غنا مفت هوس‌گر نام آسودن نمی‌گیرد
غبار دامن‌افشان سحر دامن نمی‌گیرد
فسردن خوشترست از منت شوراندن آتش
حنا بوسدکف دستی‌که دست من نمی‌گیرد
دلی دارم ادب پروردهٔ ناموس یکتایی
که از شرم محبت خرده بر دشمن نمی‌گیرد
ز تشویش علایق رسته‌گیر آزادطبعان را
عنان آب، دام سعی پرویزن نمی‌گیرد
ره فهم تجرد، فطرت باریک می‌خواهد
کسی جز رشته آب از چشمهٔ سوزن نمی‌گیرد
حضور عافیت‌گر مقصد سعی طلب باشد
چرا همّت، ره از پا درافتادن نمی‌گیرد
ضعیفی در چه خاک افکنده باشد دام من یارب
که صیٌاد از حیا، عمریست نام من نمی‌گیرد
تواضع‌کیش همّت را چه امکان است رعنایی
خم دوش فلک، بار سر و گردن نمی‌گیرد
دم پیری ز فیض گریه خلقی می‌رود غافل
در این مهتاب شیری هست و کس روغن نمی‌گیرد
قماشی از حیا دارد قبای نازک‌اندامی
که بوی یوسف ازشوخی به پیراهن نمی‌گیرد
اگر شمع رخش صد انجمن روشن کند بیدل
تحیر آتشی دارد که جز در من نمی‌گیرد
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن شعر از بیدل دهلوی است که در آن به موضوعاتی چون عشق، تواضع، و جستجوی حقیقت پرداخته شده است. شاعر به وضوح می‌گوید که غنای مادی نمی‌تواند انسان را از دلآرامی و آسایش واقعی دور کند و دلبستگی‌های مادی تنها غبار بر دامان زندگی می‌افزایند. او به زیبایی توضیح می‌دهد که آرامش واقعی از دل محبت و ادب سرچشمه می‌گیرد و انسان باید از وابستگی‌ها رها شود تا به درک عمیق‌تری از زندگی و عشق دست یابد. شاعر به پیری و تاثیر آن بر زندگی نیز اشاره کرده و بیان می‌کند که در این مسیر، تواضع و حیا نقش مهمی دارند. او با بیان نمادین، پیوسته بر این نکته تاکید دارد که حقیقت و معنای واقعی زندگی تنها از طریق عشق و خودشناسی به دست می‌آید.
هوش مصنوعی: ثروت و خوشی، آرامش واقعی را به دست نمی‌آورند و بهای آن را نمی‌توان با لذت‌های زودگذر خرید. همچنین، زیبایی‌های صبحگاهی که در آن آراستگی و صفا وجود دارد، نمی‌تواند به کسی آرامش واقعی ببخشد.
هوش مصنوعی: سردی و آرامش به مراتب بهتر از این است که بخواهیم با زجر و درد، احساسات دیگران را برانگیزیم. محبوب را باید با عشق و محبت در آغوش گرفت، نه اینکه او را به حال خود رها کرد و از دور فقط نظاره‌گر بود.
هوش مصنوعی: دل من به گونه‌ای پرورش یافته که به خاطر احترام به یکتایی و عشق، از دشمن خود کینه‌ای به دل نمی‌گیرد.
هوش مصنوعی: از گرفتاری‌ها و دغدغه‌های ناشی از وابستگی‌ها رهایی یافته، آزاداندیشان را نمی‌توان به آسانی کنترل کرد و تلاش‌های آنها را نمی‌توان متوقف کرد.
هوش مصنوعی: برای درک مفهوم مجرد و فراتر از آن، باید فطرتی حساس و دقیق داشت، زیرا تنها افرادی با چنین ویژگی‌هایی، می‌توانند از سرچشمه‌های معرفت بهره‌مند شوند و به عمیق‌ترین معناها دست یابند.
هوش مصنوعی: اگر هدف تلاش انسان کسب آسودگی باشد، پس نباید در مسیر کوشش، تلاشی برای شکست و ناکامی وجود داشته باشد؛ چرا که همت و اراده قوی مانع از سقوط در مشکلات و موانع خواهد شد.
هوش مصنوعی: خداوند، من در چه مکان ضعیفی گرفتار شده‌ام که شکارچی به خاطر شرم، سال‌هاست نام من را نمی‌برد؟
هوش مصنوعی: تواضع و فروتنی نمی‌تواند به همت و بلندپروازی لطمه بزند، زیرا زیبایی و جذابیتِ قدرت و عظمت آسمان نمی‌تواند بار و مسئولیت سر و گردن انسان را به دوش بگذارد.
هوش مصنوعی: زمانی که پیری با اشک و ناله مردم به فراموشی سپرده شده، در این شب زیبا و روشن، شیرینی و لذتی وجود دارد که کسی از آن بهره نمی‌برد.
هوش مصنوعی: لباسی لطیف و زیبا، به مانند حیا، برای اوست که حتی وقتی با شوخی بر تن می‌کند، بوی خاص و دلربای یوسف را به خود نمی‌گیرد.
هوش مصنوعی: اگر شمع زیبایی‌اش هزاران محفل را روشنی دهد، بیدل در شگفتی است که آتش دلش خاص خودش است و فقط در او شعله‌ور می‌شود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.