد چو چنبر
وز موی و رخم تیرگی و نور برون تاخت
تا زنده شب تیره پس روز منور
هر وعده و هر قول که کرد این فلک و گفت
[...]
دهقان به تعجب سر انگشت گزانست
کاندر چمن و باغ ، نه گل ماند و نه گلنار
پر بار بسال اندر یکبار بود گل
روی تو مرا هست همیشه گل پر بار
ای آذر تو بافته از غالیه چادر
اندر دل عشاق ز دست آذرت آذر
زلفین تو ریحان دل عشاق تو جنت
دیدار تو خور دیده عشاق تو خاور
نه سرو سهی چون تو و نه لاله خودرو
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.