به وسع توانایی و تاب و توش
دمادم به خدمت زیادت بکوش
فرامُش مکن خویش را ای پسر
که ایمن نباشی به مال و به سر
چو خواهی که کسب سعادت کنی
به ناچار خدمت زیادت کنی
به بسیار خدمت توقّع مدار
که منّت پذیرد خداوندگار
برو حقّ خدمت به منّت بگیر
به خدمت میان بند و منّت پذیر
به هر حال واجب کند بر خَدَم
که دارد ره پادشا محترم
به هر چیز کاسایش و امن اوست
بکوشد در آن و بسازد نکوست
وگرچه نه فرموده ی پادشاست
چو در راحت او بکوشد رواست
ز هرچ اندر آن رنج و خرج و زیان
بود پادشا را مرو در میان
مبر رنج در کارهای حقیر
که فایت شود از شغل خطیر
چنان هم مشو غرق شغل عظیم
که اشغال کوچک بماند به نیم
اگر از تو مهمل شود کار خُرد
خلل هاش اندک نباید شمرد
به یک شعله در بیشه ی معتبر
بر آرد دمار آتش از خشک و تر
به اول چکد قطره قطر از سحاب
به آخر جهانی فروگیرد آب
خلل در چنین ورطه بی اشتباه
به تخصیص باشد سوی پادشاه
مهمّات ازین نوع مهمل ممان
که بر تو شود پادشا بد گمان
وزان پس شود کار بر تو دراز
نظر اندک اندک کشد از تو باز
دو حدّ است خدمتگر شاه را
کند هر دو، حاصل کند راه را
ز یک روی نزدیک مهتر مهست
که فرمان پذیر است و فرمانبر است
چو در خدمت حضرت پادشاست
ز روی تذلّل بقامت دوتاست
چو رخت ترفّع به میدان کشد
کله گوشه بر اوج کیوان کشد
تذلّل نماید ز روی شکست
چو در صدر سلطان کمر کرد دست
ترفّع کند از برای شکوه
سرافراز گردد میان گروه
اگر این شرایط نگردد ز جای
بنای امانی بماند بپای
نه هرکس که شایسته تر پیش شاه
بُوَد معتبر تر به اقبال و جاه
بخدمت هر آن کس که پر کارتر
به قربت همان کس سزاوار تر
چو دایم بُوَد حاضر پیشگاه
کند خویشتن عرضه در پیش شاه
نبینی که تاک رز بارور
زند دست بر شاخ نزدیکتر
به شاخی که زد دست، شد پایبند
نه موقوف باشد به شاخ بلند
چو کردی در انواع خدمت جهاد
گرفتی محل همه اعتماد
به هر وقت در وقت مجلس ادب
نگهدار و بیهوده مگشای لب
به دل در همان هیبت و بیم وباس
که در ابتدا بود واجب شناس
به گفتار و کردار در هیچ کار
مشو پیش البته گستاخ وار
که در مجلس پادشا ای پسر
در آثار امن است و پنهان خطر
وزین تا بدان نیست راه دراز
نگه کن به غور نشیب و فراز
تو مزدوری و پادشا کدخدای
به خدمت میان بند و بازو گشای
بُوَد شخص مزدور در غبن و رنج
خداوندِ ده بر سر مال و گنج
بجِد باش در خدمت پادشاه
به هر کار محکم فروبند راه
چو هشیار باشی و فرمان بری
نپیچی به هر کار در سرسری
اگر برنیاید مرادت رواست
مراد تو فرموده ی پادشاست
وگر سرسری پیش گیری و سست
ملامت کند ضربت طعن چُست
گرفتم ک مقصود حاصل کنی
چه مقصود؟ جون سعی باطل کنی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به بررسی اهمیت تلاش و خدمت به پادشاه و اصول صحیح پیشبرد این خدمت می‌پردازد. شاعر به پسرش توصیه می‌کند که همواره در تلاش باشد و به یاد داشته باشد که ثروت و جانش در خطر است. او باید در پی کسب سعادت باشد که جز با خدمت بیشتر و صحیح به دست نمی‌آید. در عین حال، انتظار پادشاه از او باید در نظر گرفته شود و از کارهای کوچک و بزرگ به یک اندازه نباید غافل شود، زیرا هر کدام در جای خود مهم هستند.
