بخش ۳۸ - فی صفةالعلماء و امراء الدولة القاهرة و صفة غلمانه و جنده کثّرهماللّٰه
عالمانت چو تیغ چیره زبان
عاملانت چو نیزه بسته میان
وین کمر بستگان که بر درِ تو
بگشادند جمله کشور تو
گرچه همواره تند و کین دارند
تندی خود ز بهر دین دارند
گردن کس به خشم و کین نزنند
چون علی جز به امر دین نزنند
چون علی زین دو آلتند دلیر
مصحف شرع و صفحهٔ شمشیر
نیست در غزو و در مقالتشان
جز حدید و حدیث آلتشان
چون سرِ ملک جاودان دارند
زین جهان این دو را بدان دارند
که ز شه سوی سجده گه پویند
تنگری تنگری همی گویند
نه همه بتپرست چون کفّار
نه همه حقپرست عابدوار
نیستشان جز دو کار در همه گاه
سجدهٔ کردگار و خدمت شاه
دوستان را مبارکند به فال
دشمنان را همیشه رنج و وبال
از کف پای تا به تارک دل
صدهزاران تنند با یک دل
تیغداران چو نیزه و چو سنان
همه برجسته و ببسته میان
جام بر کف بسان ناهیدند
تیغ در دست همچو خورشیدند
به گه بزم همچو شمس و قمر
به گه رزم شیر شرزهٔ نر
زنگیانی که پاسبان تواند
وز تفاخر بر آسمان تواند
گر سیاهند وگرچه کین دارند
رای زی نظم ملک و دین دارند
همه بر پر دلند همچو انار
همه قد پر ز پنجه همچو چنار
بر ولی سعد و بر عدو شومند
خصم را سنگ و دوست را مومند
لشکر از بهر ملک و دین باید
خود چنیناند وین چنین باید
از پی قهر دشمن و بدخواه
گرد بستان ملک شاهنشاه
خیمهها در ممالک فلکند
دیو بندان چو لشکر ملکند
ملکی کو مسیح پی باشد
جز ملک لشکریش کی باشد
شاد باش ای گزیده شاهنشاه
لشکرت چون ستارهاند و تو ماه
گرزها را به تیغ ریزه کنند
تیرها را به تیر نیزه کنند
جان خصمان ز تیغشان به نفیر
ملک را همچو تیر کرده به تیر
چون تنوره بزیر این طارم
همه آهن دهان و آتش دَم
برکشد عکس تیغشان به اثر
دلق کیمخت کوه را از سر
مرگ بازیچه پیش مردیشان
گشته حیران ز هم نبردیشان
کرگدن هیبتاند و پیل اندام
یافته دین ز تیغشان آرام
قدّشان همچو سرو نورسته
جسمشان جمله با غنور رسته
همه چون حور و آدمی صورت
همه چون شیر و اژدها صولت
شست سیمین چو سوی تیر آرند
اژدها را به تن اسیر آرند
شده اعدای ملک ازیشان خو
هم چو ریش کهن ز شانهٔ تو
تیغشان از برای جان و جهان
تر چو سیحون و گرم چون سیحان
چشم بد دور زین سپاه و حشم
که نیند از قباد و رستم کم
همه بر بادپای گشته سوار
کوه آهن تنند و جان اوبار
آن بشل پشه را کند پر لعل
وین زند در هوا مگس را نعل
صدف دُرّ آن روان ملک
هدف تیرشان کمان فلک
صفدرانی که محرم رازند
سوی خصم تو ناوک اندازند
کز پی تارم شرانگیزان
ناوک از سر کنند شب خیزان
حصن فغفور ترک خرگاهیست
حصن تو دعوت سحرگاهیست
تو چنانی که مادحت بستود
ورنهای آن چنانت باید بود
گر چنینی برستی از آتش
ورنهای باد روزگارت خوش
تا جهانست عزّ و جاه تو باد
هفت اقلیم در پناه تو باد
جود و فرهنگ و عقل دین تو باد
نقش جاوید بر نگین تو باد
من ستودم به طبع اینها را
آسمان کردم این زمینها را
زانکه پیش تو مدح دیگر کس
هست چون پای پیل و پرِّ مگس
همچو خورشید باش روشن روی
عالم آرای و پادشاهی جوی
آفریننده باد یار ترا
کافرید او بزرگوار ترا
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، به مقام و ویژگیهای فرماندهان و لشکریان گفته شده که همچون تیغ و نیزه در راه دین و ملک میجنگند. آنها مانند علی (ع) هستند که تنها به خاطر دین و عدالت فعالیت میکنند و همواره در حال مبارزه با دشمنان و منافقاناند. این عالمان و جنگجویان پیروان راستین خداوند و پادشاه خود هستند و یکی از اهدافشان حفظ دین و سلامت کشور است. شاعر بر صفات قهرمانی و شجاعت این افراد تأکید کرده و آنها را چون ستارهها و خورشید در میان دیگران برجسته میداند. در نهایت، به درگاه پادشاه دعا میکند و خواستار موفقیت و عزت او در جهان است.
