لِلرِّجٰالِ نَصِیبٌ مِمّٰا تَرَکَ اَلْوٰالِدٰانِ وَ اَلْأَقْرَبُونَ وَ لِلنِّسٰاءِ نَصِیبٌ مِمّٰا تَرَکَ اَلْوٰالِدٰانِ وَ اَلْأَقْرَبُونَ مِمّٰا قَلَّ مِنْهُ أَوْ کَثُرَ نَصِیباً مَفْرُوضاً (۷) وَ إِذٰا حَضَرَ اَلْقِسْمَةَ أُولُوا اَلْقُرْبیٰ وَ اَلْیَتٰامیٰ وَ اَلْمَسٰاکِینُ فَارْزُقُوهُمْ مِنْهُ وَ قُولُوا لَهُمْ قَوْلاً مَعْرُوفاً (۸) وَ لْیَخْشَ اَلَّذِینَ لَوْ تَرَکُوا مِنْ خَلْفِهِمْ ذُرِّیَّةً ضِعٰافاً خٰافُوا عَلَیْهِمْ فَلْیَتَّقُوا اَللّٰهَ وَ لْیَقُولُوا قَوْلاً سَدِیداً (۹) إِنَّ اَلَّذِینَ یَأْکُلُونَ أَمْوٰالَ اَلْیَتٰامیٰ ظُلْماً إِنَّمٰا یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ نٰاراً وَ سَیَصْلَوْنَ سَعِیراً (۱۰)
مر مردان راست بهره از آنچه گذاشتند والدین و نزدیکان و مر زنان راست بهرۀ از آنچه گذاشتند پدر و مادر و نزدیکان از آنچه کم باشد از آن یا بیشتر بهرۀ فرض کرده شده (۷) و چون حاضر شوند قسمت را صاحبان قرابت و یتیمان و درماندگان پس بدهید ایشان را از آن و بگوئید مر ایشان را گفتاری خوب (۸) و باید بترسند آنان که اگر بگذارند از عقبشان فرزندان عاجز بیم خواهند داشت بر ایشان پس باید بترسند از خدا و باید بگویند گفتنی درست (۹) بدرستی که آنان که می‌خورند مالهای یتیمان را بستم نمی‌خورند در شکمهای خود مگر آتش را و بزودی انداخته می‌شوند در آتش سوزان (۱۰)
« در بیان احکام میراث »
نوبت آمد تا که از میراث و مال
شرح سازیم از نساء و از رجال
رسم بود از جاهلیّت در عرب
که زن از میراث ماندی خشک لب
گرچه بد میراث افزون در بسیج
بر زن و کودک نمیدادند هیچ
مال گفتند آن برد که با عدو
میتواند کرد نیرو رو به رو
تا زمان هجرت این حکم عجب
همچنین می بود جاری در عرب
تا زنِ اوس بن ثابت بر رسول
روزی آمد مرده شوهر، بس ملول
گفت رفت از دار دنیا شوهرم
مانده سه دختر مر از او در حرم
من بسی مسکین و او بس مالدار
میبرند اموال او خویش و تبار
خواست ایشان را نبی گفتند زود
آنچه اندر جاهلیّت رسم بود
گفت باشد تا رسد فرمان حق
آمد این آیت به نفی ماسبق
هست مردان را ز مال والدین
بهره کوچک یا بزرگ از فرض عین
همچنین خویشانش از برنا و پیر
هم بناتش از کبیر و از صغیر
مرد و زن باشند یکجا بهره ور
بیش یا کم هر چه مانده است از پدر
این فریضه باشد از حق در نصیب
فرض یعنی بر بعید و بر قریب
آمد این آیت چو بر خیرالبشر
کرد در دم آن جماعت را خبر
کاین چنین شد حکم نارید از عبوس
جمع سازید آنچه هست اموال اوس
تا رسد حکم دگر در قسمتش
هر که حق خود برد از نسبتش
ور شود حاضر به قسمت ز اقربا
وز یتیمان و مساکین بر شما
پس دهید آن جمله را چیزی از او
سویشان آرید گفتاری نکو
یعنی از آنها که ذی حق نیستند
وارث میّت به مطلق نیستند
بهره گر بدهید ایشان را بجاست
وین به عنوان تصدّق یا عطاست
گفته اند این بود واجب در نخست
لیک این با نظم کل ناید درست
بلکه این بر محض تأکید از حق است
بر مساکین فضل و جود اَلیق است
نه که واجب بود و شد نسخ این خطاب
همچنین باقی است تا یوم الحساب
باقی اما نی به وجه واجب است
بل چو واجب محکم است و غالب است
باید از اولاد خود دارند بیم
که شوند از بعد ایشان چون یتیم
گر که می ترسند ز ایشان بعد مرگ
ناتوان مانند و هم بی عیش و برگ
در چنین بزمی اگر وارد شوند
شادمان گردند یا آیس روند
هر چه بر اولاد خود خواهید آن
