گنجور

 
وفایی مهابادی

میرزا عبدالرحیم سابلاغی، مشهور به وفایی (زادهٔ ۱۲۶۴ قمری در مهاباد، درگذشتهٔ ۱۳۱۸ قمری) (به کردی: وەفایی) فرزند ملاغفور، فرزند نصرالله، از طایفهٔ ملاجامی، شاعر کرد اهل مهاباد است. عمدهٔ شهرت وی به‌واسطهٔ غزل‌های پرشور کُردیش است. وی علاوه بر کردی، زبانهای فارسی، عربی و ترکی را هم می‌دانسته و به زبانهای فارسی، عربی و کردی شعر گفته، ولی بیشتر اشعارش به زبان کردی است. در مهاباد به شغل مکتب‌داری مشغول بوده و راه امرار معاش وی از این طریق بوده‌است. وفایی در سن بیست سالگی به عزم سفر استانبول از مهاباد بیرون می‌رود، اما پس از رسیدن به نهریه و ملاقات با شیخ عبیدالله شمزینان از ادامه سفر منصرف شده همان‌جا می‌ماند و به طریقه نقشبندیه تمسک می‌کند و یک سال بعد از آن‌که مرشدش از سفر حجاز برمی‌گردد، به شهر مهاباد مراجعت می‌نماید و تأهل اختیار می‌کند. وفایی در دوران عمر خود دو بار به حج مشرف شده‌است که در سفر دوم درگذشت و همانجا در عربستان به خاک سپرده شد. اشعار فارسی وی از روی نسخهٔ آماده شده به همت مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان در گنجور در دسترس قرار گرفته است.

این آمار از میان ۱٬۰۴۶ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) ۱۹۲ ۱۸٫۳۶
۲ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) ۱۷۴ ۱۶٫۶۳
۳ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) ۱۴۱ ۱۳٫۴۸
۴ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۹۵ ۹٫۰۸
۵ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) ۹۳ ۸٫۸۹
۶ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۶۹ ۶٫۶۰
۷ مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) ۴۳ ۴٫۱۱
۸ مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) ۳۹ ۳٫۷۳
۹ مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) ۳۹ ۳٫۷۳
۱۰ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون) ۳۶ ۳٫۴۴
۱۱ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ۲۸ ۲٫۶۸
۱۲ مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) ۲۸ ۲٫۶۸
۱۳ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۱۶ ۱٫۵۳
۱۴ مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) ۱۵ ۱٫۴۳
۱۵ فاعلن مفاعیلن فاعلن مفاعیلن (مقتضب مثمن مطوی مقطوع) ۱۵ ۱٫۴۳
۱۶ مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم) ۱۴ ۱٫۳۴
۱۷ مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) ۹ ۰٫۸۶

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ غزل ۶۴۵ ۶۱٫۶۶
۲ قصیده ۱۸۳ ۱۷٫۵۰
۳ مثنوی ۱۲۹ ۱۲٫۳۳
۴ مسمط ۸۷ ۸٫۳۲
۵ غزل/قصیده/قطعه ۲ ۰٫۱۹

آمار فراوانی تعداد ابیات اشعار این بخش به شرح زیر است (بلندترین شعر شامل ۱۲۹ بیت و کوتاه‌ترین شامل ۱ بیت شعر است):

ردیف تعداد ابیات شعر فراوانی درصد از ۸۹ شعر
۱ ۷ ۱۸ ۲۰٫۲۲
۲ ۸ ۱۴ ۱۵٫۷۳
۳ ۶ ۸ ۸٫۹۹
۴ ۵ ۸ ۸٫۹۹
۵ ۹ ۷ ۷٫۸۷
۶ ۱۱ ۶ ۶٫۷۴
۷ ۱۲ ۴ ۴٫۴۹
۸ ۱۰ ۳ ۳٫۳۷
۹ ۱۸ ۳ ۳٫۳۷
۱۰ ۱۵ ۳ ۳٫۳۷
۱۱ ۱۴ ۲ ۲٫۲۵
۱۲ ۱ ۲ ۲٫۲۵
۱۳ ۲۱ ۲ ۲٫۲۵
۱۴ ۴۲ ۱ ۱٫۱۲
۱۵ ۲ ۱ ۱٫۱۲
۱۶ ۳۲ ۱ ۱٫۱۲
۱۷ ۳۶ ۱ ۱٫۱۲
۱۸ ۱۳ ۱ ۱٫۱۲
۱۹ ۱۲۹ ۱ ۱٫۱۲
۲۰ ۶۰ ۱ ۱٫۱۲
۲۱ ۲۵ ۱ ۱٫۱۲
۲۲ ۳ ۱ ۱٫۱۲

آمار ابیات به تفکیک زیربخش‌های این قسمت به شرح زیر است (بخش‌هایی که در این جدول نیامده‌اند فاقد شعر بوده‌اند):

ردیف بخش تعداد ابیات درصد از کل
۱ دیوان فارسی ۱٬۰۴۶ ۱۰۰٫۰۰