گنجور

 
صفای اصفهانی

محمدحسین صفای فریدنی معروف به صفای اصفهانی (زادهٔ ۱۲۶۹ هجری قمری در فریدن در غرب استان اصفهان، درگذشته به سال ۱۳۲۲ هجری قمری) از شاعران فارسی‌سرای ایران در قرن سیزدهم هجری می‌باشد.

وی تحصیلات ابتدایی را در فریدن و اصفهان پشت سر گذاشت. سپس به همراه برادرش علی‌محمد متخلص به حکیم به تهران رفت و در تهران به تحصیل مشغول گشت. در این ایام به عرفان و تصوف گراییده و در سال ۱۳۰۹ هجری قمری به مشهد رفت و با عنایات میرزا محمدعلی مؤتمن ملقب به مؤتمن السلطنه، وزیر خراسان در مشهد ساکن شد. او در مشهد با چند تَن از فضلای معروف خراسان از جمله ادیب نیشابوری معاشرت داشت.

وی در فلسفه، تفسیر، کلام، منطق و حکمت استاد بود. غزلیاتش به طرزی دلنشین همراه با ترکیبات ابداعی مورد استقبال شاعران قرار گرفت. قصاید وی استادانه سروده شده و در مثنوی از گلشن راز شبستری پیروی کرده و مسمطات وی حاوی مدح و منقبت ائمهٔ اطهار است. اشعار وی بیشتر شامل مواعظ، توحید و دقایق عرفان و تصوف است.

هم اینک نام یکی از خیابان‌های اصفهان در شمال غرب این شهر به نام حکیم صفایی می‌باشد.

این آمار از میان ۶٬۰۶۶ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) ۱٬۱۶۲ ۱۹٫۱۶
۲ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ۹۳۱ ۱۵٫۳۵
۳ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) ۶۱۹ ۱۰٫۲۰
۴ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۵۷۷ ۹٫۵۱
۵ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) ۳۴۰ ۵٫۶۱
۶ مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) ۳۰۰ ۴٫۹۵
۷ مفعول فاعلات مفاعیلن (مضارع مسدس اخرب مکفوف) ۲۵۹ ۴٫۲۷
۸ مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) ۲۵۴ ۴٫۱۹
۹ مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض) ۲۱۷ ۳٫۵۸
۱۰ مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) ۱۸۸ ۳٫۱۰
۱۱ مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) ۱۸۲ ۳٫۰۰
۱۲ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۱۵۹ ۲٫۶۲
۱۳ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) ۱۱۴ ۱٫۸۸
۱۴ فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم) ۱۰۲ ۱٫۶۸
۱۵ مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) ۹۵ ۱٫۵۷
۱۶ مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) ۹۱ ۱٫۵۰
۱۷ مفعول مفاعیل فاعلاتن ۷۶ ۱٫۲۵
۱۸ فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) ۷۲ ۱٫۱۹
۱۹ فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) ۶۰ ۰٫۹۹
۲۰ مستفعلن فاعلاتن مستفعلن فاعلاتن ۴۷ ۰٫۷۷
۲۱ مفاعیل مفاعیل مفاعیل فعولن ۴۵ ۰٫۷۴
۲۲ مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) ۳۰ ۰٫۴۹
۲۳ مستفعلن فعلن مستفعلن فعلن (بسیط مخبون) ۳۰ ۰٫۴۹
۲۴ مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم) ۱۹ ۰٫۳۱
۲۵ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) ۱۸ ۰٫۳۰
۲۶ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۱۵ ۰٫۲۵
۲۷ مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون) ۱۵ ۰٫۲۵
۲۸ مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن (رجز مثمن مطوی) ۱۴ ۰٫۲۳
۲۹ مفعول مفاعیل فاعلن ۱۴ ۰٫۲۳
۳۰ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون) ۱۳ ۰٫۲۱
۳۱ مفاعلن فع مفاعلن فع مفاعلن فع مفاعلن فع ۸ ۰٫۱۳

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ قصیده ۲٬۳۰۴ ۳۷٫۹۸
۲ غزل ۱٬۸۸۳ ۳۱٫۰۴
۳ مثنوی ۱٬۱۴۶ ۱۸٫۸۹
۴ مسمط ۵۱۰ ۸٫۴۱
۵ ترکیب بند ۱۹۳ ۳٫۱۸
۶ رباعی ۳۰ ۰٫۴۹

