یکی مرد صاحب نظر در بهار
گذر کرد بر دامن کوهسار
سر چشمه‌ای دید در پای سنگ
به سو گلی رُسته یاقوت رنگ
زمانی وطن بر لب چشمه کرد
شنید این سخن گوش آزاد مرد
که می‌گفت با مرغکی لاله‌ای
که ماهی بدم چارده ساله‌ای
دل مهر در تاب از روی من
پریشان شده سنبل از موی من
نبرداشته از جهان کام خویش
نکرده نشاطی در ایام خویش
یکی روز بر مرکب راهوار
برون آمدم بر سبیل شکار
اجل سوی این منزلم ره نمود
پلنگی ز مرکب مرا در ربود
دگر لاله‌ای گفت در گوشه‌ای
نهان کرده رخسار در خوشه‌ای
که آن مرکب راهوارت متم
که در زیر گل یار غارت متم
جوانمرد از آن حال بیهوش گشت
همه عمر بود اندر آن کوه و دشت
چو باید شدن نیک و بد را هلاک
همان به که تو نیک باشی و پاک
زمام دل خود به گیتی مده
منه بار بر جانت از باغ و ده
دل خویش را جای شیطان مکن
نه کافِر شدی کعبه ویران مکن
حریم خدا این دل است ای پسر
که بر روی دیوش ببستند در
چنان گرد پاک از حرام و حلال
که بنمایدت طاعت خود وبال
ز بی برگی چون سرو باغی بساز
مکن دست چون برگ سوسن دراز
کله‌وار شو بر همه تاج سر
مبر بند خود را به کش چون کمر
نشین تازه رو همچو سرو بلند
نه چون گل که دایم بود خیره خند
فشان چون شکوفه درم بی‌دریغ
مبر دست چون بید هر دم به تیغ
چو از لطف کارت میسر شود
ز قهرت چرا باد در سر شود
نشان باد نخوت به خاک رضا
نشان آتش خشم از آب حیا
ز خاک طمع آب رویت مبر
دنائت مکن، نان دونان مخور
تو ای نازنین، جان پاکیزه‌ای
چو موران چه در بند نان ریزه‌ای
تنت را یکی خانه دان پنج در
تو در وی چو اندر قفس جانور
مخور دانه و بال و پر باز کن
قفس بشکن و عزم پرواز کن
ترا پرّ همت به جائی برد
که سوزد فرشته گر آنجا پرد
چو خود را ببینی مقام بلند
مبادا ز پندار یابی گزند
که آنها که در بیشه شیر نرند
ز عجب و ز پندار دامن ترند
تو مردانه در سلک مردان در آی
ز پندار مردی چه سود ای گدای
نشاید به پندار کرد اعتمید
که باید شدن عاقبت نا امید
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر داستان مردی حکیم و صاحب نظر را روایت می‌کند که در فصل بهار به دامن کوهساری می‌رسد و در کنار چشمه‌ای گل یاقوتی رنگ می‌بیند. او به صحبت‌های مردی آزاد و مرغکی گوش می‌دهد که از عشق و دلتنگی خود می‌گوید. این مرد، در حین شکار، گربه‌سانی او را می‌رباید و او به خانه‌ای پناه می‌برد. در اینجا، خود را متوجه می‌شود که زندگی انسان‌ها باید بر پاکی و صداقت باشد و باید از شیطان درون خود دوری کنند. او به شنوندگان توصیه می‌کند که به جای تمایلات دنیوی، باید به معنویت و پاکی دل توجه کنند. در انتها، او بر اهمیت تلاش برای دست‌یابی به اهداف والای انسانی تأکید می‌کند و از خطر پندارهای غلط و خودباختگی هشدار می‌دهد. شعر به ما یادآوری می‌کند که زندگی را باید با هدف و با صداقت سپری کرد و همواره در جستجوی حقیقت و معنویت بود.
هوش مصنوعی: یک مرد با درایت در فصل بهار از دامنه کوه عبور کرد.
هوش مصنوعی: در پای یک سنگ، چشمه‌ای را دیدم که از آن، گلی به رنگ یاقوت رشد کرده بود.
هوش مصنوعی: روزی در کنار چشمه، یکی از آزاد مردان سخنی را شنید که درباره وطن و میهنش بود.
هوش مصنوعی: در این بیت، گوینده به زبانی شاعرانه به یادآوری یک لحظه یا تجربه‌ای خاص اشاره دارد. او به یاد یک پرنده کوچک و زیبا می‌افتد که به نوعی نماد زندگی و زیبایی است و به نظر می‌رسد در حال ارتباط با خاطراتی از زمان‌های گذشته است. احساس او نشان‌دهنده وابستگی و عشق به آن دوران و موجودات زیباست که می‌توانند نمادهای ساده ولی عمیق از احساسات باشند.
هوش مصنوعی: دل من به خاطر زیبایی و جذابیت من دچار آشفتگی و هیجان شده است، مانند سنبل که از موی من دچار شگفتی و تنش شده است.
