قٰالَ أَ لَمْ نُرَبِّکَ فِینٰا وَلِیداً وَ لَبِثْتَ فِینٰا مِنْ عُمُرِکَ سِنِینَ (۱۸) وَ فَعَلْتَ فَعْلَتَکَ اَلَّتِی فَعَلْتَ وَ أَنْتَ مِنَ اَلْکٰافِرِینَ (۱۹) قٰالَ فَعَلْتُهٰا إِذاً وَ أَنَا مِنَ اَلضّٰالِّینَ (۲۰) فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ لَمّٰا خِفْتُکُمْ فَوَهَبَ لِی رَبِّی حُکْماً وَ جَعَلَنِی مِنَ اَلْمُرْسَلِینَ (۲۱) وَ تِلْکَ نِعْمَةٌ تَمُنُّهٰا عَلَیَّ أَنْ عَبَّدْتَ بَنِی إِسْرٰائِیلَ (۲۲) قٰالَ فِرْعَوْنُ وَ مٰا رَبُّ اَلْعٰالَمِینَ (۲۳)
گفت آیا نپروردیم ترا در میان خود کودک و ماندی گذران در میان ما از عمرت سالها (۱۸) و کردی کرده‌ات را که کردی و تویی از ناسپاسان (۱۹) گفت کردم آن را نگاه و من بودم از گمراهان (۲۰) پس گریختم از شما چون ترسیدم از شما پس بخشید مرا پروردگارم حکم و گردانید مرا از مرسلان (۲۱) و این نعمتی است که منّت می‌نهی آن را بر من که بنده گردانیدی بنی اسرائیل را (۲۲) گفت فرعون و چیست پروردگار جهانیان (۲۳)
« در بیان آمدن موسی(ع) به در خانۀ فرعون و سؤال و جواب ایشان »
موسی و هارون ز امر ارجمند
چونکه بر درگاه فرعون آمدند
مدتی بگذشت تا فرعون دون
گشت آگه خواندشان اندر درون
دید موسی را چو او در دم شناخت
زآنکه او را روزگاری می نواخت
گفت آیا من نپروردم کجا
در میان خود به فرزندی تو را
سالها اندر سرای ما درنگ
کردی اندر عمر و پس رفتی به ننگ
کردنی را کردی از روی فتن
کُشتی آن قبطی که بُد خبّاز من
خود تویی از ناسپاسان بر نعم
کافری کردی چو بر آئین ستم
گفت موسی کردم آن قتل آن زمان
که بُدم در زعم تو از گمرهان
قتل او بُد در حقیقت بر صواب
گرچه بنمود آن خطاء بر شیخ و شاب
قتل او هم قصد من اصلا نبود
بل زدم مشتی و مُرد آن بی وجود
یا که گمره بودم اعنی بی خبر
زآنکه از مشتی بمیرد جانور
از شما بگریختم پس لاکلام
زآنکه ترسیدم ز قتل و انتقام
پس به من بخشید ربّم بعد از آن
حکم و گرداندم ز بفرستادگان
داد یعنی علم و فهم و حکمتم
پس فرستاد این چنین بر دعوتم
نعمتی کز وی نهی منّت به من
زآن سبب بُد که گرفتی از محن
آل اسرائیل را بر بندگی
کردی اخذ مالشان در زندگی
خوارشان کردی فکندی در تعب
کُشتی اولاد نبیّین بی سبب
زآن مرا حق در سرای تو فکند
در تلافی تا ز من یابی گزند
گر نمی کردی تو تعبید از جفا
از رجال و از نساء قوم مرا
مر مرا کردند قومم تربیت
بر تو کی محتاج بودم زین جهت
آنچه پس نزد تو بر من نعمت است
نیست نعمت بلکه رنج و نقمت است
قوم من کردی ذلیل از نقمتی
پس نهی منّت به من در نعمتی
یاد آری نیکیای کآن بُد بَدی
وز خیانت های خود غافل شدی
کآن بود تعبید اسرائیلیان
هیچ ناری زآنچه کردی در بیان
مال ما بگرفتی آنچه بود تو
پس به خرج صاحبش کردی دو جو
می نبود از حسن ذات و گوهرم
کس مربّی بر من الاّ مادرم
کی تو بودستی مربّی مر مرا
مال خود خوردم به خانۀ دیگرا
هم نه از پستان بد خوردم لبن
تا که شرک آرم به ذات ذوالمنن
آنکه بگرفتی تو بهرم دایه ای
مادر من بود نی همسایه ای
آن قدر هم حقّ تو آرم بجا
که شوی خواهم ز کفر و کین رها
حقّ آنکه بوده ام در خانه ات
میبرم بر گلشن از ویرانه ات
بر بهای کهنه ات بدهم نوی
حقّ دیگر نیستت بر من جوی
چون جواب خویش فرعون عنید
زآنچه بر وی طعن می زد زو شنید
گفت برگو چیست ربّ العالمین
که تو زو پیغمبری در این زمین
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این بخش از داستان، موسی (ع) به دربار فرعون می‌رود و فرعون او را به خاطر گذشته‌اش یادآوری می‌کند. فرعون از موسی می‌پرسد آیا او را در میان خود بزرگ نکرده و سالها در خانه‌اش زندگی نکرده است و در نهایت به قتل یک قبطی اشاره می‌کند. موسی پاسخ می‌دهد که آنکار را در زمان گمراهی انجام داده و از ترس فرار کرده است. او از خداوند حکم و رسالت دریافت کرده و به فرعون می‌گوید که این نعمت از جانب الهی است که بنی‌اسرائیل را آزاد کرده است. فرعون از موسی می‌پرسد که "پروردگار جهانیان" کیست، و اینجا آغاز گفت‌وگو و چالش میان آنان است.
