سپاس ایزد کاندر ضمان دولت و جاه
به کام باز رسیدی به صدر مسند و گاه
چه داند آنکه ندیدست کاندرین مدت
چه نالهای حزین بود و حالهای تباه
ز فرقت تو دلی بود و صدهزاران درد
ز غیبت تو دمی بود و صدهزاران آه
در انتظار تو چشم عوام گشته سپید
وز افتراق تو روی خواص گشته سیاه
چو صد هزار خلایق ز بهر آمدنت
همه دو گوش به در بر، همه دو چشم به راه
ز شوق خدمت تو بر زبان خرد و بزرگ
سخن همین دو که واحسرتاه و واشوقاه
ز بهر آنکه ز تقدیر آگهی یابند
ز هر دلی به فلک بر هزار کار آگاه
زمانه همچو تویی را به دست بد افکند
زهی زمانهٔ دون لا اله الا الله
بزرگوارا یاری خدای داد ترا
نه زید داد و نه عمرو و نه مال داد و نه جاه
چو کارهای تو دایم خدای ساز بود
ز زید هیچ مساز وز عمرو هیچ مخواه
به اضطرار درین ورطه اوفتاد و برست
یکی اگرچه یکی را نبود هیچ گناه
به علم تست که چندین هزار نفس نفیس
چه زن چه مرد چه پیر و جوان چه شاه و چه داه
ز خون کشته چنانست رود مرو هنوز
که در گذار بمانند ماهیان ز شناه
به دشتهاش ز بس کشته بعد چندین سال
عجب مدار که از خون بود نمای گیاه
ترا که دل به قضای خدای داد رضا
خدای عز و جل داشت زان قضات نگاه
بلی بسوزد چشم قضا ز روی رضا
از آن به عین رضا میکند سوی تو نگاه
تویی که پشت و پناهی به خلق خلقی را
خدای لاجرمت یار بود و پشت و پناه
خلاص داد سپهرت گرت سپاه نبود
به هر طریق که باشد سپهر به که سپاه
ایا ببسته جهان پیش خدمت تو کمر
و یا نهاده فلک پیش خدمت تو کلاه
کجا که نی سمر رسم تست در اقوال
کجا که نی شکر شکر تست در افواه
هوا به قوت حلم تو کوه بردارد
چنان که قوت بیجاده برندارد کاه
نه به ز قهر تو یک قهرمان شرع رسول
نه به ز پاس تو یک پاسبان دین اله
ز شبه و مثل بعیدی از آن نیاری دید
بجز در آینه امثال و جز در آب اشباه
سهر طوق مراد ترا نهد گردن
به طبع بیاجبار و به طوع بیاکراه
به عون رای تو بردارد آفتاب فلک
اگر بخواهد یکباره رسم سایهٔ چاه
حکایتی است زقدر تو اوج گنبد چرخ
تشبهیست به خوان تو شکل خرمن ماه
درازدستی جودت به غایتی برسید
که دست آز و زبان نیاز شد کوتاه
اگر ز حاتم طائی مثل زنند به وجود
که نان چند بدادی به رسم بیگه و گاه
تویی که جان به خطر دادی از حمیت دین
زهی چو حاتم طائی غلام تو پنجاه
نه حاتم آنکه چو حاتم هزار بندهٔ اوست
به بندگانت نویسند عبده و فداه
حدیث قدرت تو بر سخا و قوت او
حدیث حملهٔ شیرست و حیلهٔ روباه
ایا نهاده به عزم درست و طالع سعد
به سوی قبهٔ اسلام روی و حضرت شاه
ز عزم بلخ تو شد عیش ما مصحف بلخ
زهی عزیمت اندهفزای شادی کاه
نعوذبالله از آن دم که این و آن گویند
که خواجه زد به سر راه خیمه و خرگاه
هنوز داغ اراجیف مرو بر دلهاست
گمان بلخ کرا بود و ظن لشکرگاه
مرا مقام سرخس از برای خدمت تست
بر این حدیث که گفتم خدای هست گواه
چو خدمت تو که مقصودم اوست حاصل نیست
مرا یکیست نشابور و بلخ و مرو و هراه
همیشه تا که نباشد مسیر اسب چو رخ
چنان کجا نبود رفتن پیاده چو شاه
به پیل حادثه شه مات باد عمر عدوت
به بازی فلکی از عرای باد افراه
فتاده سایهٔ قدرت بر آسمان و به طوع
چو سایه برده زمین بوست اختران به حباه
مباد و خود نبود تا شبانگاه ابد
شب حسود ترا هیچ بامداد پگاه
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر بیانگر شکرگزاری و ستایش از قدرت و فردیت یک شخصیت بزرگ سیاسی و دینی است. شاعر به یادآوری روزهای سختی میپردازد که مردم در غیبت آن شخصیت تجربه کردهاند و به آرزوهایی اشاره میکند که برای بازگشت و یاری او داشتهاند. او به وضعیت جامعه و نیازهای آن اشاره میکند و از دیگران که در کنار آن شخصیت قرار دارند، انتظار دارد که از او حمایت کنند. شاعر قدرت و سخاوت این شخصیت را ستایش میکند و او را به عنوان پناهگاه و حامی خلق میداند. در کل، شعر نوعی دعا برای تداوم قدرت و حمایت آن فرد از جامعه است و آرزوی جهانی بهتر و دوران خوشتر را به تصویر میکشد.
هوش مصنوعی: شکر خدا را که در سایه حمایت و قدرت، دوباره به جایگاه بالای خود رسیدی و به رفیعترین مقامها دست یافتی.
هوش مصنوعی: کسی که در این مدت سختیها و ناراحتیها را ندیده، نمیداند چه دردهایی وجود داشته و حال و روز انسانها چگونه خراب بوده است.
هوش مصنوعی: به خاطر دوری تو، دل من پر از درد و غم است و هر لحظه به خاطر غیبت تو، از دل هزاران آه میکشم.
هوش مصنوعی: مردم عادی در انتظار تو، چشمانشان سفید و بیتاب شده است، و از جدایی تو، چهرهی افراد خاص و خواص دچار غم و اندوه گشته است.
هوش مصنوعی: وقتی که صدها هزار نفر به خاطر آمدن تو جمع شدهاند، همه با دقت گوش به در دارند و با انتظار به راه نگاه میکنند.
هوش مصنوعی: از شوق خدمت به شما، هم خردمندان و هم بزرگترها فقط همین دو کلمه را به زبان میآورند: وا حسرتاه و وا شوقاه.
هوش مصنوعی: برای اینکه از تقدیر و سرنوشت آگاه شوند، از هر قلبی به آسمان خبر هزاران کار فرستاده میشود.
هوش مصنوعی: زمانهای که مانند توست، به دست بدیها افتاده است. واویلا بر این زمانه پست، که هیچ معبودی جز خداوند نیست.
هوش مصنوعی: ای بزرگوار، یاری و کمک خداوند به تو، نه به خاطر زید و عمرو است و نه به خاطر مال و مقام.
هوش مصنوعی: وقتی کارهای تو همیشه بر اساس اراده خداوند انجام میشود، از زید چیزی نخواه و از عمرو هم هیچ درخواست نکن.
هوش مصنوعی: او به ناچار در این بحران گرفتار شد و نجات یافت، در حالی که هرچند یکی از آنها هیچ گناهی نداشت.
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که علم و دانش باعث ارزشمندی و احترام افراد میشود. افراد مختلف از هر قشری، چه زن و چه مرد، چه پیر و جوان، و حتی چه در مقام سلطنت و چه در جایگاههای دیگر، همگی تحت تاثیر علم و دانش قرار دارند. به عبارتی، هر انسانی با دانشی که دارد، در جامعه ارزشمند و مورد احترام است.
هوش مصنوعی: رود مرو هنوز از خون کشته تنظیم شده است، به طوری که ماهیان در حین عبور نمیتوانند شنا کنند.
هوش مصنوعی: در دشتها به دلیل کشتن بسیاری از موجودات در طول سالها، جای تعجب نیست که گیاهان به واسطه خون آنها رشد کردهاند.
