گنجور

 
حکیم نزاری

چو تازه کرد جهان نوبهار و رفت خزانی

تهی‌ست دستم ساقی بیار باده که جانی

وگر چو دستِ من است ای پسر تهی شده مشکت

دو اسبه از پیِ می شاید ار الاغ دوانی

چه گونه فوت توان کرد خاصه موسمِ گل‌ها

دمی که نه به لبِ کشت زار و آبِ روانی

شراب و سبزه و آب روان و شاهد و مطرب

همین ست مایه و اسباب و دستگاه جهانی

نبینی ای پسر اندر جهان فانی چیزی

نه خوش‌تر از دل بی‌غم نه خوب‌تر ز جوانی

نشاط و عیش کنم روز کاختیار تو داری

چو اختیار ز دستت برفت خود نتوانی

در آن نفس نرسی کز تو شادمانه برآید

اگر توقف اندیشه‌ای به کار رسانی

غم جهان مخور و باده خور که آن به تو ماند

به عیش می‌گذران تا در اندهان بنمانی

چو بر تو می‌گذرد عمر اگر خوشی و اگر نه

بکوش تا همه عمرت به خوش دلی گذرانی

غنیمت است جوانی بیا و خوش دریابش

چه سود از آن که به سر چون رسید قدر بدانی

به نقد دامنِ‌ام روز گیر فردا کس

نشان بهره ندیده است و آن بَسَت به نشانی

نهان بباش نزاری به خویشتن که چنان به

که در نهان تو پیداست رازهای نهانی

 
 
 
گنجور را از دست هوش مصنوعی نجات دهید!
عطار

کجایی ای دل و جانم مگر که در دل و جانی

که کس نمی‌دهد از تو به هیچ جای نشانی

به هیچ جای نشانی نداد هیچ کس از تو

نشانی از تو کسی چون دهد که برتر از آنی

عجب بمانده‌ام از ذات و از صفات تو دایم

[...]

امامی هروی

دلم ز روح سحرگه سوال کرد به لفظی

چنانکه آب خجل گشت از او به گاه روانی

که چیست در همه عالم به طبع موجب صحت

که کیست در همه گیتی سجود حاتم ثانی

جواب داد دلم را که ای بر اسب تفکر

[...]

مولانا

ببرد عقل و دلم را براق عشق معانی

مرا بپرس کجا برد آن طرف که ندانی

بدان رواق رسیدم که ماه و چرخ ندیدم

بدان جهان که جهان هم جدا شود ز جهانی

یکی دمیم امان ده که عقل من به من آید

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از مولانا
سعدی

ندانمت به حقیقت که در جهان به که مانی

جهان و هر چه در او هست صورتند و تو جانی

به پای خویشتن آیند عاشقان به کمندت

که هر که را تو بگیری ز خویشتن برهانی

مرا مپرس که چونی به هر صفت که تو خواهی

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از سعدی
امیرخسرو دهلوی

تو می روی و به نظاره تو چشم جهانی

بگو که آگهی از عاشقان دلشدگانی

بگشت حال به بالای ابروی تو کسان را

که زیر دست فتادش چنان کمند و کمانی

در ابروی تو نه یک دل هزار بیش فرو شد

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه