شنوده‌ای دم خاقانی از مدیح کسان

کنون هجای خسان می‌شنو که هم شاید

هجای بولهب ایزد بگفت و می‌شایست

که او هجای سگی گفت رو که هم شاید

که گفت آنکه خاقانی سحرپیشه

دگر خاص درگاه سلطان نشاید

بلی راست گفت او و پی بردم آن را

که دیو آبدار سلیمان نشاید

گرانی ببردم ز درگاهش ایرا

[...]

آسمان داند که گاه نظم و نثر

بر زمین چون من مبرز کس ندید

در بیانم آب و در فکر آتش است

آبی از آتش مطرز کس ندید

ز آتش موسی برآرم آب خضر

[...]

خاقانیا ز عارضهٔ درد دل منال

کز ناله هیچ درد نشان بهی ندید

بیمار روزگار هم از اهل روزگار

روی بهی ندید که جز روبهی ندید

روزی میان بادیه بر لشکر عجم

دست عرب چو غمزهٔ ترکان سنان کشید

دیوان میغ رنگ سنان‌کش چو آفتاب

کز نوک نیزه‌شان سرکیوان زیان کشید

میغ از هوا به یاری آ میغ چهرگان

[...]

سلاطین نژادا خلیفه پناها

توئی مملکت بخش و اسلام پرور

از آن گشت شروان سمرقند اعظم

که گردون تو را خواند خاقان اکبر

اثیر است و اخضر به بزم تو امشب

[...]

یکی دو زایند آبستنان مادر طبع

ز من بزاد به یکباره صدهزار پسر

یکان یکان حبشی چهره و یمانی اصل

همه بلال معانی، همه اویس هنر

یگانهٔ دو سرا و سه وقت و چار ارکان

[...]

خاقانیا به تقویت دوست دل مبند

وز غصهٔ نکایت دشمن جگر مخور

چون شد تو را یقین که بد و نیک ز ایزد است

بر کس گمان به دوستی و دشمنی مبر

ای مرد دوستان چه و از دشمنان چه باک

[...]

چون من خطر زدم به فراق از پی وحید

جان از پی وحید برآمد بدان خطر

آمد به گوش من خبر جان سپردنش

جانم ز راه گوش برون شد بدان خبر

جهان پیمانه را ماند به عینه

که چون پر شد تهی گردد به هر بار

کنون از مرگ صدر الدین تهی گشت

نپندارم که پر گردد دگر بار

نیست در ایام چیزی از وفا نایافت‌تر

کیمیا شد اهل، بل کز کیمیا نایافت‌تر

آشنا سیمرغ‌وار اندر جهان نایافت شد

ایمه از سیمرغ بگذر کاشنا نایافت‌تر

علوی دوست باش خاقانی

کز عشیرت علی است فاضل‌تر

هرکه بد بینی از نژاد علی

نیک‌تر دان ز خلق و عادل‌تر

بدشان بهتراز همه نیکان

[...]

عذر داری بنال خاقانی

کاهل کم داری آشنا کمتر

دشمنانت ز خاک بیشترند

دوستانت ز کیمیا کمتر

ای ریزهٔ روزی تو بوده

از ریزش ریسمان مادر

خو کرده به تنگنای شروان

با تنگی آب و نان مادر

زیر صلف کسی نرفته

[...]

خلیفه گوید خاقانیا دبیری کن

که پایگاه تو را بر فلک گذارم سر

دبیرم آری سحر آفرین گه انشا

ولیک زحمت این شغل را ندارم سر

به دستگاه دبیری مرا چه فخر که من

[...]

گر کهان مه شدند خاقانی

تو در ایشان به مهتری منگر

کهتری را که مهتری باشد

هم بدان چشم کهتری منگر

خرد شاخی که شد درخت بزرگ

[...]

با در و دشت ساز خاقانی

خانه و خوان ناسزا منگر

تا برون ریشهٔ گیا بینی

زاندرون ریش ده کیا منگر

هر که خر در خلاب شهوت راند

در سر افتادش اسب سرکش عمر

آب شهوت مران که مردم را

ز آب شهوت بمیرد آتش عمر

مهترا بلبل انسی پس از این

بجز از دست ادب دانه مخور

فی‌المثل تو خود اگر آب خوری

جز ز جوی دل فرزانه مخور

به سفر سفره گزین خوان چه مخواه

[...]

عیسی دورانم و این کور شد دجال من

قدر عیسی کی نهد دجال ناموزون کور

بر سر راهم چو بازآیم ز اقلیم عراق

هم بسوزم هم بریزم جان کور و خون کور