فصل اول

آسوده بدم با تو فلک نپسندید

خوش بود مرا با تو زمانه نگذاشت

لولا مفارقه الاحباب ما و جدت

لها المنایا الی ارواحنا سبلا

آن دل که تو دیده‌ای فکارست هنوز

وز عشق تو با ناله زارست هنوز

وان آتش دل بر سر کارست هنوز

و آن آب دو دیده برقرارست هنوز

آمد شب و بازگشتم اندر غم دوست

هم با سر گریه‌ای چشمم را خوست

از خون دلم هرمژه کز پلک فروست

سیخی است که پاره‌جگر بر سر اوست

لقمه با بیم جان زند آهو

زان ندارد شکنبه و پهلو

آتش در زن ز کبریا در کویش

تاره نبرد هیچ فضولی سویش

و آن روی چو ماه را بپوش از مویش

تا دیده هر خسی نبیند رویش

گویی آن قوم خادمان بودند

کآخر از نسلشان یکی بنماند

آن دم که نبود بود من بودم و تو

سرمایه عشق و سود من بودم و تو

امروزودی از دیری و زودی است و چون

نه دیر بد و نه زود من بودم و تو

ای شمع بخیره چند بر خود خندی

تو سوز دل مرا کجا مانندی؟

فرق است میان سوزکز جان خیزد

تا آنچ بر یسمانش بر خود بندی

چون ندیدی شبی سلیمان را

تو چه دانی ز فان مرغان را

در کوی تو ره نبود ره ما کردیم

در آینه بلانگه ما کردیم

ما را خوش بدعیش تبه ما کردیم

کس را گنهی نبد گنه‌ما کردیم

نظری کردی روزی بمن سوخته دل

هر چ من یافته‌ام جمله از ان یافته‌ام

گر در ره عاشقی قدم راست نهی

معشوقه در اول قدمت پیش آید

تا ظن نبری که ما ز آدم بودیم

کان دم که نبود آدم آن دم بودیم

بی‌زحمت عین و شین و قاف و گل و دل

معشوقه و ما عشق همدم بودیم

با شمع رخت دمی چو دمساز شوم

پروانه مستمند جانباز شوم

و ان روز که این قفص بباید پرداخت

چون شهبازی بدست شه‌باز شوم

بازی بودم پریده از عالم ناز

تابوک برم ز شیب صیدی بفر از

اینجا نیافتم کسی محرم راز

زان در که در آمدم بدر رفتم باز

آن روز که کار وصل را ساز آید

وین مرغ ازین قفص بپرواز آید

از شه‌چو صفیر «ارجعی» روح شیند

پرواز کنان بدست شه باز آید

چو آمدم روی مهرویم که باشم من باشم

که آنگه خوش بوم با او که من بی خویشتن باشم

مرا گرمایه‌ای بینی بدان کان مایه او باشد

برو گر سایه‌ای بینی بدان کان سایه من باشم

چون سایه دویدم ز پسش روزی چند

وز صحبت او بسایه او خرسند

امروز چو آفتاب معلومم شد

کو سایه برین کار نخواهد افکند