هوش مصنوعی: تو که دل را تسلیم اراده خدا کردهای، رضایت خداوند متعال نیز به خاطر همین تسلیم و پذیرش تو وجود دارد.
هوش مصنوعی: بله، چشم سرنوشت به خاطر جمال تو میسوزد، زیرا با نگاهی پر از رضایت به تو مینگرد.
هوش مصنوعی: تو همانی که در سختیها و مشکلات، پشتیبانی و حامی مردم هستی. خدایی که بیهیچ قید و شرطی، یار و یاور آنهاست و همیشه به آنها کمک میکند.
هوش مصنوعی: اگر نیرویی در دستانت نیست و نمیتوانی به جنگ بروی، بهتر است به آسمان و تقدیر خود رجوع کنی تا هرگونه دشواری را پشت سر بگذاری. در نهایت، تأکید بر این است که آسمان و سرنوشت بهتر از نبرد و جنگ است.
هوش مصنوعی: آیا جهان به خاطر تو به خود زنجیر زده و یا آسمان به احترام تو کلاه بر سر گذاشته است؟
هوش مصنوعی: در کجا میتوان به جای بوی خوش مرکب صحبتهای تو، بوی شکر را در دهان مردم پیدا کرد.
هوش مصنوعی: هوا به قدرت صبوری و آرامش تو میتواند کوه را جابجا کند، همانطور که نیروهای بیهدف و ناتوان نمیتوانند حتی کاه را حرکت دهند.
هوش مصنوعی: این دو خط به این معناست که هیچگاه خشم و قهر تو از یک قهرمان اسلامی بیشتر نیست و همچنین هیچ نگهبانی از دین الهی به اندازهی مراقبت و پاسداری تو مؤثر و مهم نیست. در واقع، به نوعی بر اهمیت جایگاه فرد و تأثیر او در حفظ اصول و ارزشهای دین تأکید میکند.
هوش مصنوعی: از شب و مانندهای دور، چیزی نمیبینی جز در آینه شبیهها و در آب مانندها.
هوش مصنوعی: سهر به معنای خواب و آرامش است. این بیت اشاره دارد که وقتی به آرزو و هدف مورد نظر برسیم، بدون هیچ فشاری و به راحتی آن را میپذیریم. به عبارت دیگر، به الهام و میل درونی خود بدون هیچ گونه اجباری پاسخ خواهیم داد.
هوش مصنوعی: اگر آفتاب و آسمان بخواهند، به سرعت سایه چاه را از میان برمیدارند.
هوش مصنوعی: این جمله به زیبایی نشان میدهد که ارزش و مقام تو چقدر والا است. آنقدر که آسمان و ستارهها در مقایسه با تو همچون برنجی است که در مزرعه به دست آمده. این تصویر، عظمت و درخشش وجود تو را به تصویر میکشد و به فهمی عمیق از مقام معنوی و ارزش تو اشاره میکند.
هوش مصنوعی: دست بخشندگی تو به حدی رسید که دیگر هیچکس نتوانست به خواستهاش بیانجامد و زبانش به درخواست و دعا کوتاه شد.
هوش مصنوعی: اگر کسی مانند حاتم طایی بخواهد به وجودش فخر بفروشد، باید بداند که چندین بار در زندگیاش، به طور بیدریغ و بیحساب، نان بخشیده است.
هوش مصنوعی: تو کسی هستی که برای حفظ دین جان خود را به خطر انداختی، چه بسا شایستگیات مانند حاتم طایی است و من به عنوان خدمتگزار تو، آمادهام که برایت هر کاری انجام دهم.
هوش مصنوعی: نه حاتم که دارندهٔ هزاران برده است، بلکه او را به خاطر محبت و ارادتش به بندگانش میشناسند و این محبت در نامش جلوهگر است.
هوش مصنوعی: داستان قدرت و سخاوت تو همانند داستان حملهٔ شیر و تدبیر و نیرنگ روباه است.
