خسروا بشنو فزونی از چو من کم کاستی
راستی بتوان شنود آخر هم از ناراستی
کی روا دارد خرد آزار حق جستن شها
از برای بیوفایی باطلی کم کاستی
سر بسر دنیا نیرزد موری آزردن از آنک
چون به دست آید اگر پا داردی زیباستی
گر نه دنیا بیوفا بودی و مردم کش چنین
در جهان حاکم کنون هم آدم و حواستی
چون جهان بگرفت اسکندر زدار اهم نداشت
ور جهان داراستی شه در جهان داراستی
خسروا داود شاها ملک اگر باقی بدی
تا ابد ملک سلیمان نبی برجاستی
چون سلیمان شهریاری در زمانه کس نبود
هم به سوی تخته شد و آن تخت کش ماواستی
آن همه شاهان ایرانی و تورانی کجاند
کز نهیب تیغشان بسته کمر جوزاستی
ور نظر کردی به بزم ورزمشان گفتی خرد
کز سپاه و گنج هر شاهی جهان دریاستی
خاک تیره باز گفتی حال هر شه روشنت
تا شدی معلوم رایت خاک اگر گویاستی
آنکه نیکی کرد نام نیک از او باقی بماند
وربدی کردی به گیتی هم به بد رسواستی
بر گرفتی عبرت از حال ملوک باستان
چون شنیدی داستانشان هر که او داناستی
آنچه فردا دید خواهی غافلی امروز هم
باز دیدی عاقلی کش چشم دل بیناستی
هر کسی فردا چو کشت خویشتن خواهد درود
کشت خود امروز بهتر کشتئی گر خواستی
اینکه خلق از کار دنیا گشت نا پروا چنین
ای دریغ ار خلق را با کار دین پرواستی
شاه اگر کردی نظر در جام جم مانند جم
آنچه ناپیدای خلقستی ورا پیداستی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بیان فلسفه زندگی و عبرت‌آموزی از گذشته می‌پردازد. شاعر به شاه خسروا توصیه می‌کند که باید از دنیای فانی نترسد و از ناپایداری آن آگاه باشد. او تأکید می‌کند که خرد انسان هرگز نباید باعث آزار دیگران شود و دنیا ارزش آزار دادن دیگران را ندارد. شاعر در مورد تاریخ بزرگانی چون اسکندر، داود و سلیمان صحبت می‌کند و به این نکته اشاره می‌کند که حتی این شاهان نیز در نهایت فانی بودند و نام نیک آنها به یادگار مانده است. همچنین، او به اهمیت کار نیک و ماندگاری نام نیک در مقابل بدی‌ها و عبرت گرفتن از تاریخ اشاره می‌کند. در نهایت، شاعر تأکید می‌کند که توجه به دین و کارهای خوب باید در زندگی انسان‌ها برجسته باشد.
هوش مصنوعی: ای خسر، به یاد داشته باش که از کسانی مانند من که دارای کمبودهایی هستند، می‌توان چیزهای زیادی آموخت. اما در نهایت، حقیقت را فقط از افرادی که راستگو هستند می‌توان دریافت، نه از کسانی که دروغ می‌گویند.
هوش مصنوعی: آیا درست است که عقل، به خاطر یافتن حقیقت، خود را به زحمت بیندازد و در عوض، در پی بیوفایی و ناتوانی‌های بی‌اهمیت برود؟
هوش مصنوعی: دنیا ارزش ندارد که بخواهیم کسی را آزرده خاطر کنیم، زیرا اگر به چیزی دست یابیم، تنها در صورت داشتن ویژگی‌های خوب است که زیبا و ارزشمند می‌شود.
هوش مصنوعی: اگر دنیا به معنای بیوفایی نبود و انسان‌ها اینقدر به هم آسیب نمی‌زدند، هم‌اکنون نیز آدم و حوا در همین دنیا زندگی می‌کردند.
هوش مصنوعی: زمانی که اسکندر جهان را از دست افراد دیگر گرفت، اهمیتی نداشت که چه کسانی در آن دوران بر مردم حکمرانی می‌کردند، زیرا او خود قدرت را در دست داشت و به خوبی از آن بهره‌برداری می‌کرد.