هوش مصنوعی: هیچ تجربه‌ای از دنیا نکرده و در روزهای زندگی‌اش شادی‌ای احساس نکرده است.
هوش مصنوعی: یک روز بر اسب سوار شدم و برای شکار به بیرون رفتم.
هوش مصنوعی: مرگ به سمت خانه‌ام نزدیک شد و همانند پلنگی بر سر راهم آمده و مرا از جایم برداشت.
هوش مصنوعی: لاله‌ای دیگر در گوشه‌ای پنهان شده و چهره‌اش را در گلبرگ‌های خوشه‌ای پوشانده است.
هوش مصنوعی: من به آن مرکبی که در دل غم و ملال، زیر زیبایی یار پنهان شده، وابسته و دل باخته‌ام.
هوش مصنوعی: جوانمرد تحت تأثیر آن حالت بیهوشی قرار گرفت و تمام عمرش را در آن دشت و کوه سپری کرد.
هوش مصنوعی: وقتی که سرنوشت خوب و بد برای هر کسی رقم می‌خورد، بهترین کار این است که تو خودت نیکو و پاک‌دامن باشی.
هوش مصنوعی: دل خود را به دنیا نسپار و بار سنگینی بر دوشت نگذار. از لذت‌های دنیوی همچون باغ و روستا پرهیز کن.
هوش مصنوعی: دل خود را محل شیطان قرار نده؛ زیرا در این صورت نه تنها کافر می‌شوی، بلکه کعبه را نیز ویران کرده‌ای.
هوش مصنوعی: خدای تو این دل است، پسر! آن را از وجود هر چیز باطل و زشت حفظ کرده‌اند و همچون قلعه‌ای محکم در برابر دشمنان، محافظت می‌کنند.
هوش مصنوعی: چنان سبک و خالص از خوشی‌ها و ناخوشی‌ها هستی که اگر به خودت نگاه کنی، می‌بینی که انجام درست کارها بر دوشت سنگینی می‌کند.
هوش مصنوعی: به مانند درخت سرو که بدون برگ هم می‌تواند باغی زیبا بسازد، تو نیز نباید دستت را مانند برگ سوسن به سوی دیگران دراز کنی.
هوش مصنوعی: سعی کن در میان همه، با ویژگی‌های خاص خود بدرخشی و بزرگ و با اهمیت باش، اما به یاد داشته باش که به خودت و موقعیتت وابسته نباشی و نظارت و کنترل بر اوضاع زندگی‌ات را همیشه حفظ کنی.
هوش مصنوعی: شما باید مانند سرو بلند و استوار باشید و نه مانند گلی که همیشه در حال زوال و پژمردگی است.
هوش مصنوعی: به مانند شکوفه، بی‌هیچ دریغی نیکوکاریت را پخش کن و همچون بید، هر لحظه با تیغ تند بر خود زخم نزن.
هوش مصنوعی: وقتی که می‌توانی با لطف و مهربانی‌ات کاری انجام دهی، چرا باید به خاطر خشم و ناراحتی‌ات به دیگران آسیب برسانی؟
هوش مصنوعی: باد نشانه‌ای از خودخواهی را بر روی خاک رضا به جا می‌گذارد و آتش خشم به واسطه آب حیا خود را نشان می‌دهد.
هوش مصنوعی: از خاک، امیدی به آب رویت نداشته باش و خود را در پستی و عزلت نینداز، زیرا نان افراد پست و بی‌ارزش را نخور.
هوش مصنوعی: ای عزیز، تو مثل مورچه‌ها روحی پاک و ناب داری، اما چرا به چیزهای کم‌ارزش وابسته‌ای؟
هوش مصنوعی: بدن تو مانند یک خانه است که پنج در دارد و درون آن، جان تو مثل یک حیوان در قفس قرار دارد.
هوش مصنوعی: برای رسیدن به آزادی و اوج گرفتن، از محدودیت‌ها رها شو و قدرت پرواز کردن را در خود پیدا کن.
هوش مصنوعی: همت و اراده تو را به جایی رسانده است که حتی فرشتگان نیز از آنجا به خاطر درد و عذابش سر باز می‌زنند.
هوش مصنوعی: اگر خود را در مقام بلند ببینی، مواظب باش که دچار خیال نشوی و آسیب نبینی.
هوش مصنوعی: افرادی که در میدان‌هایی خطرناک و چالش‌برانگیز قرار نمی‌گیرند، به خاطر تعجب و خیالات خود دچار مشکلات و دغدغه‌های بیشتری می‌شوند.
هوش مصنوعی: به جمع مردان بپیوند و با شجاعت و صداقت زندگی کن، زیرا تظاهر به مردانگی برای یک گدا هیچ فایده‌ای ندارد.
هوش مصنوعی: نباید به فکر اعتماد به چیزی بود که در نهایت باعث ناامیدی خواهد شد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.