جهان آفرین رازق ذوالکرم
چو بنهاد بر لوح امکان قلم
به اول قلم عقل کل آفرید
و ز آن تخم صد گونه گل آفرید
و ز و کرد چون نفس اول پدید
چنان از هدایت به ناصر رسید
و زین هر دو جوهر که کردم بیان
به توفیق دارای هر دو جهان
به شش روز نُه چرخ گردان شدند
مدار شب و روز دوران شدند
بر افراخته اختران چون چراغ
کواکب ریاحین، فلک صحن باغ
ز ارکان در او چار ارکان نهاد
پس آن گه درو درّ پنهان نهاد
ولی دو شریک دگر دارد این
بگویم گشاد زبان یقین
به اول نبات است، یعنی گیا
که او هست محسوس روح نما
دوم را معادن نشان کرده‌اند
کزو طوق تاج شهان کرده‌اند
خلاف حکیمان کوته نظر
که از مغز دین‌شان نباشد خبر
سبب با مسبب در آمیخته
ولی از میان هر دو بگریخته
اگر مرد رائی و دانای کار
تمامی ازو بین، سبب در گذار
من از خلق آوردم این بار بیش
اگر امر خواهی ببین جان خویش
تن و جان به معنی یکی دایره است
که مرد موحد درو سایر است
یکی نیمه اعلی دگر اسفل است
هر آن کس که اسفل بود مهمل است
تنت سفلی و روح علوی شناس
وزین هر خود را همی کن قیاس
تنت ساکن اندر سرای فناست
ولی جان از آن ملک بی انتهاست
ز جان تو هم پرتو عقل تست
چو تن حاصل آمد از آن نفس رست
ترا عقل و جان ره به یزدان برد
ولی نفس و تن ره به شیطان برد
مبادا که اغیار غالب شود
بر اسب خرد دیو راکب شود
حواس تو هر یک بر آرند سر
شود سر به سر جمله خیر تو شر
کژ آید ترا دایره در شمار
گرفتار گردی به روز شمار
ولیکن اگر ره به مرکز بری
برد معشر کون را سروری
ترا استقامت دهد مرکزت
نباشد گرفتارئی هرگزت
کدام است مرکز رسول امم
سرادق نشین جهان کرم
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شاعر در این شعر به توصیف آفرینش جهان می‌پردازد و می‌گوید که خداوند، آفریننده‌ای رازق و مهربان است که با قلم عقل کل، جهان را خلق کرده است. او از این قلم، انواع مختلفی از موجودات را آفریده و با ایجاد نظم در هستی، روز و شب را متجلی کرده است.
شاعر دو جوهر اصلی را بیان می‌کند: یکی گیاه و دیگری معادن که به ثروت و تاج شاهان مربوط می‌شود. او به تفاوت بین تفکر حکیمان و دیگران اشاره می‌کند و می‌گوید که عاقل واقعی از علل و معلول‌ها فراتر می‌رود.
سپس به رابطه بین تن و جان اشاره می‌کند، که تن در دنیای فنا و جان در ملک بی‌انتهاست. عقل به انسان کمک می‌کند تا به سوی خداوند برود، در حالی که نفس و تن او را به سوی شیطان هدایت می‌کند.
شاعر هشدار می‌دهد که آدمی نباید اجازه دهد که دیگران بر او تسلط پیدا کنند و به او یادآوری می‌کند که اگر به مرکزیت و حقیقت برسد، از هر گونه گرفتاری دور خواهد بود. در نهایت، او به رسول امم و مرکز کرامت خداوند اشاره می‌کند.
هوش مصنوعی: خالق جهان، بخشنده ودارای بزرگواری، زمانی که قلم را بر صفحه امکان نهاد و سرنوشت‌ها را نگاشت.
هوش مصنوعی: در آغاز، خداوند عقل کامل را خلق کرد و از آن تخم چهارهزار نوع گل و زیبایی ایجاد کرد.
هوش مصنوعی: وقتی اولین نفس ایجاد شد، به گونه‌ای به هدایت رسید که مانند ناصر به یاری آمد.
