گرچه دربستم در مدح و غزل یکبارگی
ظن مبر کز نظم الفاظ و معانی قاصرم
بلکه در هر نوع کز اقران من داند کسی
خواه جزوی گیر آن را خواه کلی قادرم
منطق و موسیقی و هیات بدانم اندکی
راستی باید بگویم با نصیب وافرم
وز الهی آنچه تصدیقش کند عقل صریح
گر تو تصدیقش کنی بر شرح و بسطش ماهرم
وز ریاضی مشکلی چندم به خلوت حل شده است
واندر آن جز واهب از توفیق کس نه یاورم
وز طبیعی رمز چند ار چند بی‌تشویر نیست
کشف دانم کرد اگر حاسد نباشد ناظرم
نیستم بیگانه از اعمال و احکام نجوم
در بیان او به غایت اوستاد و ماهرم
چون ز لقمان و فلاطون نیستم کم در حکم
ور همی باور نداری رنجه شو من حاضرم
با بزرگان مستفیدم با فرودستان مفید
عالم تحصیل را هم وارد و هم صادرم
غصه ها دارم ز نقصان از همه نوعی ولیک
زین یکی آوخ که نزدیک تو مردی شاعرم
این همه بگذار با شعر مجرد آمدم
چون سنایی هستم آخر گرنه همچون صابرم
هریکی آخر از ایشان بی‌کفافی نیستند
این منم کز مفلسی چون روز روشن ظاهرم
خود هنر در عهد ما عیب است اگرنه این سخن
می‌کند برهان که من شاعر نیم بل ساحرم
خاطرم در ستر دیوان دختران دارد چو حور
زهره‌شان پرورده در آغوش طبع زاهرم
گر ز یک خاطب یکی را روز تزویج و قبول
برتر از احسنت کابین یافتستم کافرم
در چنین قحط مروت با چنین آزادگان
وای من گر نان خورندی دختران خاطرم
اینکه می‌گویم شکایت نیست شرح حالتست
شکر یزدان را که اندر هرچه هستم شاکرم
در غرض از آفرینش غایتم بس اولم
گرچه در سلک وجود از روی صورت آخرم
قدر من صاحب قوام‌الدین حسن داند از آنک
صدر او را یادگار از ناصرالدین طاهرم
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بیان استعدادها و توانایی‌های شاعر در عرصه‌های مختلف علمی و هنری می‌پردازد. شاعر تأکید می‌کند که فقط در عرصه شعر و غزل با مهارت نیست، بلکه در زمینه‌های منطق، موسیقی، هیأت و ریاضی نیز دانش دارد. او به وجود مشکلات ریاضی اشاره می‌کند که به تنهایی توانسته آنها را حل کند و از آگاهی خود نسبت به علوم طبیعی سخن می‌گوید.
شاعر همچنین به تسلط خود در علم نجوم اشاره می‌کند و بیان می‌کند که در گفتگو با بزرگان و فرودستان همواره مفید بوده است. او حسرتی از نقص‌ها و غم‌های زندگی دارد، اما در عین حال به خود می‌بالد که شاعر و هنرمند است.
شاعر در نهایت با بیان شکرگزاری از خداوند و اشاره به هدف آفرینش خود، بر ارزش وجودی‌اش تأکید می‌کند و خود را وابسته به اصل و نسبش می‌داند. این شعر به نوعی بیانگر تلاش شاعر برای ایستادگی در برابر معضلات زندگی و حفظ هویت هنری و علمی‌اش است.
هوش مصنوعی: اگرچه یکباره در شعر و مدح خود را محدود کرده‌ام، اما گمان نکن که در استفاده از واژه‌ها و مفاهیم ناتوانم.
هوش مصنوعی: هیچ کس جز دوستان من نمی‌داند که من در هر نوعی توانایی دارم، خواه آن را به صورت جزئی بگیرند و یا کلی.
هوش مصنوعی: من به اندکی از علم منطق، موسیقی و علم هیأت آگاه هستم، و باید بگویم که قسمت خوبی از دانش را دارا هستم.
هوش مصنوعی: اگر عقل روشن چیزی را تایید کند، از جانب خداست. اگر تو هم آن را بپذیری، من در توضیح و گسترش آن ماهر هستم.
هوش مصنوعی: در سکوت و آرامش، چندین مسئله ریاضی حل شده است و در این مشکلات، تنها کسی که به من کمک کرده، خودت هستی؛ هیچ کس دیگری مرا در این راه یاری نکرده است.