هوش مصنوعی: موسی به یادآوری دوران کودکی‌اش نزد فرعون می‌پردازد و به او می‌گوید: "آیا ما تو را در اینجا به عنوان یک کودک بزرگ نکردیم و تو سالها در میان ما بودی؟ تو همانی هستی که آن کار را انجام دادی و از کافران بودی." موسی پاسخ می‌دهد: "آن کار را کردم، زیرا من از گمراهان بودم. وقتی که از شما ترسیدم، از شما فرار کردم و پروردگارم به من حکمی عطا کرد و مرا از پیامبران قرار داد." او سپس به فرعون می‌گوید: "این نعمت تو بر من است که بندگان بنی‌اسرائیل را زیر سلطه خود قرار دادی." فرعون در پاسخ می‌پرسد: "پروردگار جهانیان کیست؟"
هوش مصنوعی: آیا ما تو را در میان خود پرورش ندادیم و سالها در کنار ما گذراندی؟ چه کارهایی که نکردی و تو از ناسپاسان هستی. او گفت: من آن را انجام دادم و از گمراهان بودم. سپس از شما فرار کردم چون از شما ترسیدم. پروردگارم مرا بخشید و به عنوان یکی از فرستادگان خود قرار داد. آیا این نعمت را بر من فراموش می‌کنی که بنی‌اسرائیل را بنده خود گردانیدی؟ فرعون پرسید: پروردگار جهانیان چه کسی است؟
هوش مصنوعی: موسی(ع) به در خانه فرعون رفت و با او صحبت کرد. در این گفتگو، سوالاتی مطرح شد و پاسخ‌هایی رد و بدل گردید.
هوش مصنوعی: موسی و هارون، در پی فرمان مهمی که داشتند، به درگاه فرعون رفتند.
هوش مصنوعی: مدتی گذشت تا فرعون پست به حقیقتی پی برد و در دل از حال آن گروه باخبر شد.
هوش مصنوعی: موسی وقتی او را دید، در آن لحظه او را شناخت، زیرا سالها او را نوازش می‌کرد.
هوش مصنوعی: سوال می‌کند آیا من تو را در میان خود بزرگ نکردم و تربیت نکردم؟
هوش مصنوعی: سالها در خانه ما ماندی و به زندگی‌ام تاثیر گذاشتی، اما در نهایت بدون اینکه موفقیتی به همراه داشته باشی، رفتی و حسرت و ننگ بر جا گذاشتی.
هوش مصنوعی: تو به خاطر فتن و زرق و برق، کارهایی را انجام دادی که باعث شد آن قبطی که نانوا بود، از بین برود.
هوش مصنوعی: تو که خودت از ناسپاسان هستی، به نعمت‌ها کفر ورزیدی و به روش ستمگری رفتار کردی.
هوش مصنوعی: موسی می‌گوید: من آن کار را انجام دادم در زمان‌هایی که به خاطر نادانی‌ام، از کسانی بودم که راه را گم کرده بودند.
هوش مصنوعی: کشتن او در واقع درست بوده، هرچند که این کار به نظر اشتباه می‌رسیده است، چه برای پیرمرد و چه برای جوان.
هوش مصنوعی: من هرگز قصد نداشتم او را بکشم، اما به خاطر یک ضربه، او ناگهان جانش را از دست داد.
هوش مصنوعی: من یا در گمراهی بودم یعنی بی‌خبر از اینکه یک جانور ممکن است از یک مشت خاک بمیرد.
هوش مصنوعی: از شما دور شدم، زیرا از خشونت و انتقام می‌ترسیدم.
