گنجور

 
خیام

کتاب «ترانه‌های خیام» به انتخاب و روایت روانشاد صادق هدایت به همت همراه همیشگی گنجور آقای محمودرضا رجایی به گنجور اضافه شده است (ترانه‌های خیام، صادق هدایت، تهران، انتشارات امیرکبیر (کتاب‌های پرستو)، چاپ ششم ۱۳۵۳ (تعداد صفحه: ۱۱۲/ قطع:‌جیبی)). کتاب شامل سه نوشته از هدایت دربارهٔ خیام و رباعیات انتخاب شدهٔ او به صورت طبقه‌بندی شده بر اساس موضوع است.

توجه فرمایید که هدایت بعضی از رباعیات را با ستاره (*) از بقیه متمایز کرده -که به همت آقای رجایی تمامی این موارد نیز در گنجور انعکاس یافته است-. او مفهوم این ستاره‌ها را این گونه توضیح داده است: «رباعیاتی که به نظر مشکوک می‌آمده جلو آن‌ها یک ستاره گذاشته‌شده، این رباعیات بر فرض هم از خود خیام نباشد از پیروان خیلی زبردست او خواهد بود که مستقیماً از فکر فیلسوف و شاعر بزرگ الهام شده‌است».


این آمار از میان ۲۸۶ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) ۲۸۶ ۱۰۰٫۰۰

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ رباعی ۲۸۶ ۱۰۰٫۰۰

آمار ابیات به تفکیک زیربخش‌های این قسمت به شرح زیر است (بخش‌هایی که در این جدول نیامده‌اند فاقد شعر بوده‌اند):

ردیف بخش تعداد ابیات درصد از کل
۱ راز آفرینش [ ۱۵-۱] ۳۰ ۱۰٫۴۹
۲ درد زندگی [۲۵-۱۶] ۲۰ ۶٫۹۹
۳ از ازل نوشته [۳۴-۲۶] ۱۸ ۶٫۲۹
۴ گردش دوران [۵۶-۳۵] ۴۴ ۱۵٫۳۸
۵ ذرات گردنده [۷۳-۵۷] ۳۴ ۱۱٫۸۹
۶ هرچه باداباد [۱۰۰-۷۴] ۵۴ ۱۸٫۸۸
۷ هیچ است [۱۰۷-۱۰۱] ۱۴ ۴٫۹۰
۸ دم را دریابیم [۱۴۳-۱۰۸] ۷۲ ۲۵٫۱۷