هوش مصنوعی: دانشمندان تو زبانشان تیز و برنده است، اما کارگزارانت مانند نیزهای محکم و بسته هستند.
هوش مصنوعی: ای کسانی که برای ورود به دلتنگیهای تو کمر بستهاند و تلاش کردهاند، همه اینها در حقیقت نشاندهندهی کشور و سرزمین تو هستند.
هوش مصنوعی: با وجود اینکه آنها همیشه در حالت خشم و کینه هستند، اما این خشم و تندی آنها برای دفاع از دین و باورهایشان است.
هوش مصنوعی: کسی به خاطر خشم و کینه به کسی آسیب نمیزند، مگر امام علی که تنها در راستای دین اقدام میکند.
هوش مصنوعی: علی به عنوان یک شخصیت برجسته و دلیر، هم در زمینهٔ علم و دانش (مصحف شرع) و هم در نبرد و جنگاوری (صفحهٔ شمشیر) شناخته میشود. او نماد قدرت و علم است و از هر دو جنبه برای راهنمایی و هدایت مردم بهرهمند است.
هوش مصنوعی: در نوشتهها و جنگهایشان جز آهن و سخنان مربوط به ابزار و وسایلشان چیزی وجود ندارد.
هوش مصنوعی: چون این دو نفر به مقام و مرتبهای ابدی و پایدار دست یافتهاند، پس از این دنیا به آنجا توجه دارند.
هوش مصنوعی: افرادی که به سوی محل سجده میروند، با حرکات و حالتی خاص، به طوری که گویی غمناک و در فکر هستند، صحبت میکنند.
هوش مصنوعی: نه همه کسانی که بتپرستند مثل کافرها هستند و نه همه کسانی که به حق و حقیقت اعتقاد دارند مانند عابدین هستند.
هوش مصنوعی: آنها در تمام وقت، فقط دو کار انجام میدهند: یکی اینکه برای خدا سجده میکنند و دیگری اینکه به خدمت پادشاه مشغول هستند.
هوش مصنوعی: برای دوستان، همیشه خوشی و خوشبختی باشد و برای دشمنان، همواره رنج و عذاب.
هوش مصنوعی: از نوک پا تا بالای سر، صدها هزار نفر با یک دل وجود دارند.
هوش مصنوعی: جنگجویان مانند نیزهها و شمشیرها، همه در صفوفی منظم و آماده، در میان هم قرار گرفتهاند.
هوش مصنوعی: در اینجا تصویر افرادی را میبینیم که در دست یک جام دارند و همچون ناهید (الهه عشق و زیبایی) درخشان هستند. همچنین تیغی در دست دارند که نشاندهنده قدرت و شجاعتشان است، و نور آنها همچون خورشید تابناک است. این توصیف بیانگر زیبایی و توانمندی این افراد است.
هوش مصنوعی: در زمانی که در خوشی و جشن هستم، مانند خورشید و ماه درخشانم و در زمان جنگ و نبرد، همچون شیر نر و شجاع میشوم.
هوش مصنوعی: افرادی که نگهبانی را بر عهده دارند، میتوانند از سر تفاخر به آسمانها نیز نگاهی داشته باشند.
هوش مصنوعی: خواه سیاهرو باشند یا دلدردهای کینه داشته باشند، در هر حال به خاطر نظم و امنیت مملکت و دینشان نظر دارند.
هوش مصنوعی: همه بر دل و احساسات خود تکیه دارند، مانند انار که پر از دانهایش است. همچنین همه قد و قامتشان به اندازهای است که مانند درخت چنار محکم و استوارند.
هوش مصنوعی: من بر دوست مانند موم نرم و منعطف هستم، اما در برابر دشمن همچون سنگ سخت و مقاوم خواهم بود.
هوش مصنوعی: درست است که برای حفظ ملک و دین، مردان باید اینچنینی باشند و آمادگی لازم را داشته باشند.
هوش مصنوعی: به دنبال دشمن و ناراضی، به باغ برو که متعلق به پادشاه است.
هوش مصنوعی: خیمهها در سرزمینها فراواناند و مانند لشکری از قدرت نمایندگان سلطنت به نظر میرسند.
هوش مصنوعی: اگر کسی مانند مسیح دارای مقامی باشد، جز اینکه در میان لشکری از نیروها و حامیانش قرار گیرد، چه چیز دیگری میتواند داشته باشد؟
هوش مصنوعی: خوشحال باش ای برگزیدهی پادشاه، زیرا سربازانت مانند ستارهها درخشاناند و تو مانند ماه میدرخشی.
هوش مصنوعی: اگر گرزها را به شکل تیغههای کوچک درآورند، همچنین تیرها را نیز به شکل نیزه تبدیل میکنند.
هوش مصنوعی: جان دشمنان مانند تیر به خاطر ضربههای تند و شدید آنان به شدت زخمی و رنجور شده است، گویی که ملک را به شدت تحت تاثیر قرار دادهاند.
