بخش ۷۲ - فیض کاشانی قُدِّسَ سِرُّه
و هُوَ مولانا مرتضی المدعو به ملامحسن، از تلامذهٔ فاضل صدرالحکما ملّاصدرای شیرازی بوده و به مصاهرت آن جناب مفاخرت نموده. همشیره زادهٔ مولانا ضیاءالدّین نورای کاشی است که معاصر شاه عباس ثانی بوده. غرض، آن جناب جامع بوده میان علوم عقلیه و نقلیه. او را تألیفات است. مِنْجمله تفسیر صفی وصافی و مفاتیح و وافی و مُهَجَّة البیضا که در اخلاق نگاشته از اخلاق خویش نموداری گذاشته. رسالهٔ موسوم به کلمات مکنونه و رسالهٔ اسرار الصّلوة هم از اوست.در کاشان رحلت نموده. اشعار بسیار دارند بدین چندبیت اکتفا رفت:
آنکه‌مست جانان نیست عارف ار بود عام است
هرکه نیستش ذوقی شعله‌گربود خام است
هرزه گردد اسکندر در میان تاریکی
آب زندگی باده است چشمهٔ خضر جام است
خوش آنکه مدعای من از وی شود روا
لیکن به شرط آنکه بودمدعای دوست
دردی کشان ز هم چو بپاشد وجود من
در گردن شما که ز خاکم سبو کنید
از آن ز صحبت یاران کشیده دامانم
که صحبت دگری می‌کشد گریبانم
مِنْرباعیّاته نَوَّرَ اللّهُ مَرقَدَهُ
در عهد صبی کرده جهالت پستت
ایام شباب کرده غفلت مستت
چون پیر شدی رفت نشاط از دستت
کی صید کند ماهی دولت شستت
ای آنکه گمان کنی که داری همه چیز
اینک روی از جهان گذاری همه چیز
یابی باقی اگر ز فانی گذری
داری همه چیز اگر نداری همه چیز
با من بودی منت نمی‌دانستم
یا من بودی منت نمی‌دانستم
چون من شدم از میان ترا دانستم
تا من بودی منت نمی‌دانستم
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: مولانا مرتضی معروف به ملامحسن، شاگرد ملاصدرا و همشیره‌زاده مولانا ضیاءالدین نورای کاشی بوده و در زمان شاه عباس دوم زندگی می‌کرد. او در علوم عقلی و نقلی مهارت داشت و آثار زیادی از جمله تفسیر صفی و مفاتیح و رساله‌های اخلاقی نوشته است. ملامحسن در کاشان فوت کرد و اشعار زیبایی دارد که برخی از آنها در این متن آمده است. اشعار او به عمق احساسات انسانی و داشتن بصیرت در زندگی اشاره دارد و تأکید می‌کند که انسان بدون درک عمیق و ذوق، نمی‌تواند عارف باشد. او همچنین به گذر زمان و تغییرات زندگی اشاره می‌کند و بر این نکته تأکید می‌کند که ارزش واقعی در عبور از فراز و نشیب‌های فانی در جهان نهفته است.
هوش مصنوعی: مولانا مرتضی، مشهور به ملامحسن، از شاگردان فاضل صدرالحکما ملاصدار شیرازی بوده و به واسطه نسبت خانوادگی با او به خود می‌بالیده است. او برادرزاده مولانا ضیاءالدین نورای کاشی بوده که در زمان شاه عباس دوم زندگی می‌کرد. در واقع، او به طور جامع در علوم عقلی و نقلی تحصیل کرده است و آثار متعددی را تألیف کرده است. از جمله این آثار می‌توان به تفسیر صفی و وصافی، مفاتیح و وافی و مهجت‌البیضای اخلاقی اشاره کرد که در آن به توصیف رفتارهای اخلاقی خود پرداخته است. همچنین رساله‌هایی به نام‌های کلمات مکنونه و اسرار الصلوة نیز از او به جا مانده است. وی در کاشان درگذشته و اشعار زیادی دارد که در اینجا تنها به چند بیت اشاره می‌شود.
هوش مصنوعی: کسی که در عشق محبوبش غرق نشده و مست نیست، حتی اگر عارف و صاحب دانش باشد، به درد این حال نمی‌خورد. هر کس بی‌ذوق و بی‌احساس باشد، مانند چوب خشک و بی‌روح است، حتی اگر ظاهراً در حرارت و شور باشد.
هوش مصنوعی: در تاریکی، اسکندر بی‌هدف و بی‌معنا می‌شود. آب زندگی به مانند می‌نوشی است که از چشمهٔ خضر می‌آید و هر کسی با نوشیدن آن به زندگی جاودانی دست پیدا می‌کند.
هوش مصنوعی: خوشا به حال کسی که خواسته‌ام از او برآورده شود، اما به شرطی که این خواسته بر اساس دوستی و محبت باشد.
هوش مصنوعی: دردی را تحمل می‌کنم و زمانی که وجود من در آغوش شما پخش شود، مانند این است که از من تنها خاکی باقی بماند که شما در آن شربی تهیه کنید.
هوش مصنوعی: از آنجا که صحبت دوستانم را ترک کرده‌ام، حالا کسی دیگر به سراغم آمده که می‌خواهد مرا به سمت خودش بکشاند.
هوش مصنوعی: در دوران کودکی و نادانی، روزهای جوانی‌ات را با بی‌خبری سپری کرده‌ای.
هوش مصنوعی: زمانی که پیر می‌شوی، دیگر شادی و سرحالی از دستت می‌رود. این بی‌نشاطی باعث می‌شود که نتوانی موفقیت‌ها و فرصت‌های خوب زندگی را به دست آوری.
هوش مصنوعی: ای کسی که فکر می‌کنی همه چیز را داری، اکنون از دنیای مادی روی برگردان و همه چیز را ترک کن.
هوش مصنوعی: اگر از دنیای فانی عبور کنی و به درکی از حقیقت برسی، به همه چیز دست می‌یابی حتی اگر به ظاهر چیزی نداشته باشی.
هوش مصنوعی: در کنار من بودی و از نعمت وجودت احساس نیازی نمی‌کردم، یا به عبارتی دیگر، نمی‌دانستم که بودن تو چقدر برای من ارزشمند و با اهمیت است.
هوش مصنوعی: وقتی که از تو جدا شدم و به دوری تو رسیدم، متوجه شدم که تا زمانی که در کنار تو بودم، چقدر قدر و ارزش وجودت را نمی‌دانستم.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.