گنجور

 
نشاط اصفهانی

سیّدعبدالوهاب نشاطِ اصفهانی (زادهٔ ۱۱۷۵ هجری قمری در اصفهان- درگذشتهٔ ۱۲۴۴ هجری قمری) ملقب به معتمدالدوله از سیاستمداران، شاعران و هواداران مکتب بازگشت ادبی و از خوشنویسان صاحب نام در خطوط شکسته، نستعلیق و تعلیق سده سیزدهم هجری ایران بوده‌است. از او به‌عنوان نخستین وزیر امور خارجهٔ ایران نیز نام می‌برند.

پدربزرگ او عبدالوهاب، حکومت اصفهان را به‌عهده داشت و مال و ثروت فراوان برای فرزندان خود به‌جا گذاشت. نشاط علاوه بر زبان مادری، زبان‌های عربی و ترکی را فراگرفت و در خوش‌نویسی سرآمد زمان خود شد.

وی وزیر فتحعلی‌شاه قاجار بوده، در شکسته‌نویسی توانا و قدرتمند بوده و «گنجینهٔ معتمد» از آثار باقی‌ماندهٔ اوست. نسب وی به حکیم سلمان، طبیب مخصوص شاه عباس می‌رسد. نشاط از دوستان نزدیک عبدالمجید درویش بوده و عبدالمجید در خانه او اقامت داشته است و از شاگردان درویش عبدالمجید محسوب می‌شود.

دیوان اشعار نشاط اصفهانی از روی نسخهٔ آماده شده به همت مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان در گنجور در دسترس قرار گرفته است.

این آمار از میان ۴٬۰۳۸ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) ۹۷۷ ۲۴٫۲۰
۲ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) ۵۵۷ ۱۳٫۷۹
۳ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) ۴۳۸ ۱۰٫۸۵
۴ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۲۸۷ ۷٫۱۱
۵ مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) ۲۲۹ ۵٫۶۷
۶ مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) ۲۲۲ ۵٫۵۰
۷ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ۲۰۲ ۵٫۰۰
۸ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۱۸۵ ۴٫۵۸
۹ مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) ۱۵۴ ۳٫۸۱
۱۰ فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) ۱۴۶ ۳٫۶۲
۱۱ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۱۳۳ ۳٫۲۹
۱۲ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) ۱۱۱ ۲٫۷۵
۱۳ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون) ۸۱ ۲٫۰۱
۱۴ فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) ۷۷ ۱٫۹۱
۱۵ مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم) ۶۳ ۱٫۵۶
۱۶ مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) ۴۵ ۱٫۱۱
۱۷ مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون) ۳۸ ۰٫۹۴
۱۸ فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) ۲۲ ۰٫۵۴
۱۹ مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) ۱۸ ۰٫۴۵
۲۰ مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) ۱۷ ۰٫۴۲
۲۱ فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم) ۱۶ ۰٫۴۰
۲۲ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن (رمل مثمن مخبون) ۸ ۰٫۲۰
۲۳ مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) ۶ ۰٫۱۵
۲۴ مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) ۶ ۰٫۱۵

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ غزل ۲٬۲۰۶ ۵۴٫۶۳
۲ مثنوی ۹۶۵ ۲۳٫۹۰
۳ قصیده ۵۱۶ ۱۲٫۷۸
۴ رباعی ۱۴۶ ۳٫۶۲
۵ ترکیب بند ۸۴ ۲٫۰۸
۶ قطعه ۷۶ ۱٫۸۸
۷ غزل/قصیده/قطعه ۴۵ ۱٫۱۱

آمار فراوانی تعداد ابیات اشعار این بخش به شرح زیر است (بلندترین شعر شامل ۱۰۹ بیت و کوتاه‌ترین شامل ۱ بیت شعر است):

ردیف تعداد ابیات شعر فراوانی درصد از ۴۹۱ شعر
۱ ۲ ۹۸ ۱۹٫۹۶
۲ ۷ ۷۸ ۱۵٫۸۹
۳ ۸ ۴۷ ۹٫۵۷
۴ ۹ ۴۴ ۸٫۹۶
۵ ۶ ۳۹ ۷٫۹۴
۶ ۵ ۳۲ ۶٫۵۲
۷ ۱ ۲۹ ۵٫۹۱
۸ ۱۰ ۲۶ ۵٫۳۰
۹ ۳ ۱۵ ۳٫۰۵
۱۰ ۱۱ ۱۵ ۳٫۰۵
۱۱ ۴ ۱۳ ۲٫۶۵
۱۲ ۱۲ ۱۰ ۲٫۰۴
۱۳ ۲۰ ۵ ۱٫۰۲
۱۴ ۱۶ ۵ ۱٫۰۲
۱۵ ۱۳ ۳ ۰٫۶۱
۱۶ ۲۸ ۲ ۰٫۴۱
۱۷ ۴۹ ۲ ۰٫۴۱
۱۸ ۳۲ ۲ ۰٫۴۱
۱۹ ۳۹ ۲ ۰٫۴۱
۲۰ ۱۴ ۲ ۰٫۴۱
۲۱ ۵۹ ۱ ۰٫۲۰
۲۲ ۲۷ ۱ ۰٫۲۰
۲۳ ۴۰ ۱ ۰٫۲۰
۲۴ ۵۷ ۱ ۰٫۲۰
۲۵ ۷۱ ۱ ۰٫۲۰
۲۶ ۲۴ ۱ ۰٫۲۰
۲۷ ۱۷ ۱ ۰٫۲۰
۲۸ ۳۵ ۱ ۰٫۲۰
۲۹ ۱۵ ۱ ۰٫۲۰
۳۰ ۲۱ ۱ ۰٫۲۰
۳۱ ۲۲ ۱ ۰٫۲۰
۳۲ ۵۰ ۱ ۰٫۲۰
۳۳ ۴۳ ۱ ۰٫۲۰
۳۴ ۴۱ ۱ ۰٫۲۰
۳۵ ۳۸ ۱ ۰٫۲۰
۳۶ ۱۰۹ ۱ ۰٫۲۰
۳۷ ۱۸ ۱ ۰٫۲۰
۳۸ ۴۲ ۱ ۰٫۲۰
۳۹ ۵۲ ۱ ۰٫۲۰
۴۰ ۳۱ ۱ ۰٫۲۰
۴۱ ۳۴ ۱ ۰٫۲۰
۴۲ ۷۰ ۱ ۰٫۲۰

آمار ابیات به تفکیک زیربخش‌های این قسمت به شرح زیر است (بخش‌هایی که در این جدول نیامده‌اند فاقد شعر بوده‌اند):

ردیف بخش تعداد ابیات درصد از کل
۱ دیوان اشعار ۴٬۰۳۸ ۱۰۰٫۰۰