هوش مصنوعی: آیا با ارادهای قوی و سرنوشت نیکو به سوی گنبد اسلامی و مقام شاهانه حرکت کردهای؟
هوش مصنوعی: از وقتی که تو به بلخ سفر کردهای، زندگی ما تغییر کرده و به خوشی و شادابی تبدیل شده است. رفتن تو به بلخ باعث نگرانی و غم ما شده، اما در عین حال شادی و خوشی را هم برایمان به ارمغان آورده است.
هوش مصنوعی: به خدا پناه میبریم از زمانی که برخی بگویند که صاحب توانگری در میانهی زمین و زمان قرار گرفت و به دشواریها و ناکامیهایش اشاره کند.
هوش مصنوعی: هنوز اثر حرفهای بیپایه و بیمعنی در دلها وجود دارد؛ گمان کن که این بیانات، از کجا نشأت گرفته و در کدام میدان جنگ منتشر شده است.
هوش مصنوعی: من برای خدمت به تو، مقام سرخس را دارم و بر این حرف که گفتم خداوند شاهد است.
هوش مصنوعی: وقتی که به خدمت تو، که هدف اصلی من است، دسترسی ندارم، برای من فرقی نمیکند که نشابور، بلخ، مرو یا هراه در کجا هستند.
هوش مصنوعی: هرگز نمیتوان به دنبال اهداف بزرگ رفت، مگر اینکه راه درست و مناسبی برای آن وجود داشته باشد؛ مانند اینکه وقتی مسیر اسب وجود نداشته باشد، چگونه ممکن است شاه بهطور پیاده حرکت کند.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به تقابل قدرت و مشکلاتی که در زندگی با آن مواجه میشود اشاره دارد. او میگوید که باید از سختیها و چالشها یاد بگیرد و از آنها عبور کند. همچنین، به این نکته اشاره میکند که روزی به پیروزی و موفقیت خواهد رسید، حتی اگر زمان طولانی به طول انجامد. زندگی مانند بازیای است که در آن باید با وجود مشکلات، تلاش کرد و امید داشت.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به تصرف و سایهٔ قدرتی اشاره میکند که بر آسمان افتاده و این قدرت باعث شده که زمین به تبعیت از آن، به نوعی از زیبایی و جاذبه برخوردار شود. به عبارتی دیگر، با وجود این قدرت، ستارگان نیز به خوبی درخشان و در مرتبهای خاص قرار گرفتهاند.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که شب و روز را از یکدیگر جدا نکن و نگذار حسادت شب ابدی تو را دربر بگیرد، زیرا روز میتواند به راحتی صبحی نو و پر از امید را برای تو به ارمغان بیاورد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
سماع و بادهٔ گلگون و لعبتان چو ماه
اگر فرشته ببیند دراوفتد در چاه
نظر چگونه بدوزم؟ که بهر دیدن دوست
ز خاک من همه نرگس دمد به جای گیاه
کسی که آگهی از ذوق عشق جانان یافت
[...]
به فرخی و به شادی و شاهی ایران شاه
به مهرگانی بنشست بامداد پگاه
برآن که چون بکند مهرگان به فرخ روز
به جنگ دشمن واژون کشد به سغد سپاه
به مهر ماه ز بهر نشستن و خوردن
[...]
مگر که زهره و ما هست نعت آن دلخواه
که با سعادت زهره است و باطراوت ماه
سعادتی که همه در روان گشاید طبع
طراوتی که همه بر خرد ببندد راه
اگر چه در نسب آدم آفتاب نبود
[...]
ایا بهار من و عید نیکوان سپاه
چو ماه ز ابر همی تابی از قبای سیاه
بصید رفتی و پدرام بازگشتی شام
برنگ و بوی رخ و زلف خویشتن می خواه
میئی که وقت سحر زو نسیم گیرد گل
[...]
تو زاهدی و دو زلف تو آفتاب پرست
به سجده اید شما هر دو درگه و بیگاه
چرا دو چشم تو دیبای لعل پوشیدست
اگر نپوشند ای دوست زاهدان دیباه
ز راه گمشده را زاهدان به راه آرند
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.