ای سراپردهٔ سپید و سیاه
ای بلند آفتاب و والا ماه
شعلهٔ صبح روزگار دو رنگ
در زد آتش به آسمان دوتاه
از افق برکشید شیر علم
در جهان اوفتاد شور سپاه
هین که برکرد مرغ و ماهی را
شغب از خوابگاه و خلوتگاه
شد یکی را سبک عنان شتاب
دیگری را گران رکاب شناه
ای بخار بحار کله ببند
وی عروس بهار حله بخواه
ای مرصع دوات و مصری کلک
وی همایون بساط و میمون‌گاه
روز عیدست و تهنیت شرطست
عید را تهنیت کنند به گاه
به ملاقات بزم صاحب عصر
به زمین بوس صدر ثانی شاه
ناصرالدین که نوک خامهٔ اوست
چهره‌پرداز نصر دین اله
طاهربن المظفر آنکه ظفر
جز پی رایتش نداند راه
آنکه در زیر سایهٔ عدلش
طاعت کهربا ندارد کاه
وانکه در جنب سایهٔ قدرش
خواجهٔ اختران نجوید جاه
وانکه او یونس است و گردون حوت
وانکه او یوسف است و گیتی چاه
رای او را مگر ملاقاتی
خواست افتاد با فلک ناگاه
اتفاقا به وجه گستاخی
سوی او آفتاب کرد نگاه
هرچه این می‌گشاد بند قبا
آن فرو می‌کشید پر کلاه
ای غلامت به طبع بی‌اجبار
وی مطیعت به طوع بی‌اکراه
هرچه در زیر دور چرخ کبود
هرچه بر پشت جرم خاک سیاه
قدرتت گشته در ازاء قدر
حملهٔ شیر و حیلهٔ روباه
دست عدلی دراز کردستی
هم به پاداش و هم به بادافراه
که نه بس روزگار می‌باید
ای قضاه قهر روزگار پناه
تا کنی از تصرفات زمین
دست تاثیر آسمان کوتاه
عدل دایم بود گواه دوام
بر دوام تو عدل تست گواه
فتنه در عهد حزم تو نزدست
یک نفس خالی از دوکار آگاه
دهر در دور دست تو نگذاشت
هفت اقلیم را دو حاجت خواه
دست تو فتح باب بارانیست
که برآرد ز شوره مهر گیاه
ای خلایق به جمله جزو و توکل
و آفرینش همه پیادهٔ تو شاه
نه خدایی و داشتست خدای
جاودانت از شریک و شبه نگاه
شبهت از خواب و آب و آینه خاست
ورنه آزاد بودی از اشباه
زین فراتر نمی‌توانم شد
خاطرم تیره شد دماغ تباه
عاجزم در ثنای تو عاجز
آه اگر همچنین بمانم آه
یک دلیری کنم قرینهٔ شرک
نکنم لا اله الا الله
تاکه ذکر گناه و طاعت هست
سال و ماه اوفتاده در افواه
از مقامات بندگی خدای
هرچه جز طاعت تو باد گناه
سوی تدبیر تو نوشته قضا
گاه تقدیر عبده و فداه
همتت ملک‌بخش و ملک‌ستان
دولتت دوستکام و دشمن‌کاه
یک نفس حاسدان بی‌نفست
برنیاورده جز که وا اسفاه
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به وصف نعمت‌های بهار و حکمرانی نیکو و عادلانه ناصرالدین شاه پرداخته است. شاعر با استفاده از تشبیهات و تصاویر زیبا، عظمت آفتاب و ماه را به تصویر می‌کشد و به مردم و طبیعت اشاره می‌کند که تحت تأثیر انعام و بخشش‌های پادشاه قرار دارند. در عین حال، به صفات والای پادشاه اشاره کرده و او را مظهر علم، عدالت و قدرت می‌داند. شاعر همچنین از خداوند و توکل به او سخن می‌گوید و بیان می‌کند که تنها در سایه‌ی عدالت پادشاه، آرامش و آسایش ممکن است. در نهایت، او از ناتوانی خود در ستایش پادشاه و احساس وابستگی به او صحبت می‌کند و بر اهمیت اطاعت و بندگی تأکید می‌ورزد.
هوش مصنوعی: ای خیمه‌گاه بزرگ که ترکیبی از سپیدی و سیاهی هستی، ای آفتاب بلند و ماه بلندمرتبه.
هوش مصنوعی: صبح که آغاز می‌شود، دو رنگی در آسمان دیده می‌شود که مانند شعله ظاهر می‌شود و آتش را به آسمان می‌زند.
هوش مصنوعی: از افق، نور علم مانند یک شیر بلند شده و در دنیا هیاهویی مثل شور و شوق یک ارتش به پا کرده است.
هوش مصنوعی: بنگر که چگونه پرنده و ماهی از آرامش و خلوت خود بیرون آمده‌اند و آشفتگی بر پا کرده‌اند.
هوش مصنوعی: یکی به سرعت در حال حرکت است و دیگری به کندی پیش می‌رود.
هوش مصنوعی: ای بخار بهاری، خودت را جمع و جور کن و به عروس بهار زیبایی بیاور.
هوش مصنوعی: ای دوات زیبا و خوش‌نقش، و قلمی که درخششی همچون همایون دارد، جایی را برای شادی و می‌نوشی فراهم کرده‌ای.
هوش مصنوعی: روز عید است و تبریک گفتن در این روز ضروری است. در زمان عید، باید به یکدیگر تبریک بگوییم و خوشحالی این مناسبت را با هم تقسیم کنیم.
هوش مصنوعی: به دیدار جشن و مهمانی صاحب زمان برو و زمین را به عنوان احترام برای صدر ثانی شاه ببوس.
