گنجور

 
ادیب صابر

شرف‌الادباء شهاب‌الدین ادیب صابر بن ‌اسماعیل ترمذی (کشته شده به سال ۵۴۶ هجری قمری) از شعرای عهد سلجوقی و خوارزمشاهی بود.

اصل وی از ترمذ بود و شاعری او هم در آن شهر شروع شد. ولی بعدها در نواحی دیگر مانند مرو، بلخ و خوارزم روزگار گذرانید و به مدّاحی سنجر پرداخت.

سنجر او را به رسالت نزد اتسز خوارزمشاه فرستاد. او چندی در خوارزم ماند و اتسز را مدح گفت.

اتسز توطئه‌ای برای قتل سنجر ترتیب داده بود. ادیب صابر از آن آگاه شد و سنجر را مطلع کرد و نقشهٔ اتسز باطل گردید. به همین دلیل اتسز دستور داد او را در رود جیحون غرق کردند.

این آمار از میان ۶٬۴۴۱ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ۱٬۷۵۱ ۲۷٫۱۹
۲ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۱٬۵۸۴ ۲۴٫۵۹
۳ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) ۸۰۸ ۱۲٫۵۴
۴ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۳۶۲ ۵٫۶۲
۵ مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) ۲۵۰ ۳٫۸۸
۶ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۲۱۹ ۳٫۴۰
۷ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) ۲۰۸ ۳٫۲۳
۸ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) ۲۰۲ ۳٫۱۴
۹ مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) ۱۷۴ ۲٫۷۰
۱۰ فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) ۱۳۷ ۲٫۱۳
۱۱ مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) ۱۲۵ ۱٫۹۴
۱۲ فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم) ۱۱۵ ۱٫۷۹
۱۳ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) ۱۱۴ ۱٫۷۷
۱۴ مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) ۱۱۳ ۱٫۷۵
۱۵ مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض) ۱۰۴ ۱٫۶۱
۱۶ مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) ۶۴ ۰٫۹۹
۱۷ فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) ۵۴ ۰٫۸۴
۱۸ مستفعلن فعلن مستفعلن فعلن (بسیط مخبون) ۳۴ ۰٫۵۳
۱۹ مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) ۸ ۰٫۱۲
۲۰ مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) ۷ ۰٫۱۱
۲۱ فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) ۴ ۰٫۰۶
۲۲ مفعول فاعلات مفاعیلن ۲ ۰٫۰۳
۲۳ مفعول مفاعیل فاعلاتن ۲ ۰٫۰۳

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ قصیده ۴٬۶۹۴ ۷۲٫۸۸
۲ ترکیب بند ۵۸۴ ۹٫۰۷
۳ قطعه ۵۷۶ ۸٫۹۴
۴ غزل ۳۶۹ ۵٫۷۳
۵ رباعی ۱۷۴ ۲٫۷۰
۶ مثنوی ۳۴ ۰٫۵۳
۷ غزل/قصیده/قطعه ۱۰ ۰٫۱۶

آمار فراوانی تعداد ابیات اشعار این بخش به شرح زیر است (بلندترین شعر شامل ۱۴۴ بیت و کوتاه‌ترین شامل ۱ بیت شعر است):

