سیصد و شصت و پنج و ربعی روز
مدت سال بود و هست مدام
ماه سی روز بود و پنج دگر
بد به پایان سال، پنجی نام
گشت پنجی فزوده آخر سال
طبق آداب و سنت دیرین
بعد از آن پنج جشن «اندرگاه»
بین اسفند و ماه فروردین
جمع گشتی ز ربع روز، مهی
بود جشن «وهیزک» اندر پیش
«بهترک» ضبط گشته در فرهنگ
جشن سی روزه بود سخت عزیز
چون گذشتی ز سال‌ها صد و بیست
چون که می کرد ماه آبان پشت
لیک نامش به جز «وهیزک» نیست
اندر ایران به مذهب زردشت
موبدان و مغان به زیج و رصد
داشتندی حساب سال درست
تا نگردد به سنت ملی
جشن‌ها منحرف ز روز نخست
چون ز ساسانیان سه قرن گذشت
شد فرامش دویست سال دگر
بود «پنجی» به جای خویش ولی
از «وهیزک» کسی نداد خبر
چون در اسلام ماه بد قمری
رفت آن پنج روز نیز از یاد
لاجرم بود اول نوروز
گه در آبان و گاه در مرداد
کار قسط خراج و کشت و درو
واپس افتاد و وضع شد دشوار
معتضد چون خلیفه شد فرمود
زیج‌ها نو کنند دیگر بار
چون ملکشاه شد جهان‌آرای
آنکه بودش لقب جلال‌الدین
رصدی تازه بست و زیجی کرد
عدد روز و ماه را تعیین
گشت تقویم‌ها از آن پس راست
که جلالی است نام تاریخش
بود ازینگونه مبدأ تقویم
که بگفتم تمام تاریخش
پنج روزی که شرح آن گفتیم
گشت قسمت میان چندین ماه
ماه‌ها گشت کم سی و پر سی
شش بلند و شش دگرکوتاه
شش اول دو «لا» و سوم «لب»
چارم و پنجم و ششم هم «لا»
«للکط» « کطلل» آن شش دیگر
کرده بونصر در نصاب املا*
ربع روزی که گفته شد زین پیش
از پس چار سال گرد آید
پس هر چار سال بر اسفند
روزی از ربع‌ها بیفزاید
شد ز نو سال و ماه ما قمری
بار دیگر پس از هجوم مغول
سال ترکی فزوده گشت بر آن
موش و گاو و پلنگ شد معمول
چون ز مشروطه چند سال گذشت
سال شمسی دوباره قانون شد
ترک شد سال ترکی و تازی
فال ایرانیان همایون شد
پنج روز فزون به آخر سال
«پنج دزدیده» یافتند لقب
پنج مسروق و ربع‌ها را نام
شد «نسی» در میان قوم عرب
امر فرموده بود پیغمبر
کز «نسی» هیچ کس نیارد نام
گفت کاین خرده را رها سازند
که «نسی» نیست سنت اسلام
لیک از آن کاحتیاج مبرم بود
که بود سال‌ها درست و تمام
سال و تاربخ پارسی قدیم
گشت رایج به دولت اسلام
رومیان هم برین روش بودند
جملهٔ غرب هم برین روش است
لیک در هند و مکه و بابل
بین خورشید و ماه کشمکشست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن درباره تاریخ تقویم و تحولات آن از دوره‌های مختلف تاریخی است. به وضوح اشاره می‌کند که یک سال شامل سیصد و شصت و پنج و ربعی روز است و ماه‌ها به سی روز و پنج روز دیگر تقسیم می‌شوند. جشن‌ها و آیین‌های مربوط به سال نو، به ویژه جشن "وهیزک" در زمان پیش از اسلام و سپس تغییرات آن در دوران اسلامی و پس از آن، در متن مطرح شده است.
نویسنده به اختلالاتی که در حساب سال به وجود آمد و تأثیر آن بر جشن‌ها و فعالیت‌های زراعی اشاره می‌کند. او همچنین به اصلاحاتی که در دوران‌های مختلف به ویژه در زمان خلیفه معتضد و ملکشاه صورت گرفته، پرداخته و تأکید می‌کند که تقویم جلالی به عنوان مبدأ تاریخ جدید معرفی شده است.
تغییراتی همچون افزودن پنج روز به انتهای سال و روند تبدیل سال از سال ترکی به سال شمسی پس از مشروطه نیز مورد بحث قرار می‌گیرد. در پایان، نویسنده به اختلافات تاریخی بین تقویم‌های مختلف و آرای متنوع در مورد زمان اشاره می‌کند.
هوش مصنوعی: سال به طور دائم دارای سیصد و شصت و پنج روز و یک ربع است.
هوش مصنوعی: ماه به مدت سی روز است و در پایان سال، پنج روز دیگر نیز وجود دارد که به آنها "پنجی" می‌گویند.
هوش مصنوعی: در پایان سال، طبق traditions و روش‌های قدیمی، تغییراتی به وجود آمده است.
هوش مصنوعی: در روزهای پایانی اسفند و آغازین فروردین، جشن‌هایی برگزار می‌شود.
هوش مصنوعی: جمعی در میانه روز گرد هم آمده‌اند، و جشن بزرگ "وهیزک" در برابرشان برپا شده است.
هوش مصنوعی: در فرهنگ جشن سی روزه، واژه "بهترک" به خوبی ثبت شده و از اهمیت زیادی برخوردار است.