هوش مصنوعی: ناصرالدین، که مانند نوک قلمش است، چهره‌پرداز نصر دین اله است.
هوش مصنوعی: طاهربن المظفر کسی است که فقط به پرچمش راه پیروزی را می‌شناسد.
هوش مصنوعی: هر کسی که در زیر سایهٔ عدالت او قرار دارد، حتی اگر هیچ فرمانبری از او نداشته باشد، به شدت کم ارزش و ناچیز است.
هوش مصنوعی: کسی که در کنار سایهٔ قدرت خود قرار دارد، نیازی به طلب جاه و مقام از ستاره‌ها ندارد.
هوش مصنوعی: کسی که شبیه یونس است و در دل دریا زندگی می‌کند، و کسی که مانند یوسف است و این دنیا برایش مانند چاهی است.
هوش مصنوعی: تصادفاً او با آسمان دیداری داشت که خواسته‌ای برای او ایجاد کرد.
هوش مصنوعی: به طور تصادفی و با جسارت، به سمت او نگاهی انداخت که مانند نور خورشید می‌تابید.
هوش مصنوعی: هرچه این شراب در قبا را باز می‌کرد، آن در عوض کلاه را پایین می‌آورد.
هوش مصنوعی: ای بنده‌ات به طور طبیعی و بدون اجبار، و تو نیز با میل و رغبت بدون فشار، از او پیروی می‌کنی.
هوش مصنوعی: هر چیزی که در زیر آسمان آبی و در روی زمین وجود دارد، همه ی آنها در مقایسه با گذر زمان و تأثیرات آن به نوعی تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
هوش مصنوعی: قدرت تو برابر با نیروی حمله شیر و ترفندهای روباه شده است.
هوش مصنوعی: دست عدالت را به طرف تو دراز کرده‌اند، هم به خاطر پاداش و هم به خاطر تنبیه.
هوش مصنوعی: باید توجه کرد که زندگی به‌گونه‌ای است که نیازمند صبر و تحمل است و در برابر سختی‌ها و چالش‌ها، باید به پناهگاه خود اعتماد کنیم.
هوش مصنوعی: برای اینکه تأثیر آسمان بر زمین را احساس کنی، باید از تسلط و کنترل خود بر زمین دست بکشی.
هوش مصنوعی: عدالت همیشه نشانه‌ای از پایداری و ثبات توست. عدالت تو، گواهی بر استمرار و ماندگاری تو است.
هوش مصنوعی: در زمان حزم و احتیاط تو، هیچ چیز نمی‌تواند تو را به گونه‌ای غافل کند که از دو کار مهم آگاه نباشی.
هوش مصنوعی: دنیا از دور تو، هفت اقلیم را به دو خواسته رها نکرد.
هوش مصنوعی: دست تو کلید آغاز بارانی است که گیاهان را از خشکی و شور بیابان نجات می‌دهد و آنها را زنده می‌کند.
هوش مصنوعی: ای مردم، همه شما در وجود و آرزوها، وابسته و تحت تأثیر آفرینش الهی هستید؛ همه شما مانند سربازانی هستید که در خدمت سلطانی بزرگ قرار دارید.
هوش مصنوعی: نه تو خدایی و نه خدایی با توست، اما همیشه خدای همیشگی خود را از شراکت و شباهت دور نگه‌دار.
هوش مصنوعی: اگر شباهت‌های دنیا مثل خواب، آب و آینه نبودند، تو می‌توانستی از این تشابهات رها شوی.
هوش مصنوعی: دیگر از این بیشتر نمی‌توانم پیش بروم، زیرا ذهنم آشفته و حالم خراب شده است.
هوش مصنوعی: من در ستایش تو ناتوانم و اگر به همین حال ادامه دهم، آه!
هوش مصنوعی: من با شجاعت می‌گویم که جز خدا معبودی نیست و هرگز به شرک دچار نخواهم شد.
هوش مصنوعی: تا زمانی که یادآوری گناه و عبادت وجود دارد، سال و ماه به طور مداوم در گفتگوها و صحبت‌ها مطرح می‌شوند.
هوش مصنوعی: هرچه در مقام بندگی خداوند وجود دارد، جز اطاعت تو، گناه محسوب می‌شود.
هوش مصنوعی: این بیت اشاره دارد به اینکه سرنوشت و تقدیر افراد تحت تأثیر تدبیر و مشیت الهی است. خداوند در نظر دارد که عبدش (بنده‌اش) زیر نظر تدبیر او زندگی کند و همه چیز بر اساس حکمت او رقم بخورد.
هوش مصنوعی: به تلاشتا ارزش و سروری بخشیده شده و به خاطر همت بالا، موفقیت‌هایت قابل تحسین است. در این راه، دوستانت یاری‌گر تو هستند و دشمنانت را نیز از پا درمی‌آورند.
هوش مصنوعی: حسودان از روی حسادت و کینه هیچ چیزی جز افسوس و ناامیدی نمی‌توانند ابراز کنند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
از شبستان ببشکم آمد شاه
گشت بشکم ز دلبران چون ماه
ای ز عکس رخ تو ، آینه ماه
شاه حُسنی و ، عاشقانْت سپاه
هر کجا بنگری ، دمد نرگس
هر کجا بگذری ، برآید ماه
روی و موی تو نامهٔ خوبی است
[...]
کار زرگر به زر شود بر راه
زر به زرگر سپار و کار بخواه
بر فلک بر دو مرد پیشه ورند
آن یکی درزی آن دگر جولاه
این ندوزد مگر قبای ملوک
و آن نبافد مگر گلیم سیاه
دولت خاص و خاصه زاده شاه
رایت فخر بر کشید به ماه
تاج گردون محمد آنکه گرفت
در بزرگیش ملک و عدل پناه
ملک را داد رای او رونق
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.