هوش مصنوعی: از این دو ویژگی که به تو توضیح دادم، به لطف خداوند، مالک هر دو جهان شدم.
هوش مصنوعی: در مدت شش روز، چرخ‌های آسمانی به گردش درآمدند و شب و روز به ترتیب و نظم خاصی حرکت کردند.
هوش مصنوعی: ستاره‌ها مانند چراغ‌هایی در آسمان می‌درخشند و آسمان به مانند باغی مملو از گل‌هاست.
هوش مصنوعی: برای ساختن یک پایه محکم، چهار رکن را قرار داد و سپس درون آن، گوهر پنهانی را جای داد.
هوش مصنوعی: این سخن را بگویم که دو شریک دیگر نیز وجود دارند که در این مورد اهمیت دارند و مطمئناً باید از آنها یاد کرد.
هوش مصنوعی: این جمله به گونه‌ای اشاره دارد که گیاه در واقع نمود و تجلی روح است. یعنی وجود گیاه، حس و روحی را به ما نشان می‌دهد.
هوش مصنوعی: دوم را معادن معرفی کرده‌اند که از آن طوق و زینت تاج پادشاهان ساخته شده است.
هوش مصنوعی: افرادی که به ظاهر به فکر دین هستند، اما از عمق و اصل آن بی‌خبرند، مانند حکیمان محدود و کوته‌نظرند.
هوش مصنوعی: عامل و معلول به هم پیوسته‌اند، اما هر یک به گونه‌ای از دیگری جدا شده است.
هوش مصنوعی: اگر مردی حکیم و دانا باشید، باید تمام کارها را از دید او ببینید و در عوامل و دلایل آن تأمل کنید.
هوش مصنوعی: من از مردم این بار بیشتر آمده‌ام. اگر خواسته‌ای داری، خودت را بشناس.
هوش مصنوعی: تن و جان در واقع به یک کل واحد اشاره دارند که در آن فرد موحد حضور دارد و بقیه افراد در این مجموعه قرار می‌گیرند.
هوش مصنوعی: یک نفر در مقام بالا قرار دارد و دیگری در مقام پایین. هر کسی که در مقام پایین باشد، بی‌فایده و بی‌اهمیت است.
هوش مصنوعی: بدن تو از پایین و روح تو از بالا است. بنابراین هر کدام از خودت را با دیگری بسنج.
هوش مصنوعی: بدن تو در دنیای فانی آرام و ساکن است، اما جان تو از قلمرو بی‌پایان و اثرپذیر است.
هوش مصنوعی: از جان تو روشنایی عقل به وجود آمده است، همان‌طور که جسم از نفس انسان شکل می‌گیرد.
هوش مصنوعی: عقل و روح تو را به سوی خداوند هدایت می‌کنند، اما هوا و هوس و جسم تو می‌توانند به سمت شیطان بروند.
هوش مصنوعی: نگذار که دیگران بر اندیشه‌ات تسلط پیدا کنند و اجازه نده که افکار منفی بر تو غلبه کند.
هوش مصنوعی: اگر به حواست خوب توجه کنی، همه چیز در زندگی به نفع تو خواهد بود و هر چیزی که به نظر بد می‌آید، در واقع می‌تواند به خوبی تبدیل شود.
هوش مصنوعی: اگر دایره‌ای را در محاسباتت به شکلی نادرست ببینی، دچار مشکل و سردرگمی خواهی شد و در نهایت به درستی نتایج نمی‌رسی.
هوش مصنوعی: اگر به مرکز حقیقت و مغز مطلب برسی، بر تمام موجودات و کائنات تسلط و سروری خواهی یافت.
هوش مصنوعی: اگر بر مرکزیت و هدف خود استوار باشی، هرگز در دام مشکلات گرفتار نخواهی شد.
هوش مصنوعی: این بیت به دنبال شناسایی یا معرفی شخصیتی است که در مرکز توجه و احترام همه مردم قرار دارد و نشانی از صفات نیک و بزرگوار دارد. اشاره به فردی می‌کند که در دنیای اخلاق و سخاوت، جایگاه ویژه‌ای دارد و به نوعی نماینده فضائل انسانی است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.