هم کنید آن بر یتیم دیگران
گر که نپسندیدشان خوار و حقیر
پس به خواری ننگرید اندر فقیر
گر ز حق ترسید و زآن روز شدید
بر یتیم آیید با قولی سدید
وآنکه اموال یتیمان از ستم
میخورد، نار است او را در شکم
اندر آید زود در نار سعیر
وین تکافی باشد او را ناگزیر
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به مسأله ارث و میراث در اسلام می‌پردازد و بیان می‌کند که مردان و زنان هرکدام حق دارند از اموال والدین و نزدیکان خود، چه کم باشد و چه زیاد، سهم معینی داشته باشند. همچنین تأکید می‌شود که در زمان تقسیم ارث، باید به نیازمندان، یتیمان و مستمندان توجه شود و به آنها به زبان نیکو سخن گفته شود. این متن هشدار می‌دهد که کسانی که به ناحق اموال یتیمان را می‌خورند، در حقیقت در شکمهای خود آتش می‌خورند و به عذاب در آتش دچار خواهند شد. در کل، دستورالعمل‌های ارث به نوعی برابری و احترام به حقوق دیگران تأکید دارد و بر لزوم رعایت عدالت در تقسیم اموال تأکید می‌کند.
هوش مصنوعی: مردان حق دارند از آنچه والدین و نزدیکان به جا گذاشته‌اند، سهمی ببرند و زنان نیز سهمی از آنچه والدین و نزدیکان به جا گذاشته‌اند دارند، که میتواند کم یا زیاد باشد، اما این سهم باید به‌طور مشخص تعیین شود. و زمانی که تقسیم ارث در میان خانواده، یتیمان و نیازمندان انجام می‌شود، باید از آنها به‌خوبی پذیرایی کنید و با آنها به نیکی سخن بگویید. و افرادی که نگران آن هستند که اگر از خود چیزی به جا بگذارند، نسل ضعیفی بعد از خود بر جای خواهد گذاشت، باید از خدا بترسند و سخنی درست و شایسته بگویند. بی‌تردید، کسانی که اموال یتیمان را به‌ناحق می‌خورند، تنها در واقع آتش را به درون خود می‌خورند و به زودی در آتش جهنم خواهند سوخت.
هوش مصنوعی: مردان و زنان از ارثی که والدین و نزدیکانشان به جا گذاشته‌اند بهره‌مند خواهند شد و اگر این ارث کم یا زیاد باشد، به هر حال باید سهمی برای آنها در نظر گرفته شود. زمانی که وارثان و یتیمان و نیازمندان حاضر شوند، باید از آن ارث به آنها بدهید و با کلامی نیکو با آنها سخن بگویید. کسانی که فرزندان ناتوان دارند، باید از خدای خود بترسند و در این زمینه درست بگویند. زیرا کسانی که مال یتیمان را به ناحق می‌خورند، در واقع فقط آتش را به درون خود میبرند و در آینده به آتش سوزان انداخته خواهند شد.
هوش مصنوعی: «در توضیح قوانین مربوط به ارث»
هوش مصنوعی: زمانی فرارسید که بخواهیم درباره میراث و اموال، توضیحاتی از زنان و مردان ارائه دهیم.
هوش مصنوعی: در دوران جاهلیت در عرب، رایج بود که زنان از ارث محروم می‌ماندند و هیچ‌گونه ارثی به آنها تعلق نمی‌گرفت.
هوش مصنوعی: هرچند که ارث و میراث زیادی به زنان و کودکان نمی‌رسید، اما در جنگ و مبارزه نادیده گرفته نمی‌شدند.
هوش مصنوعی: مال گفتند آن کسی را میبرند که بتواند با دشمن مقاومت کند و در مقابل او قدرت و نیرویی داشته باشد.
هوش مصنوعی: تا زمان هجرت، این حکم عجیب همچنان در میان عرب‌ها برقرار بود.
هوش مصنوعی: زن اوس بن ثابت روزی به نزد پیامبر آمد و از مرگ شوهرش به شدت ناراحت و دلتنگ بود.
هوش مصنوعی: او گفت که شوهرم از دنیا رفته و اکنون من سه دختر دارم که از او به جا مانده‌اند و در خانه‌ام زندگی می‌کنند.
هوش مصنوعی: من آدمی فقیر هستم و او فردی ثروتمند. اموال او را خانواده‌اش به یغما میبرند.