او همچنین بر ضرورت تذلل و احترام در مقابل پادشاه تأکید می‌کند و می‌گوید که نباید گستاخ باشد. در نهایت، از او می‌خواهد که تلاش خود را در خدمت به پادشاه متمرکز کند و در هیچ زمینه‌ای ضعف نشان ندهد تا به هدف خود دست یابد.
هوش مصنوعی: همواره تلاش کن تا حد توان و قدرت خود، در خدمت به دیگران و انجام کارها کوشا باشی.
هوش مصنوعی: فراموش نکن که خودت را بشناسی، ای پسر، زیرا امنیت تو نه به ثروت است و نه به جان.
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی به خوشبختی و سعادت دست یابی، باید بدون تردید تلاش و خدمت بیشتری داشته باشی.
هوش مصنوعی: از دیگران انتظار نداشته باش که به خاطر کارهایت از تو تشکر کنند، زیرا تنها خداوند است که از خدمات تو قدردانی می‌کند.
هوش مصنوعی: به جایی برو و حق خدمت را از من بگیر، در حالی که من احساس خضوع و حق‌شناسی می‌کنم.
هوش مصنوعی: به هر حال، بر خادمان لازم است که راهی را که مربوط به پادشاه محترم است، دنبال کنند.
هوش مصنوعی: هر کس باید در زمینه‌ای که در آن راحت و امن است، تلاش کند و به فعالیت‌های خود شکل و محتوای خوبی بدهد.
هوش مصنوعی: هرچند که این کار به دستور پادشاه نیست، اما اگر موجب آرامش او شود، اقدام کردن در این زمینه جایز است.
هوش مصنوعی: هر چیزی که باعث رنج، هزینه و زیان باشد، پادشاه را در میان خود راه ندهید.
هوش مصنوعی: در کارهای کوچک و بی‌اهمیت، خودت را ناراحت و دلسرد نکن، زیرا این مشکلات باعث می‌شود از کارهای بزرگ و ارزشمند دور شوی.
هوش مصنوعی: به خاطر کارهای بزرگ و مهم خود را آن‌قدر غرق نکن که کارهای کوچک و ضروری نیز نادیده گرفته شوند.
هوش مصنوعی: اگر کار کوچک تو دچار نقص و خطا شود، نباید به آن اشکال زیاد گرفت.
هوش مصنوعی: یک شعله آتش کوچک می‌تواند در جنگلی بزرگ و معتبر، آتش را از چوب‌های خشک و تر به شدت سوزانده و به ویرانی بکشد.
هوش مصنوعی: از آغاز، قطره‌قطره باران از ابر می‌چکد و در پایان، این آب به تمام جهان می‌رسد.
هوش مصنوعی: در این شرایط دشوار و بدون خطا، تنها باید به پادشاه اشاره کرد و به او مراجعه کرد.
هوش مصنوعی: از مسائل بی‌اهمیت و بی‌معنی پرهیز کن که ممکن است باعث بدبینی پادشاه نسبت به تو شود.
هوش مصنوعی: پس از آن، کارها به آرامی و به تدریج بر تو دشوار خواهد شد و هر چه جلوتر بروی، باز هم به تو فاصله بیشتری خواهد گرفت.
هوش مصنوعی: دو ویژگی وجود دارد که خدمت‌گزار شاه باید دارا باشد؛ هر دو ویژگی او را در رسیدن به هدفش یاری می‌کنند و راه را برایش هموار می‌سازند.
هوش مصنوعی: اگر به یک طرف نزدیک شوی، می‌بینی که او فرمان‌پذیر و مطیع است.
هوش مصنوعی: وقتی که در حضور پادشاه هستی، به خاطر احترام و فروتنی‌ات قدت دو برابر می‌شود.
هوش مصنوعی: زمانی که زیبایی و شکوه به نمایش گذاشته شود، فرشته‌ای در اوج آسمان به تماشا می‌نشیند.
هوش مصنوعی: کسی که از روی تضعیف و ناتوانی، احترام و فروتنی نشان می‌دهد، مانند کسی است که وقتی به مقام و مرتبه‌ای می‌رسد، دست به دعا و درخواست می‌زند.
