دل چو شد روشن جهان هم مشرب او میشود
شش جهت در خانه‌ٔ آیینه یک‌رو میشود
جوهر اخلاق نقصان می‌کشد از انفعال
برگ گر هر گه در آب افتاد کم‌بو میشود
هرچه گفتیم از حیا دادیم بر باد عرق
حرف ما بیحاصلان سبز از لب جو میشود
درکمین هر وقاری خفتی خوابیده است
سنگ این کهسار-آخر بی‌ترازو میشود
فکرخویشم رهزن است از باغ و بستانم مپرس
گر همه بر چرخ‌تازم سیر زانو میشود
شکر احسان در زمین بی‌کسی بی‌ریشه نیست
سایهٔ دستی‌که افتد بر سرم مو میشود
بزم تجدید است اینجا فرصت تحقیق‌کو
من منی دارم که تا وا می‌رسم او میشود
قید هستی را دو روزی مغتنم باید شمرد
ای ز فرصت بیخبر صیادت آهو میشود
درخموشی لفظ ومعنی قابل تفریق نیست
حرف بیرنگ ازگشاد لب دوپهلو میشود
از تکلف نیز باید بر در اخلاق زد
این حنای پنجه ننگ دست و بازو میشود
ناز بیکاری نیاز غیرت مردی مکن
هرچه می‌آری به تکرار عمل خو میشود
از تواضع نگذری گر آرزوی عزتی‌ست
بیدل این وضعت به چشم هرکس ابرو میشود
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به بررسی نکات اخلاقی و تأثیرات آن بر زندگی انسان می‌پردازد. او به روشنی می‌گوید که اگر دل انسان روشن باشد، جهان نیز به او می‌آید. انسان نمی‌تواند در نتیجه انفعال، خوبی‌های اخلاقی را در خود پرورش دهد. همچنین اشاره می‌کند که کلمات و رفتارهای بدون حیا و غیرمؤثر، مانند آبی که در گل‌هاست، بی‌نتیجه‌اند. شاعر به نقایص فکر خود و تأثیر آن بر زندگی روزمره اشاره کرده و می‌گوید گرچه تشکیلات وقدر و قیمت دنیا را می‌داند، ولی خود را از آنها بیخبر نگه می‌دارد.
او تأکید می‌کند که فرصت‌ها محدود هستند و باید از آنها استفاده کرد و همچنین می‌گوید که رفتارهای تصنعی و تکلف، در دستاوردهای انسان تأثیر منفی دارند. در نهایت، او می‌گوید که انسان باید در تواضع بماند و از کم‌کاری پرهیز کند، چرا که این رفتارها می‌تواند به کاهش عزت نفس و قابل احترام بودن منجر شود.
هوش مصنوعی: وقتی دل انسان روشن و پاک باشد، دنیا نیز به او نزدیک میشود و همه جهات مانند آینه‌ای یک‌سان و هم‌سو می‌شوند.
هوش مصنوعی: اخلاق انسان در مواجهه با چالش‌ها و ناملایمات تضعیف میشود؛ همان‌طور که برگ در معرض آب قرار گیرد و بوی خود را از دست بدهد.
هوش مصنوعی: هر چه گفتیم از خجالت و حیا فراموش شد و به باد رفت. حرف‌های ما مثل آب بی‌فایده‌ای است که از لب جوی می‌گذرد و حاصلی ندارد.
هوش مصنوعی: در انتظار هر زاهدی، تیزی‌های این کوه سنگی به خواب رفته‌اند و در نهایت، بدون ترازویی باقی نخواهند ماند.
هوش مصنوعی: تفکر و اندیشه‌ام مرا از زیبایی‌ها و لذات زندگی دور می‌کند. اگرچه گاهی به سمت دنیا و تجربیات جدید می‌روم، اما در نهایت دلم می‌گیرد و سر می‌سوزد.
هوش مصنوعی: اگر در دنیای بی‌کس و بی‌ریشه‌ای، دستی بر سر من سایه بیفکند، همانند مو لطیف و دلنشین خواهد شد.
هوش مصنوعی: در اینجا جشنی برپا شده و زمان مناسبی برای اندیشیدن و بررسی است. من احساس می‌کنم که فرصت دارم، اما وقتی به مقصد می‌رسم، دیگر او در دسترس نخواهد بود.
هوش مصنوعی: باید فرصت زندگی را غنیمت شمرد، زیرا زمان به سرعت می‌گذرد و ممکن است دیگر نتوانیم از آن بهره‌برداری کنیم. در حالی که ما غافل هستیم، ممکن است چیزهای زیبا از دست بروند.
هوش مصنوعی: در سکوت، کلام و مفهوم از هم جدا نمی‌شوند. وقتی کلمه‌ای به دو معنا اشاره می‌کند، از لب‌های خاموشی بیرون می‌آید.
هوش مصنوعی: باید از تصنع و تظاهر فاصله گرفت و به سادگی در رفتار و اخلاق پرداخت، زیرا خودنمایی و ظاهرسازی در نهایت سبب ننگ و عیب میشود.
هوش مصنوعی: اگر بیکاری و ناز و عذاب دیگران را تحمل می‌کنی، به غیرت مردانه‌ات آسیبی نزن. هر چیزی را که بارها و بارها انجام می‌دهی، به مرور زمان عادی و تکراری میشود.
هوش مصنوعی: اگر به دنبال شأن و بزرگ‌منشی هستی، نمی‌توانی از تواضع و فروتنی دست برداری. این وضعیت تو به گونه‌ای‌ست که هر کسی با دیدن تو به احترام تو متوجه میشود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
گرچه اول رنجش بیمار از آن سو میشود
دارد این خوبی که صلح از جانب او میشود
رونق خوبیت باید مگسل از روشندلان
گل جدا از شمع چون افتاد بدبو میشود
بر سر خاکش به جای شمع تیری می‌نهد
[...]
کی دلِ دیوانهٔ من رام آهو میشود؟
صحبت من قال از چشم سخنگو میشود
سر فرو نارد به اسباب دو عالم همتش
از دل هرکس که تیر او ترازو میشود
سیرت بد، صورت نیکو نمی‌گیرد به خود
[...]
جلوه گر روزی که در گشن قد او می شود
سرو از خجلت خط پشت لب جو می شود
صیدگاه کیست این صحرا که من افتاده ام
حلقه های دام پای نقش آهو می شود
نکهت زلف که آوردست در گلشن نسیم
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.