هوش مصنوعی: پس از آنکه حکم صادر شد، پروردگارم به من بخشش عطا کرد و من را از میان فرستادگانش برگزید.
هوش مصنوعی: داد به معنای علم و شناخت و حکمت است؛ بنابراین این حالت را برای من فرستاده که با این موضوع به دعوای خود بپردازم.
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به این دارد که نعمتی که از آن بهره‌مند شدم، به خاطر رحمت و لطفی است که از سختی‌ها و مشکلات گذشته به دست آمده است. در واقع، این نعمت به نوعی به من ثابت می‌کند که چقدر سختی‌ها می‌توانند به درک بهتر و قدرشناسی از نعمت‌ها کمک کنند.
هوش مصنوعی: آل اسرائیل را به بندگی کشاندی و در این زندگی از آنها مال و ثروت گرفتی.
هوش مصنوعی: تو به آنها بی‌احترامی کردی و آنها را در درد و رنج انداختی، در حالی که فرزندان پیامبران را بی‌دلیل به این وضعیت دچار کردی.
هوش مصنوعی: از آنجا که خداوند مرا به دامان تو فرستاده تا در مقابل آسیب‌هایی که از من به تو می‌رسد، جبران‌کننده باشم.
هوش مصنوعی: اگر تو به خاطر ظلم و آزارهایی که به من وارد کردی، من را از جامعه و دور از خانواده‌ام بی‌خبر نمی‌کردی، وضعیت من این‌گونه نمی‌شد.
هوش مصنوعی: مردم من مرا تربیت کردند، اما به تو نیازی نداشتم از این بابت.
هوش مصنوعی: آنچه از نظر تو برای من یک نعمت به حساب می‌آید، در واقع نه تنها نعمت نیست، بلکه برای من رنج و مشکلاتی به همراه دارد.
هوش مصنوعی: مردم من به خاطر عذابی که متحمل شده‌اند، در وضعیت نامناسبی به سر می‌برند، بنابراین هیچ وظیفه‌ای ندارم که شکر گزاری یا محبت تو را در زندگی‌ام قبول کنم.
هوش مصنوعی: یادت هست نیکی‌هایی که انجام دادی، اما فراموش کرده‌ای که خودت مرتکب چه بدی‌ها و خیانت‌هایی شده‌ای.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که هیچ رنجی برای اسرائیلیان در بیان آنچه تو گفتی وجود ندارد. به عبارتی، تعبیر و بیان تو برای آنها مشکلی ایجاد نکرده است.
هوش مصنوعی: تو آنچه را که متعلق به ما بود گرفتی و حالا آن را به خرج صاحبش می‌کنی، فقط دو جو از آن باقی مانده است.
هوش مصنوعی: هیچ کس به جز مادرم در پرورش و تربیت من سهمی نداشته است؛ نه از زیبایی وجودم خبری بوده و نه از ارزش درونم.
هوش مصنوعی: من همواره تحت نظر تو بودم، اما اکنون از آنچه به من داده‌ای بهره‌مند شدم و به مکانی دیگر رفته‌ام.
هوش مصنوعی: من از هیچ منبع ناپاک و باطل تغذیه نکرده‌ام، تا اینکه به صفات بی‌نظیر و بزرگ خدا، آسیب و شرکی وارد کرده باشم.
هوش مصنوعی: آن کسی که تو به عنوان پرستار و دایه‌اش گرفتاری، مادر من بوده و نه همسایه‌ام.
هوش مصنوعی: هرچقدر که نیاز باشد به تو می‌رسم و حق تو را ادا می‌کنم، تا از کفر و کینه رها شوم و به آرامش برسم.
هوش مصنوعی: من به خاطر وجودم در خانه‌ات، از ویرانی‌هایم، به سوی گلزار تو می‌روم.
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که من حاضر نیستم برای چیزی که ارزشش را از دست داده و کهنه شده، بهایی بپردازم. در واقع، دیگر از من هیچ انتظار یا درخواستی برای بازپرداخت نداشته باش.
هوش مصنوعی: چون فرعون به بدخواهی و انتقاد دیگران پاسخ داد، به همین دلیل متوجه شد که خود او نیز تحت انتقادات قرار گرفته است.
هوش مصنوعی: این جمله به نوعی پرسش و چالش اشاره دارد و به فردی می‌گوید که به او بگوید ربّ العالمین یا پروردگار جهانیان چه کسی است و چگونه است که تو در این دنیا پیغمبر هستی. این بیان همچنین می‌تواند به نوعی به جایگاه و نقش پیامبری در مقابل قدرت و عظمت خدا اشاره کند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.