هوش مصنوعی: اگرچه طبیعت به رمز و رازهای فراوان پنهان است، من می‌توانم آنها را بی‌تهمت و حسد، با در نظر گرفتن نگاهی خالص ببینم.
هوش مصنوعی: من با قوانین و ویژگی‌های نجوم آشنا هستم و در این زمینه به بهترین شکل ممکن خبره و ماهر هستم.
هوش مصنوعی: من نه از لحاظ حکمت و آگاهی به گرد پای لقمان و افلاطون می‌رسم و نه از این بابت خود را بزرگ می‌دانم. اگر به حرف‌هایم ایمان نداری و فکر می‌کنی که کم‌اطلاعم، به خودت زحمت بده و در این زمینه بیشتر تحقیق کن؛ من آماده‌ام تا اوضاع را روشن سازم.
هوش مصنوعی: من از بزرگان بهره‌مند می‌شوم و با افراد پایین‌تر هم مفید هستم. در واقع، در دنیای علم، هم دریافت‌کننده هستم و هم ارائه‌دهنده.
هوش مصنوعی: من غصه های زیادی از نوع های مختلف دارم، اما ای کاش فقط یک غم داشتم و آن این است که نزدیک تو، شاعر نیستم.
هوش مصنوعی: من برای بیان احساسات و اندیشه‌هایم به شعر روی آورده‌ام و همینطور که سنایی شاعر معنوی است، من نیز در این راه قدم گذاشته‌ام. در غیر این صورت، مثل صابر، سرخم می‌کردم و سکوت می‌کردم.
هوش مصنوعی: هر یکی از آنها کمبودهایی دارند، اما من هستم که با وضع ناچیزم همچون روز روشن، در حالتی واضح و آشکار قرار دارم.
هوش مصنوعی: در زمانه‌ی ما، هنر خود نقصی دارد؛ چرا که اگر واقعاً هنری وجود داشت، نمی‌توانست چنین قوی از وجودم و توانایی‌هایم صحبت کند. من شاعر نیستم، بلکه ساحر و جادوگر کلماتم.
هوش مصنوعی: ذهن من پر از یاد دختران جوانی است که همچون حوری‌ها زیبایی دارند و در دلم پرورش یافته‌اند.
هوش مصنوعی: اگر از میان تمام خاطراتم، در روز عروسی و پذیرفتن، کسی را بهتر از احسنت پیدا کنم، بی‌گمان کافر هستم.
هوش مصنوعی: در این زمان که مهربانی کم شده و آزادگان واقعی نادرند، من نگران هستم که اگر کسی در این شرایط به دختران آسیب برساند، چه خواهد شد.
هوش مصنوعی: من هرگز از زندگی شکایت نمی‌کنم و فقط وضعیت خود را توضیح می‌دهم؛ چرا که همیشه شکرگزار خدای بزرگ هستم و بابت هر چیزی که دارم، سپاسگزارم.
هوش مصنوعی: من از ابتدا هدفی را دنبال می‌کنم، گرچه از نظر ظاهری در پایان هستم.
هوش مصنوعی: منزلت و ارزش من را کسی درک می‌کند که به قوام‌الدین حسن توجه داشته باشد، زیرا او یادگاری از ناصرالدین طاهر را در صدر خود دارد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معدن شادیست این معدن جود و کرم
قبلهٔ ما روی یار قبلهٔ هر کس حرم
مهتر شاهان گیتی را همیشه کهترم
گر بخدمت نامدم معذور دارد مهترم
من بدیوان و سرای پادشاه دیگرم
گرچه نگذارد که یک روز از در او بگذرم
هر دو درگه را یکی بینم همی چون بنگرم
[...]
ظاهر شده است اینجا معدن جود و کرم
قبلۀ ما روی دوست قبلۀ هر کس حرم
هر زمان زین سبز گلشن رخت بیرون می‌برم
عالمی از عالم وحدت به کف می‌آورم
تخت و خاتم نی و کوس رب هب‌لی می‌زنم
طور آتش نی و در اوج انا الله می‌پرم
هرچه نقش نفس می‌بینم به دریا می‌دهم
[...]
آتش تر می‌دمد از طبع چون آب ترم
در معنی می‌چکد از لفظ معنی‌پرورم
بر سر هفتم طبق در من یزید هشت خلد
بیش می‌ارزد دو عالم پر گهر یک گوهرم
دختران خاطرم بکرند چون مریم از آنک
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.