ردیف تعداد ابیات شعر فراوانی درصد از ۴۳۲ شعر
۱ ۲ ۲۰۰ ۴۶٫۳۰
۲ ۵ ۲۳ ۵٫۳۲
۳ ۷ ۲۲ ۵٫۰۹
۴ ۶ ۱۰ ۲٫۳۱
۵ ۱ ۱۰ ۲٫۳۱
۶ ۸ ۱۰ ۲٫۳۱
۷ ۹ ۸ ۱٫۸۵
۸ ۱۲ ۷ ۱٫۶۲
۹ ۳ ۷ ۱٫۶۲
۱۰ ۴ ۵ ۱٫۱۶
۱۱ ۴۵ ۵ ۱٫۱۶
۱۲ ۵۴ ۵ ۱٫۱۶
۱۳ ۵۸ ۵ ۱٫۱۶
۱۴ ۲۹ ۵ ۱٫۱۶
۱۵ ۵۳ ۴ ۰٫۹۳
۱۶ ۴۰ ۴ ۰٫۹۳
۱۷ ۴۲ ۴ ۰٫۹۳
۱۸ ۱۴ ۴ ۰٫۹۳
۱۹ ۲۷ ۴ ۰٫۹۳
۲۰ ۳۴ ۴ ۰٫۹۳
۲۱ ۴۳ ۴ ۰٫۹۳
۲۲ ۳۰ ۴ ۰٫۹۳
۲۳ ۱۶ ۳ ۰٫۶۹
۲۴ ۵۲ ۳ ۰٫۶۹
۲۵ ۴۸ ۳ ۰٫۶۹
۲۶ ۴۱ ۳ ۰٫۶۹
۲۷ ۳۷ ۳ ۰٫۶۹
۲۸ ۳۳ ۳ ۰٫۶۹
۲۹ ۴۹ ۳ ۰٫۶۹
۳۰ ۱۳ ۳ ۰٫۶۹
۳۱ ۳۹ ۳ ۰٫۶۹
۳۲ ۱۱ ۲ ۰٫۴۶
۳۳ ۲۴ ۲ ۰٫۴۶
۳۴ ۲۸ ۲ ۰٫۴۶
۳۵ ۲۵ ۲ ۰٫۴۶
۳۶ ۷۰ ۲ ۰٫۴۶
۳۷ ۱۰ ۲ ۰٫۴۶
۳۸ ۴۴ ۲ ۰٫۴۶
۳۹ ۶۱ ۲ ۰٫۴۶
۴۰ ۲۱ ۲ ۰٫۴۶
۴۱ ۳۶ ۲ ۰٫۴۶
۴۲ ۵۶ ۲ ۰٫۴۶
۴۳ ۱۵ ۲ ۰٫۴۶
۴۴ ۳۲ ۲ ۰٫۴۶
۴۵ ۱۴۴ ۱ ۰٫۲۳
۴۶ ۱۲۰ ۱ ۰٫۲۳
۴۷ ۴۶ ۱ ۰٫۲۳
۴۸ ۳۵ ۱ ۰٫۲۳
۴۹ ۱۷ ۱ ۰٫۲۳
۵۰ ۶۲ ۱ ۰٫۲۳
۵۱ ۲۲ ۱ ۰٫۲۳
۵۲ ۶۶ ۱ ۰٫۲۳
۵۳ ۷۱ ۱ ۰٫۲۳
۵۴ ۵۰ ۱ ۰٫۲۳
۵۵ ۸۳ ۱ ۰٫۲۳
۵۶ ۱۹ ۱ ۰٫۲۳
۵۷ ۶۳ ۱ ۰٫۲۳
۵۸ ۹۸ ۱ ۰٫۲۳
۵۹ ۱۰۰ ۱ ۰٫۲۳
۶۰ ۶۸ ۱ ۰٫۲۳
۶۱ ۲۶ ۱ ۰٫۲۳
۶۲ ۲۳ ۱ ۰٫۲۳
۶۳ ۵۱ ۱ ۰٫۲۳
۶۴ ۶۴ ۱ ۰٫۲۳
۶۵ ۳۱ ۱ ۰٫۲۳
۶۶ ۵۵ ۱ ۰٫۲۳
۶۷ ۳۸ ۱ ۰٫۲۳
۶۸ ۸۲ ۱ ۰٫۲۳
۶۹ ۷۹ ۱ ۰٫۲۳

آمار ابیات به تفکیک زیربخش‌های این قسمت به شرح زیر است (بخش‌هایی که در این جدول نیامده‌اند فاقد شعر بوده‌اند):

ردیف بخش تعداد ابیات درصد از کل
۱ دیوان اشعار ۶٬۴۴۱ ۱۰۰٫۰۰