... که آه این چه کس است و که کشته است این را

شبم فغان ز سپهر بلند میگذرد

از جمله شاگردان مولانا علامه دوانی است و در علو سلیقه و صفای خاطر قرینه فغانی احیای آثار ارباب آن دیار از اوست و شرف و افتخار آنطایفه بدو چنانکه نتایج طبعش مؤید این مقال و مصداق این حال است

که تند میشوی از هیچ هر زمان با من ...

از شعرای غیر مشهور ماوراءالنهر است و این مطلع تعلق بدو دارد

بر لب بام از فغان من بناکام آمدی

بر لب آمد جان من تا بر لب بام آمدی

مردی عاشق پیشه لوند بود اما عاشقی او بصورت خوب نبود بلکه هر که حاکم و بزرگ بود او عاشقش می شد چنانکه در قندهار عاشق بابر پادشاه شده بود و پادشاه مذکور در سن پنجاه سالگی بود و گویند با وجود پیری بسیار بد قیافت بوده و مولانای مذکور را بدین واسطه ایذای بلیغ کرده بود و با وجود آن متنبه نشده بود چنانکه به هرات آمد عاشق درمش خان شد و بعد از آن هرکس که حاکم بود او عاشق او بود در جواب غزل فغانی بمطلع

از کوی تو چون باد برآشفتم و رفتم ...

... نهان نهان که کونگل آه عاشقانه چیکار

علاجین ایله و گر نه ایشی فغانه چیکار

آخ ایتما گویید اگستاخ چوخ سرشک ای گوز ...

... که سایه بر سرم آن سرو نازنین انداخت

فغان که ساختم از بیخودی پشیمانش

اگر نظر به من آن طفل شرمگین انداخت ...

... میلی ز جان سپردنم آگه نشد کسی

از بس که ضعف راه فغانم گرفته بود

... این غمم کشت که در حشر خجل خواهی شد

کز تو هر گوشه شهیدی به فغان خواهد بود

میلی امشب که غم او شده همصحبت من ...

دل به جان شب همه شب ز آه و فغانم دارد

این سیه روز ندانم چه به جانم دارد ...

... کنم ازو گله چندان که در عتاب درآید

فغان ازانکه کند عزم کلبه من و بر در

کسی ببیند و نتواند از حجاب درآید ...

... مباش این همه در بند امتحان با من

فغان ز خوی بد آن بهانه جو میلی

که دوش عربده ای داشت هر زمان با من

... دل در طمع وعده دیدار فتاده

عشاق ز دست تو به فریاد و فغانند

با آنکه زبان همه از کار فتاده ...

... کنون به آنچه ازو می کشی سزاواری

فغان که از تو پر آزار شد چنان دلها

که نیست خوی ترا قدرت دل آزاری ...

... چون سپند سر آتش به زمین قطره آب

گر رسد برجهد از جا و درآید به فغان

بس که آهن بگدازد زتف آتش مهر ...

... صد عقده در دل است ولی بیم خوی تو

دل را کجا اجازت آه و فغان دهد

یارب کسی کش این همه ناز و کرشمه داد ...

... وز ناله زحمت سگ آن آستان دهد

دزدی ندیده شحنه ایام کز فغان

شب تا به روز دردسر پاسبان دهد ...

... گره شد در گلویش بس که از لعل تو خون دل

به دشواری برآرد از دل پرخون فغان شیشه

زند چون با دل اهل محبت لاف یکرنگی ...

... روزی که میرم از غم محمل نشین خود

بهر عزا بس است فغان جرس مرا

زین چاکهای سینه که کردند ره به هم ...

... از سرود درد من در بزم او افتاد شور

نی ز درد من بنالید و فغان از رود خاست

گرچه وحشی خاک شد بنشست همچون گردباد ...

... وز مهر با که دم زند و مهربان کیست

آن مه کزو رسید فغانم به گوش چرخ

یارب نهاده گوش به سوی دهان کیست ...

... با کس نتوان گفتن و پنهان نتوان داشت

از درد همین است فغانی که مرا هست

ای دل سپری ساز ز پولاد صبوری ...