آمار فراوانی تعداد ابیات اشعار این بخش به شرح زیر است (بلندترین شعر شامل ۱۹۳ بیت و کوتاه‌ترین شامل ۱ بیت شعر است):

ردیف تعداد ابیات شعر فراوانی درصد از ۲۱۷ شعر
۱ ۱۳ ۳۱ ۱۴٫۲۹
۲ ۱۲ ۲۳ ۱۰٫۶۰
۳ ۱۶ ۲۲ ۱۰٫۱۴
۴ ۱۴ ۲۰ ۹٫۲۲
۵ ۲ ۱۶ ۷٫۳۷
۶ ۱۵ ۱۶ ۷٫۳۷
۷ ۱۷ ۶ ۲٫۷۶
۸ ۱۱ ۶ ۲٫۷۶
۹ ۱ ۵ ۲٫۳۰
۱۰ ۹۰ ۴ ۱٫۸۴
۱۱ ۱۹ ۴ ۱٫۸۴
۱۲ ۹۳ ۳ ۱٫۳۸
۱۳ ۸۷ ۳ ۱٫۳۸
۱۴ ۱۰ ۳ ۱٫۳۸
۱۵ ۱۸ ۳ ۱٫۳۸
۱۶ ۹۵ ۳ ۱٫۳۸
۱۷ ۷۴ ۲ ۰٫۹۲
۱۸ ۳ ۲ ۰٫۹۲
۱۹ ۷۶ ۲ ۰٫۹۲
۲۰ ۸۶ ۲ ۰٫۹۲
۲۱ ۷۵ ۲ ۰٫۹۲
۲۲ ۶۳ ۲ ۰٫۹۲
۲۳ ۷ ۲ ۰٫۹۲
۲۴ ۲۶ ۲ ۰٫۹۲
۲۵ ۶ ۲ ۰٫۹۲
۲۶ ۴۵ ۱ ۰٫۴۶
۲۷ ۸۰ ۱ ۰٫۴۶
۲۸ ۸۲ ۱ ۰٫۴۶
۲۹ ۷۱ ۱ ۰٫۴۶
۳۰ ۴۰ ۱ ۰٫۴۶
۳۱ ۱۰۸ ۱ ۰٫۴۶
۳۲ ۳۲ ۱ ۰٫۴۶
۳۳ ۱۲۱ ۱ ۰٫۴۶
۳۴ ۱۹۱ ۱ ۰٫۴۶
۳۵ ۵۶ ۱ ۰٫۴۶
۳۶ ۳۳ ۱ ۰٫۴۶
۳۷ ۳۶ ۱ ۰٫۴۶
۳۸ ۶۷ ۱ ۰٫۴۶
۳۹ ۳۰ ۱ ۰٫۴۶
۴۰ ۱۰۶ ۱ ۰٫۴۶
۴۱ ۱۰۲ ۱ ۰٫۴۶
۴۲ ۶۲ ۱ ۰٫۴۶
۴۳ ۹۷ ۱ ۰٫۴۶
۴۴ ۸ ۱ ۰٫۴۶
۴۵ ۹ ۱ ۰٫۴۶
۴۶ ۲۲ ۱ ۰٫۴۶
۴۷ ۷۷ ۱ ۰٫۴۶
۴۸ ۴۱ ۱ ۰٫۴۶
۴۹ ۵ ۱ ۰٫۴۶
۵۰ ۶۴ ۱ ۰٫۴۶
۵۱ ۳۴ ۱ ۰٫۴۶
۵۲ ۸۳ ۱ ۰٫۴۶
۵۳ ۸۹ ۱ ۰٫۴۶
۵۴ ۷۹ ۱ ۰٫۴۶
۵۵ ۷۰ ۱ ۰٫۴۶
۵۶ ۱۹۳ ۱ ۰٫۴۶

آمار ابیات به تفکیک زیربخش‌های این قسمت به شرح زیر است (بخش‌هایی که در این جدول نیامده‌اند فاقد شعر بوده‌اند):

ردیف بخش تعداد ابیات درصد از کل
۱ دیوان اشعار ۶٬۰۶۶ ۱۰۰٫۰۰