در باغ دهر چون گل گر سر به سر جمالی
در روز زندگانی گر جمله مه چو سالی
با لطف طبع اگرچه در قلب روح روحی
با حسن روی اگرچه بر روی حسن خالی
این نکته نیست دعوی نزدیک اهل معنی
کز من چو دور ماندی ریحان بی سفالی
گرچه به شه نشانی، لشکرشکن چو سامی
ورچه به پهلوانی رستم هنر چو زالی
بی جان حسن معنی صورت به کار ناید
گر تو جمال یوسف یا یوسف جمالی
تا بدر تام گردی از آفتاب دانش
هر روز {نور} می گیر اکنون که چون هلالی
روحست علم و در تن جان قالبست او را
کس را مباد نفسی از روح علم خالی
چون خانهٔ نهادت زین دانه خالی آمد
کر جامه شعرپوشی چون کاه در جوالی
از علمهای قالی اصلاح حال می کن
تا رمزهای حالی دانی ز نقش قالی
تا می زند طبیعت بر چنگ لهو ناخن
زاستاد همچو بربط محتاج گوشمالی
تو ذرهٔ حقیری واز آفتاب عرفان
گر تو شرف پذیری خورشید بی زوالی
می جوی تا نمانی بی حاصل از مکارم
می کوش تا نباشی بی بهره از معالی
با اهل جهل منشین کآن پایه یی است نازل
با اهل علم بنشین کین مجلسی است عالی
خوش گوی باش با خلق از هر دری که گویی
خارج منال چون نی از هر دمی که نالی
محبوب مردم آمد عاقل بنرم گویی
شایستهٔ شکر شد طوطی بخوش مقالی
فارغ مباش یکدم از بندگی ایزد
اکنون که چون من آزاد از بند جاه و مالی
فردا که دل ز غصه دنیا خراب گردد
اندوه دین نیارد گشتن در آن حوالی
مال و عیال اینجا بی شک وبال مردند
شاذ آنک بگذراند عمری ببی وبالی
از بهر مال قارون چون گنج در زمین شد
بر چرخ چارم آمد عیسی ز بی عیالی
هر باطلی که کردی از بهر آن بمحشر
می دان یقین که از حق در معرض سؤالی
از بحر خاطر خود چندین در نصیحت
بر تو نثار کردم از نظم این لآلی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر درباره زیبایی، علم و روشنفکری است. شاعر به اهمیت وجود باطن و روح اشاره میکند و از زرق و برق ظاهری انتقاد میکند. او میگوید که جمال ظاهری و مقام اجتماعی اهمیتی ندارد اگر پشت آن حقیقتی نباشد. همچنین، به اهمیت نشستن با اهل علم و دانش و دوری از جاهلان تاکید دارد. شاعر به جستجوی معرفت و حقیقت دعوت میکند و یادآور میشود که مال و ثروت دنیا فانی است و در روز قیامت، پاسخگوی اعمال و نیتهای خود خواهیم بود. در نهایت، او نصیحتهایی را به مخاطبانش میدهد تا از زندگی درست و آگاهانه برخوردار باشند.
هوش مصنوعی: در باغ زندگی، اگر زیبایی و خوشبویی وجود دارد، در ایام حیات، باید از آن بهرهمند شد. زیبایی و جوانی فقط یک دوره کوتاه است و باید از آن لذت برد.
هوش مصنوعی: اگرچه با لطافت روحی در قلبم وجود دارد، اما زیبایی چهرهات هرگز خالی از آن زیبایی نیست.
هوش مصنوعی: این نکته مورد بحث نیس که نزدیکان اهل حقیقت چه میگویند، زیرا من چون از تو دور ماندهام، همچون گلی هستم که در گلدانی نیست.
هوش مصنوعی: اگرچه به پادشاه نشانی میدهی و نیروهایت مانند سام به میدان میآیند، اما اگر به دلاوری رستم قیاس شوی، هنر تو به اندازه زال نخواهد بود.
هوش مصنوعی: اگر زیبایی حسن در وجود نداشته باشد، زیبایی ظاهری (صورت) هیچ ارزش و کاربردی نخواهد داشت، حتی اگر تو زیباترین یوسف هم باشی.
هوش مصنوعی: تا زمانی که کامل و درخشان مانند ماه هستی، از آفتاب علم هر روز بهرهمند میشوی؛ اما اکنون که مانند هلالی هستی.
هوش مصنوعی: روح، علم است و بدن محلی برای جان. هیچکس نباید بیروح علم باشد.
هوش مصنوعی: زمانی که خانه وجودت از نیتی خالی شده باشد، پوشش زبانیات مانند کاهی در کیسهای خواهد بود.
هوش مصنوعی: با دانشهای به دست آمده از بافت و طراحی قالی، وضعیت خود را بهبود میبخشد تا رازهای معنوی و عرفانی را از نقشهای آن بیاموزد.
هوش مصنوعی: تا زمانی که طبیعت از طریق لذتها و خوشیها بر زندگی تأثیر میگذارد، مانند سازی که نیاز به تنظیم و تنقیح دارد، انسان نیز به نوعی نیازمند هدایت و اصلاح است.
هوش مصنوعی: تو موجودی ناچیزی هستی، اما اگر به مقام شرافت و کمال دست یابی، میتوانی مانند خورشید جاودانه و بیزوال درخشش و نور داشته باشی.
هوش مصنوعی: به دنبال چیزی باش که تو را بینتیجه نگذارد و در تلاش باش که از چیزهای ارزشمند و عالی بهرهمند شوی.
هوش مصنوعی: با نادانان نشین که مقام و مرتبهای پایین دارند، بلکه با دانایان همنشینی کن که آنجا جایی بلندتر و ارزندهتر است.
هوش مصنوعی: با مردم به خوبی و نیکی صحبت کن و در هر موضوعی که نظری داری، آزادانه بیان کن. ناله نکن و دلتنگی و ناامیدی را کنار بگذار، مانند نی که از هر نفسی صدای زنگ میزند.
هوش مصنوعی: مردم محبوبی به عقل و نرمخویی وارد شده است، به گونهای که شایستهٔ سپاسگزاری شده و طوطی، سخنان خوشی دارد.
هوش مصنوعی: هرگز از بندگی خدا غافل نشو، حالا که من نیز از قید و بند ثروت و مقام آزاد شدم.
هوش مصنوعی: فردا زمانی که دل بر اثر مشکلات دنیا شکسته شود، دیگر غم دین به فکر انسان نخواهد آمد و در آن اطراف نخواهد چرخید.
هوش مصنوعی: مال و دارایی و خانواده در این دنیا به طور قطع بار سنگینی بر دوش انسان هستند، مگر اینکه فردی بتواند عمری را با آرامش و بدون این بارِ اضافی سپری کند.
هوش مصنوعی: به خاطر ثروت قارون، مانند گنجی در دل زمین، بر آسمان چهارم، عیسی آمد بدون هیچ وابستگی.
هوش مصنوعی: هر گناه یا اشتباهی که انجام دادی، باید بدانی که در روز قیامت در برابر آن مورد سؤال قرار خواهی گرفت و این موضوع کاملاً روشن است که در آنجا نمیتوانی از حقیقت پنهان شوی.
هوش مصنوعی: به خاطر دل خودم، به اندازهای که توانستم، از زیباییهای این شعر برای تو نصیحت و پند آوردهام.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
شوریده کرد ما را عشق پری جمالی
هر چشم زد ز دستش داریم گوشمالی
زنجیر صبر ما را بگسست بند زلفی
بازار زهد ما را بشکست عشق خالی
با سرکشی که دارد خوئی چه تندخوئی
[...]
هرگز حسد نبردم بر منصبی و مالی
الا بر آن که دارد با دلبری وصالی
دانی کدام دولت در وصف مینیاید
چشمی که باز باشد هر لحظه بر جمالی
خرم تنی که محبوب از در فرازش آید
[...]
اکنون که نیست ما را با دوستان وصالی
پیوند تن نخواهد جانم به هیچ حالی
از بهر دوست خواهم هم جان و هم جهان را
چون دیگران نباشم در بند جاه و مالی
ای اشتیاق جانم بگذار تا بخسبم
[...]
ای بر شفق نهاده از شام زلف خالی
بر گرد ماه بسته از رنگ شب هلالی
چون ماه عید جویم هر شب تو را، ولیکن
ماهی چنان نبیند جوینده، جز به سالی
ما کمتریم از آن سگ کو بر در تو باشد
[...]
با آنکه بی نصیبم از مال و جاه دنیا
هرگز حسد نبردم بر منصبی و مالی
بر هیچکس دلم را حسرت نبود هرگز
الا بر آنکه دارد با دلبری وصالی
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.