هوش مصنوعی: شخصی که به خاطر جایگاه و عظمت خود از دیگران برتر می‌شود، در میان جمعیت به مقام و جایگاهی بالاتر می‌رسد.
هوش مصنوعی: اگر این وضعیت تغییر نکند، بنا و پایه‌ای که در امان است، همچنان پابرجا خواهد ماند.
هوش مصنوعی: این جمله بیان می‌کند که فقط به خاطر شایستگی و اعتبار کسی در نزد شاه نمی‌توان او را فردی خوش اقبال و با مقام دانست. در واقع، برخی افراد ممکن است از نظر شایستگی به برجستگی برسند، اما این به معنای موفقیت یا منزلت بالایشان در جامعه نیست.
هوش مصنوعی: هر کسی که در راه خدمت و کار بیشتری انجام می‌دهد، به همان اندازه شایسته و نزدیکتر به محبوبیت و احترام است.
هوش مصنوعی: هرگاه فردی همیشه در دسترس باشد، می‌تواند خود را در پیش شاه (منظور مقام یا قدرت) ارائه دهد.
هوش مصنوعی: این جمله به معنای این است که نباید توقع زیادی از چیزهایی داشته باشی که هنوز به باروری نرسیده‌اند. گویی گفته می‌شود که وقتی یک درخت هنوز میوه نداده، نباید انتظار داشت که به راحتی به میوه برسد. از طرفی، اشاره به این دارد که باید به نزدیکتر شدن به اهداف و دستاوردها توجه کرد و قدم به قدم پیش رفت.
هوش مصنوعی: شخصی که به شاخه‌ای چنگ زده و خود را به آن متصل کرده است، به آن وابسته می‌شود و این وابستگی به ارتفاع تنها آن شاخه بستگی ندارد.
هوش مصنوعی: وقتی که در انواع خدمت و جهاد تلاش کردی، توانستی اعتماد همه را به خود جلب کنی.
هوش مصنوعی: در هر زمانی که در مجلس و جمع هستی، آداب و رفتار مناسبی را رعایت کن و بی‌مورد صحبت نکن.
هوش مصنوعی: دل باید همان احساسات و ترس‌ها و قدرتی را که در ابتدا داشت، همچنان شناسایی کرده و به آن احترام بگذارد.
هوش مصنوعی: در هیچ کاری با صحبت و عمل خود به طور بی‌محابا عمل نکن.
هوش مصنوعی: ای پسر، در دربار پادشاه امنیت و آرامش وجود دارد، اما در عین حال، خطر و تهدید نیز در سایه پنهان است.
هوش مصنوعی: برای رسیدن به هدف‌های بزرگ، باید به جزئیات توجه کرد و مسیرهای سخت و آسان را به دقت مورد بررسی قرار داد.
هوش مصنوعی: تو در واقع فردی هستی که به نفع دیگران کار می‌کنی و به نوعی به قدرت و مقام‌ها خدمت می‌کنی؛ در حالیکه ممکن است، خودت دست به کارهایی بزنی که تو را از آزادی‌های طبیعی‌ات دور کند.
هوش مصنوعی: شخصی که کارش را به دیگران واگذار کرده و مزد می‌گیرد، در نفع و آسیب دائماً در اندوه و ناراحتی است، در حالی که صاحب ده و مال، از این مسائل دور است و بر سرمایه‌اش نظارت می‌کند.
هوش مصنوعی: در خدمت پادشاه باش و در هر کاری به طور جدی و باعزم عمل کن تا راه را برای مشکلات مسدود کنی.
هوش مصنوعی: اگر باهوش و متوجه باشی و از دستورات پیروی کنی، در هیچ کاری ناهماهنگی نخواهی داشت و بی‌فکری عمل نمی‌کنی.
هوش مصنوعی: اگر به خواسته‌ات نرسی، اشکالی ندارد؛ خواسته‌ات باید مطابق با فرمان پادشاهی باشد.
هوش مصنوعی: اگر بی‌توجهی کنی و به سادگی سرزنش ات کنند، نیش زخم‌دار سخن، نشانه‌ای از جدیت است.
هوش مصنوعی: من فهمیدم که اگر به هدفی برسی، آن هدف چه ارزشی دارد؟ وقتی که تلاش‌ها و کوشش‌هایت بیهوده و بی‌ثمر باشد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.