پاک دینی گفت مشتی حیله‌جوی

مرد را در نزع گردانند روی

پیش از این این بی‌خبر را بر دوام

روی گردانیده بایستی مدام

برگ ریزان شاخ بنشانی چه سود

[...]

گفت چون محمود شاه خسروان

رفت از غزنین به حرب هندوان

هندوان را لشگری انبوه دید

دل از آن انبوه پر اندوه دید

نذر کرد آن روز شاه دادگر

[...]

یکی دیوانهٔ بی پا و سر بود

که هر روزش زهر روزی بتر بود

دلش بگرفته بود از خلق وز خویش

نه از پس هیچ ره بودش نه از پیش

زبان بگشاد کای دانندهٔ راز

[...]

نشسته بود کیخسرو چو جمشید

نهاده جامِ جم در پیشِ خورشید

نگه می‌کرد سرّ هفت کشور

وز آنجا شد به سَیر هفت اختر

نماند از نیک و بد چیزی نهانش

[...]

بیا ای باز تند و تیز پرواز

مشو غره بجاه و عزت و ناز

همی نازی که بر دست شهانی

تو رسم و عادت شاهان ندانی

نشانند بر سر دستت بعمدا

[...]

یکی پرسید از آن مجنون معنی

که کیست این خلق و چیست این کار دنیی

چنین گفت او که دوغ است این همه کار

مگس بر دوغ گرد آمد بیک بار

چه وادیست این که مادروی فتادیم

[...]

چو بگذشتند ازان دریای خونخوار

یکی کوه بلند آمد پدیدار

یکی حصن رخامین بر سر کوه

درختان گشته گرد حصن انبوه

بران حصن قوی بر رفت خسرو

[...]

کند تقریر اهل این معانی

بجز این قوّت و این زندگانی

دگرگون قوّت و دیگر حیاتی

که دارد هر وجودی زان ثباتی

حیات قوتی از روی معنی

[...]

ز سر بیرون کن انکار ای برادر

چو هستی طالب کار ای برادر

ترا گفتم مشو منکر بر ایشان

که تاکارت نگردد زان پریشان

ز اصحاب بزرگ این جماعت

[...]

بود عطاری عجب شوریده حال

در ره تحقیق او را صد کمال

حال با خالق عجب بود ای پسر

نی چو حال این خیال بی خبر

در امور سر حق ره برده بود

[...]

گوش شو از پای تا سر بی حجاب

تا نهم با تو اساس این کتاب

بوی او گر هیچ بتوانی شنود

گوی از کونین بتوانی ربود

گر کسی را هست در ظاهر گمان

[...]

سالک اسراف کرده در طلب

پیش اسرافیل آمد جان به لب

گفت ای در پرده همدم آمده

هم مکرم هم معظم آمده

ای به سر استاده قایم عرش را

[...]

رفت نوشروان درآن ویرانهٔ

دید سر بر خاک ره دیوانهٔ

ناله میکرد و چونالی گشته بود

حال گردیده بحالی گشته بود

از همه رسم جهان و آئین او

[...]

سالک جان پرور عالم فروز

پیش دوزخ شد چو آتش جمله سوز

گفت ای زندان محرومان راه

مرجع بی دولتان پادشاه

داغ جان خیل مهجوران توئی

[...]

سالک آمد پیش کوه گوهری

گفت ای مشغول گوهر پروری

ای مرصع کره از گوهر کمر

تیغ داری هم ز آهن هم ز زر

پای بر جائی نهٔ جائی بدست

[...]

سالک شوریدهٔ پاک اعتقاد

آمد از دریا برون پیش جماد

گفت ای افسرده از برد الیقین

گاه سنگ و گاه آهن گه نگین

از یقین هم ثابتی هم ساکنی

[...]

سالک آمد چون شکر پیش نبات

گفت ای سرسبزیت زآب حیات

پاکیت چون آب ذاتی آمده

قابل نفس نباتی آمده

فالق الحب از نوا داده ترا

[...]

سالک آمد نه درو عقل ونه هوش

وحشی آسا تنگدل پیش وحوش

گفت ای جنبندگان بحر و بر

راه پیمایان عالم سر بسر

پایمال هر خس ودون گشته اید

[...]

سالک آمد پیش آدم خون فشان

تا ازان دم یابد از آدم نشان

گفت ای بنیاد فطرت ذات تو

دو جهان پر شور ذریات تو

تا ابد اعجوبهٔ عالم توئی

[...]

بود پیری عاجز و حیران شده

سخت کوش چرخ سرگردان شده

دست تنگی پایمالش کرده بود

گرگ پیری در جوالش کرده بود

بود نالان همچو چنگی ز اضطراب

[...]