همی چه گویی چندین چراست قالاقیل
به پیش این در و بر گرد آن بلند نخیل
شگفت روزی، همچون قیامت از انبوه
فراخنایی، مانند محشر از تهویل
ز بس نظارگیان درتنیده یک به دگر
ببسته راه شد آمد، به عابران سبیل
پیادگان و سواران ستاده صف در صف
به گرد برشده نخلی مهیب و زشت و طویل
درازنایی هایل به رنگ جبههٔ مرگ
و یا به سان زدوده سنان عزراییل
ستاده خشک به مانند زاهدان کسل
بمانده سرد به مانند راهبان علیل
نبود اشتر و بودش مهار چون اشتر
نبود پیل، ولی یَشک داشت همچون پیل
کمیت نی و بلون تن از کمیت مثال
زرافه نی و به گردن بر، از زرافه مثیل
رخی ز خوردن خون چون دهان شیران سرخ
تنی ز گُرسَنِگی چون میان شیر، هزیل
ز جنس منبر و منبر نه، لیک چون منبر
بر او بخوانند آیات دوزخ از تنزیل
عظیم داری خمیده سر، که بر سر او
نوشتهاند که «هذا لمن اساء قلیل»
ز بهر صید گنهکاران، فروهشته
ستبر بندی ابریشمین و زَفت و فتیل
چو بانگ زد نهمین زنگ صبح روز سوم
به خصم خواندند آیات مرگ با تعجیل
سر شرارت کاشان، زعیم راهزنان
به پای دار در اِستاد، بسته دست و ذلیل
به پیشمرگیِ وی، پیشکارِ ناکسِ او
نخست کرد سر چوب دار را تقبیل
سپس نشانِ سرِ دار شد تنِ سردار
به شادمانیِ ارواحِ بیگناهِ قتیل
غریو و هلهله ز انبوه مرد و زن برخاست
تو گفتی آنکه دمیدند صور اسرافیل
که زنده باد مجازات و زنده باد مدام
وثوق دولت و دین صدر کامکار جلیل
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، به روز قیامت و محشری شگفتانگیز اشاره شده است که در آن جمعیتی فراوان در اطراف درختی بلند و ناهنجار تجمع کردهاند. این تصاویر به صورت سمبلیک استفاده شده و شخصیتهایی مانند زاهدان و راهبان معاصر با حضور شگفتیآور مردمانی نمایش داده میشوند.
در این حال، اشخاص مختلفی از جمله عابران، سواران، و پیادگان در صفهایی منظّم ایستادهاند و به حالتی شبیه به موعظههای دینی و آیات عذاب الهی گوش میدهند. شخصیتهای مهمی چون سر زعیم راهزنان و دیگر گنهکاران به دار آویخته میشوند و این موجب خوشحالی ارواح بیگناهی میگردد که به نوعی از ظلم و ستم رهایی یافتهاند.
شعر به جنبههای عدالت و مجازات در روز قیامت تأکید میکند و پیامی از حمایت از دولت و دین در کنار مجازات بدکاران را به تصویر میکشد.
هوش مصنوعی: هر چه که میگویی، دلایلی زیادی دارد. مانند آنکه در برابر این در، در اطراف درختان بلند نخل، صحبت میکنی.
هوش مصنوعی: روزی شگفت و حیرتانگیز خواهد بود که از فراوانی و بزرگی آن، مانند روز قیامت به نظر میرسد.
هوش مصنوعی: به خاطر زیبایی شناختی و جذابیت افراد، درهم تنیده و متصل به یکدیگر شدهاند. این وضعیت به گونهای است که مانع عبور دیگران میشود و راه را بر عابران بسته است.
هوش مصنوعی: نظامیانی پیاده و سواره، به صورت منظم و دستهدسته، دور یک درخت بزرگ و زشت که ارتفاع زیادی دارد، ایستادهاند.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف یک طولی بلند اشاره دارد که رنگی شبیه به رنگ جبههٔ مرگ دارد و یا به گونهای است که مانند سنانی که عزراییل در دست دارد، زود و سریع میتواند خطرساز باشد. این تصویر به مرگ و جدایی و احساس ترس از آن ارتباط دارد.