هوش مصنوعی: داود، ای پادشاه، اگر سلطنتت دائمی بود، سلطنت سلیمان پیامبر هنوز برقرار بود.
هوش مصنوعی: در زمانی که مانند سلیمان، پادشاهی در دنیا وجود نداشت، او به سوی تخت خود رفت و در آنجا آرامش یافت.
هوش مصنوعی: تمام شاهان ایرانی و تورانی کجا هستند که با صدای رعدآسا و تهدیدکننده شمشیرشان، باعث ترس و لرز شجاعان شدند؟
هوش مصنوعی: اگر به مجالس و جشن‌های آنها نگاهی بیندازی، می‌فهمی که حکمت و دانایی از ثروت و قدرت هر پادشاهی فراتر است و در واقع، جهان همچون دریایی وسیع است.
هوش مصنوعی: خاک تیره دوباره به تو گفت که هر پادشاهی که روشن است، به محض اینکه مشخص شد، نشانه‌اش از خاک نمایان می‌شود، اگر به حرف خاک گوش کنید.
هوش مصنوعی: کسی که کارهای نیک انجام دهد، نام نیک او در میان مردم باقی خواهد ماند، اما اگر کارهای بدی کند، نامش به خاطر آن بدی‌ها رسوا خواهد شد.
هوش مصنوعی: از سرگذشت پادشاهان قدیم درس عبرت بگیر، زیرا وقتی داستان‌هایشان را می‌شنوی، کسی را که دارای دانش و آگاهی است، خواهی شناخت.
هوش مصنوعی: هر چیزی که فردا قرار است ببینی، امروز هم به نوعی آن را مشاهده کرده‌ای، فقط تو غافل هستی. اگر با چشم دل ببینی، می‌توانی به درک بیشتری دست یابی.
هوش مصنوعی: هر کسی که بخواهد در آینده به نتیجه خوبی برسد، باید امروز تلاش و کار کند و به فکر زراعت و کاشتن باشد. اگر می‌خواهی فردا به دستاوردهای خوبی بی‌رسی، باید امروز خوب کار کنی و به نیکوی اقدام کنی.
هوش مصنوعی: این جملات به این معناست که وقتی مردم به کارهای دنیوی مشغول می‌شوند و بی‌توجه به آن هستند، بسیار جای تأسف دارد که اگر به کارهای دینی و معنوی خود نیز توجهی نداشته باشند.
هوش مصنوعی: اگر شاه به جام جم نگاه کند، مانند جمشید، هر چیزی که از چشم مردم پنهان است، برای او روشن و نمایان خواهد شد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
دشت گویی گستریده حله دیباستی
کوه گویی توده بیجاده و میناستی
کشتزار از سبزه گویی آسمانستی درست
وآسمان ساده را گویی کنون صحراستی
ارغوان لعل گویی دو لب معشوق ماست
[...]
این چه خیمه است این که گوئی پر گهر دریاستی
یا هزاران شمع در پنگان از میناستی
باغ اگر بر چرخ بودی لاله بودی مشتری
چرخ اگر در باغ بودی گلبنش جوزاستی
از گل سوری ندانستی کسی عیوق را
[...]
آن بت مجلس فروز امروز اگر با ماستی
مجلس ما خُرّمَستی کار ما زیباستی
خفته و مست است و پنداری که از ما فارغ است
عیش ما خوش نیست بی او کاشکی با ماستی
گرچه می خوردست و از مستی به خواب اندر شدست
[...]
خسروا بشنو فزونی از چون من کام کاستی
راستی بتوان شنود آخر هم از ناراستی
شرم دار آخر مجو زین بیشتر ازار خلق
از برای بیوفایی تاکسی کم کاستی
زشت باشد بهر دنیا موری آزردن ولیک
[...]
در فنای محض افشانند مردان آستی
دامن خود برفشاند از دروغ و راستی
مرد مطلق دست خود را کی بیالاید به جان
آخر ای جان قلندر از چه پهلو خاستی
سالکی جان مجرد بر قلندر عرضه داد
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.