هوش مصنوعی: وقتی از مرز صد و بیست سالگی گذشتی، مانند ماه آبان که پشت سر گذاشته می‌شود.
هوش مصنوعی: اما در ایران، تنها به نام «وهیزک» او را می‌شناسند و به مذهب زرتشتی ارتباط دارد.
هوش مصنوعی: موبدان و مغان با دقت به نجوم و محاسبات سالیانه می‌پرداختند و زمان را به درستی تعیین میکردند.
هوش مصنوعی: تا زمانی که جشن‌ها با سنت ملی ما فاصله نگیرند و از روز نخست خود منحرف نشوند، برقرار خواهند بود.
هوش مصنوعی: پس از گذشت سه قرن از دوران ساسانیان، دویست سال دیگر نیز فراموشی برقرار شد.
هوش مصنوعی: پنجی در جای خود حضور داشت، اما هیچ‌کس از وهیزک خبری نداشت.
هوش مصنوعی: زمانی که ماه قمری در نظام اسلامی به پایان می‌رسد، آن پنج روز باقی‌مانده هم به فراموشی سپرده می‌شود.
هوش مصنوعی: بنابراین، نوروز در ابتدا در زمانی مشخص از سال، گاهی در آبان و گاهی در مرداد برگزار می‌شود.
هوش مصنوعی: کارهای مربوط به پرداخت مالیات و زراعت به تأخیر افتاده و وضعیت به سختی انجام می‌شود.
هوش مصنوعی: معتضد وقتی که به مقام خلافت رسید، دستور داد که جدول‌های نجومی را دوباره تهیه کنند.
هوش مصنوعی: زمانی که ملکشاه به سلطنت رسید و زیبایی و سرسبزی جهان را به خود اختصاص داد، او را با لقب جلال‌الدین می‌شناختند.
هوش مصنوعی: بزرگمهر به تازگی یک تلسکوپ جدید راه‌اندازی کرد و با آن، زمان دقیق روزها و ماه‌ها را مشخص نمود.
هوش مصنوعی: پس از آن، تقویم‌ها به راستی درست شدند و تاریخش به نام جلالی شناخته می‌شود.
هوش مصنوعی: از این نوع آغاز، تقویم شکل گرفت که من تمام تاریخش را بیان کردم.
هوش مصنوعی: پنج روزی که توضیح آن را دادیم، سرانجام میان بسیاری از ماه‌ها تقسیم شد.
هوش مصنوعی: مدت‌ها گذشت، سی روز کامل و سی و شش روز بلند و شش روز کوتاه.
هوش مصنوعی: این متن به ساختار واژگان اشاره دارد و می‌گوید که در ابتدای کلمات دو بار "لا" آمده است، و در کلمه سوم "لب" وجود دارد، و در چهارم، پنجم و ششم هم دوباره "لا" تکرار شده است. به طور کلی، مفهوم این است که در این عبارت، تکرار "لا" و "لب" وجود دارد.
هوش مصنوعی: در این بیت به مجموعه‌ای از ویژگی‌ها اشاره شده که به نوعی در یک نظام یا چارچوب مشخص شده‌اند. این ویژگی‌ها در کنار هم نشان‌دهنده‌ی اهمیت و اثرگذاری یکدیگر هستند. به عبارت دیگر، اشاره به این دارد که هر یک از این شش نکته یا خصوصیت به نحوی بر دیگری تأثیر گذاشته و به تعادل و هماهنگی کلی کمک می‌کند.
هوش مصنوعی: یعنی ربع روزی که درباره‌اش صحبت شد، بیش از چهار سال طول خواهد کشید تا به پایان برسد.
هوش مصنوعی: هر چهار سال یک بار، در روز اسفند یک روز به فصل‌ها اضافه می‌شود.
هوش مصنوعی: سال و ماه ما دوباره به شکل قمری درآمده‌اند، پس از آن که مغول به ما هجوم آوردند.
هوش مصنوعی: در طول سال‌ها، موش، گاو و پلنگ به ویژگی‌های معمول خود ادامه دادند و تغییرات خاصی در آنها ایجاد نشد.
هوش مصنوعی: پس از گذشت چند سال از دوره مشروطه، قانون دوباره به شکل سال شمسی اجرایی شد.
هوش مصنوعی: سال ترکی و تازی به پایان رسید و سرنوشت ایرانیان به خوبی رقم خورد.
هوش مصنوعی: پنج روز به پایان سال مانده بود که لقب «پنج دزدیده» به آنها تعلق گرفت.
هوش مصنوعی: در میان مردم عرب، نام‌هایی برای مقادیر مشخصی از مسروقیات وجود دارد که به پنج مسروقه و ربع‌ها اشاره دارد و به اصطلاح «نسی» نامیده می‌شوند.
هوش مصنوعی: پیامبر دستور داده بود که هیچ کس نامی از «نسی» نیاورد.
هوش مصنوعی: گفتند که این مشکلات و نواقص را رها کنید چون در سنت اسلامی گذاشته نشده است.
هوش مصنوعی: اما چون نیازمندی من شدید بود، سال‌ها به درستی و کامل بودن گذشت.
هوش مصنوعی: در دوران حکومت اسلامی، سال و تاریخ فارسی باستان متداول شد و به رسمیت شناخته شد.
هوش مصنوعی: رومیان و مردم غرب نیز به همین شیوه عمل می‌کنند.
هوش مصنوعی: اما در کشورهای هند، مکه و بابل بین خورشید و ماه نزاع و جدال وجود دارد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.