هوش مصنوعی: زمانی که آتش و آهن با هم در این مکان به کار میروند، گرما و شدت آنها به حدی است که هر نوع صدایی از دهان آتش بیرون میآید.
هوش مصنوعی: این بیت به این معنی است که وقتی که تیغهای دشمنان به نمایش گذاشته میشود، دلقک (یا فرد بیاهمیت) نمیتواند تأثیری بر کوهها و عظمت آنها بگذارد. به عبارتی، افرادی که درظاهر نیرومند هستند، نمیتوانند ارزش یا قدرت واقعی را تحت تأثیر قرار دهند.
هوش مصنوعی: مرگ برای مردان حقیقی دیگر موضوعی ترسناک نیست و آنها به خوبی با آن کنار آمدهاند، به طوری که مرگ در نظرشان به یک بازی تبدیل شده است و از نبودن در کنار یکدیگر شگفتزدهاند.
هوش مصنوعی: کرگدنها به خاطر ظاهر قوی و نیرومندشان به یاد میآیند، و فیلها به خاطر جثه بزرگ و محکم خود. این دو، نمادی از قدرت و استقامت هستند که به ما یادآوری میکند که دین و ایمان نیز میتوانند از عمق و نیرویی برخوردار باشند که از چاقوی دشمنان محفوظ بمانند و آرامش را برای پیروان خود به ارمغان آورند.
هوش مصنوعی: قد آنها همچون سروهای تازه رسته است و تنشان نیز همگی با نور و زیبایی شکوفا شده است.
هوش مصنوعی: همه انسانها به زیبایی و دلربایی حورهای بهشتی هستند و در عین حال هر فرد میتواند قدرت و سلطهای مشابه شیر و اژدها داشته باشد.
هوش مصنوعی: زمانی که دستهای نقرهای به سمت تیر پرتاب شوند، اژدها را به زنجیر در میآورند.
هوش مصنوعی: از آنها که به زمین و جان حاکمیت دارند، در حال حاضر، مانند ریش کهن بر شانه تو به نظر میآیند.
هوش مصنوعی: تیغهای آنها برای جان و جهان بسیار تیز و خطرناک است، مانند سیحون که میتواند ویرانگر باشد و همچنین مانند سیحان که گرم و پرانرژی است.
هوش مصنوعی: ای کاش این سپاه و جمعیت را چشمی بد نبیند، زیرا که هیچ چیزی از قباد و رستم کمتر نیست.
هوش مصنوعی: همه بر روی پاهای باد در حال جلو رفتن هستند، در حالی که کوههای آهنین به آنها فشار میآورد و جانشان را تهدید میکند.
هوش مصنوعی: آن پشهای که زرد و بیمقدار بود، اکنون با زیبایی و رنگ لعل میشود و در آسمان به مگسها نفع میزند.
هوش مصنوعی: این جمله به تصویر کشیدن زیبایی و شکوه یک گنجینه است. صدفی که درون آن دُرّ یا مروارید است، نمادی از غنای روحی یا معنوی است که در کمان آسمان نشانهای از هدفی بزرگ قرار دارد. به نوعی، این تصویر بیانگر جذابیت و جاذبهای است که از بلندی و عظمت آسمان به زمین منتقل میشود.
هوش مصنوعی: آن کسانی که در روزهای محرم به جنگ با ظلم و دشمنان برمیخیزند، تیرهای خود را به سمت دشمنان تو پرتاب میکنند.
هوش مصنوعی: کسانی که در پی آزار من هستند، با تیرها و دسیسههای خود، نقشهای برای شبزندهداران میکشند تا به من آسیب بزنند.
هوش مصنوعی: قلعه فغفور مانند یک مکان امن و آرامش بخش است، در حالی که قلعه تو دعوتی است برای بیداری و استفاده از زیباییهای سحرگاهی.
هوش مصنوعی: تو آن چنان هستی که در وصف تو ستایش کردهاند، و اگر اینگونه نبودی، باید به گونهای دیگر میبود.
هوش مصنوعی: اگر چنین باشی و از آتش نترسی، باد زندگیات خوش خواهد بود.
هوش مصنوعی: تا وقتی که دنیا موجود است، برای تو عظمت و بزرگی باشد و همه سرزمینها در حمایت و پناه تو قرار گیرند.
هوش مصنوعی: بخشش و علم و خرد، نشانه دین تو باشد و یاد تو، مانند نگینی درخشان و جاودانه در خاطرها باقی بماند.
هوش مصنوعی: من به خاطر طبیعت زیبای آنها، ستایش کردم و این زمینها را به مانند آسمان در نظر گرفتم.
هوش مصنوعی: مدح و ستایش دیگران در مقایسه با ستایش تو همچون پای فیل در برابر بال مگس است؛ یعنی تفاوتی بسیار بزرگ و آشکار دارد.
هوش مصنوعی: به مانند خورشید درخشان باش و جهانی را زیبا کن و به دنبال سلطنت و شاهی باش.
هوش مصنوعی: خداوند دوستت را آفریده و او را بزرگوار ساخته است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.