هوش مصنوعی: مانند زاهدان که بیتحرک و بیاحساس به نظر میرسند، یا همچون راهبان بیمار که بیروح و سرد ماندهاند، فردی بیتحرک و بیاحساس به نظر میرسد.
هوش مصنوعی: در اینجا گفته شده که اگرچه چیزی مانند شتر وجود ندارد و شتر هم مهار ندارد، اما نماد قدرت و بزرگی به شکل فیل وجود دارد. در واقع، مقصود این است که هرچند ممکن است یک چیز خاص و شناخته شده نباشد، اما چیزی دیگر میتواند همان نقش را ایفا کند و همچنان حاکی از قدرت و ارزش باشد.
هوش مصنوعی: این بیت به تفاوتهای ظاهری و ویژگیهای فیزیکی اشاره دارد. ابتدا به تأکید بر باریک و بلند بودن نی و تن انسان اشاره میکند و بعد شباهت آن را به زرافه با گردن بلندش مقایسه میکند. به نوعی، شاعر میخواهد نشان دهد که اندازه و شکل هر موجودی میتواند متفاوت باشد و این تنوع در طبیعت وجود دارد.
هوش مصنوعی: چهرهای گویای گرسنگی دارد که مانند دهان شیران سرخ است و بدنی لاغر و نحیف به خاطر گرسنگی دارد که مانند بدن شیر در حال فقر و نیاز به غذا میباشد.
هوش مصنوعی: تنها جنس منبر نیست، بلکه وقتی آیات جهنم از کتاب آسمانی بر او خوانده شود، همچون منبر میشود.
هوش مصنوعی: تو را با افتادگی و بزرگ منشی میبینم، بر روی سرت نوشتهاند که «این متعلق به کسی است که کمکاری کرده است».
هوش مصنوعی: به خاطر شکار کردن گناهکاران، یک دام محکم و ظریف از ابریشم و رشتههای مقاوم قرار داده شده است.
هوش مصنوعی: وقتی که زنگ صبح روز سوم به صدا درآمد، با شتاب آیات مرگ را به دشمن خواندند.
هوش مصنوعی: سرکردهی ناپاکی در کاشان، رهبر دزدان، در پای دار ایستاده و دستهایش بسته و ذلیل شده است.
هوش مصنوعی: به خاطر خدمتگذاری او، فردی بیعرضه و ناتوان ابتدا به چوب دار احترام گذاشت و آن را بوسید.
هوش مصنوعی: سپس بدن سردار به نشانه دار اعدام شد و این اتفاق باعث خوشحالی ارواح بیگناهی شد که جان خود را از دست داده بودند.
هوش مصنوعی: آوا و شادی از جمعیت زیادی از مردان و زنان بلند شد به گونهای که انگار صدای نفخ صور اسرافیل به گوش میرسد.
هوش مصنوعی: زندگی و ثبات در راه عدالت و پایداری در اصول دولت و دین، لازم و مهم است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
تنم به گونه نال و دلم به گونه نیل
جهان ز نیلم نال و روان ز نالم نیل
چو نیل چشم منست از گریستن شب و روز
چراست جای نهنگ اندر آن دو چشم کحیل
رفیق رنجم تا عشق با منست رفیق
[...]
ولایت مه شعبان به روزه شد تحویل
بدل شد این مه با آز و اینت نیک بدیل
به امر باری شیطان شدست بسته به بند
زبان خلق گشاده شدست بر تهلیل
چو نار در دل کفار و نور در مسجد
[...]
رسید عید همایون و روزه کرد رحیل
به جام داد فلک روشنایی از قندیل
چو روشنایی قندیل بازگشت به جام
سزدکه من به غزل بازگردم از تهلیل
غزل ز بهر غزالی غزاله رخ گویم
[...]
جمال دین پیمبر ، تو آن سر افرازی
که نیست بمعالی و مکرمات عدیل
سداد رأی تو در گرد ملک حصن حصین
جناح عدل تو بر اهل شرک گشته دلیل
بجنب حلم تو احنف شده سفیه سفیه
[...]
سپیده دم که بر آمد خروش بانگ رحیل
برفت پیش سرشک من آب دجله و نیل
جهان ز گریه ام از آب گشت مالامال
ز سوز سینه ام آتش گرفت میلامیل
هلاک من چون بوقت وداع خواهد بود
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.