هوش مصنوعی: نبی به خواسته‌های آنها پاسخ داد و اشاره کرد که آنچه در دوران جاهلیت مرسوم بود، باید سریعاً کنار گذاشته شود.
هوش مصنوعی: گفتند صبر کن تا فرمان خدا برسد، این نشانه به معنای نفی آنچه پیش از آن بوده، آمده است.
هوش مصنوعی: مردان از ثروت و دارایی والدین خود سهمی دارند، که میتواند کوچک یا بزرگ باشد و این سهم به عنوان یک حق طبیعی برای آنان محسوب می‌شود.
هوش مصنوعی: همچنین اقوام او از جوان و پیر و همچنین دخترانش از بزرگ و کوچک هستند.
هوش مصنوعی: مرد و زن وقتی در کنار هم باشند، بیشتر یا کمتر از هر چیزی که از پدر به جا مانده است، بهره‌مند می‌شوند.
هوش مصنوعی: این وظیفه از طرف خداوند به همه انسان‌ها تعلق دارد، چه آنهایی که نزدیکند و چه آنهایی که دورند.
هوش مصنوعی: این آیت زمانی نازل شد که بهترین انسان‌ها (پیامبر) ظاهر شد و در همین لحظه آن گروه را آگاه کرد.
هوش مصنوعی: این گونه قضاوت‌ها، باعث می‌شود که نباید از چهره‌های عبوس و جدی دوری کرد. باید از کسانی که در جمع هستند، آنچه را که هست، جمع‌آوری کرد و به ثروت‌ها و اموال موجود توجه کرد.
هوش مصنوعی: هرکس که حق خود را بگیرد و به آن برسد، منتظر دستور جدیدی در قسمت خود باشد.
هوش مصنوعی: اگر کسی به بخشش و کمک به نزدیکان و یتیمان و مسکین‌ها بپردازد، او در حقیقت به ارزش‌های انسانی و اخلاقی اهمیت داده است.
هوش مصنوعی: پس چیزی از او به آنها برسانید و سخنی نیکو با آنها در میان بگذارید.
هوش مصنوعی: پس از مرگ، افرادی که حق و حقوقی بر ارث ندارند، نمی‌توانند به طور کامل از میراث بهره‌مند شوند.
هوش مصنوعی: اگر به آنها مقداری کمک کنید، کار درستی است و این به عنوان صدقه یا بخشش محسوب می‌شود.
هوش مصنوعی: گفته‌اند که این موضوع در ابتدا ضروری بود، اما اکنون به خاطر نظم کلی، این مسئله به درستی جا نمی‌گیرد.
هوش مصنوعی: این جمله بیانگر این است که تأکید بر این نکته است که حق، به فقرا و مساکین توجه ویژه‌ای دارد و بر آنها رحمت و بخشش نازل می‌شود. یعنی بر فقرا تأکید می‌شود که نعمت‌ها و مواهب الهی به آنها اختصاص دارد.
هوش مصنوعی: این پیام الزامی نبوده و بنابراین لغو شده است، اما تا روز قیامت همچنان برقرار خواهد بود.
هوش مصنوعی: باقی، تنها به خاطر لزوم وجود ندارد، بلکه مانند یک چیز ضروری، استحکام و قدرت زیادی دارد.
هوش مصنوعی: انسان باید به فرزندان خود توجه کند و نگران باشد که بعد از او، آنها در زندگی تنها و بی‌سرپرست مثل یتیمان نمانند.
هوش مصنوعی: اگر پس از مرگ از آنها بترسند، مانند کسی ناتوان خواهند بود و هیچ شادی و خوشبختی ن خواهند داشت.
هوش مصنوعی: اگر کسی به چنین جشنی بیاید، یا خوشحال شود و لذت ببرد یا ناامید و افسرده شود.
هوش مصنوعی: هر چه برای فرزندان خود می‌خواهید، برای یتیمان دیگران نیز همان را انجام دهید.
هوش مصنوعی: اگر آنها را نپسندید و به نظر شما بی‌ارزش و کم‌سروصدا آمدند، پس نباید با نگاهی تحقیرآمیز به نیازمندان نگاه کنید.
هوش مصنوعی: اگر از خدا بترسی و از روز سخت فرار کنی، پس نزد یتیمان برو و با کلامی محکم با آنها صحبت کن.
هوش مصنوعی: کسی که از دارایی یتیمان به ناحق بهره‌برداری می‌کند، در حقیقت درونش آتش و عذاب خواهد بود.
هوش مصنوعی: وارد آتش سوزان جهنم می‌شود و این سرنوشت حتمی اوست که نمی‌تواند از آن فرار کند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.