بخش ۲۷ - ۲۷ ابوصالح حمدون بن احمدبن عمارة القصّار، رضی اللّه عنه
و منهم: قدوهٔ اهل ملامت و داده به بلا سلامت، ابوصالح حَمدون ابن احمد بن عمارة القَصّار، رضی اللّه عنه
از قدمای مشایخ بود و متورعان ایشان و اندر فقه و علم به درجهٔ اعلی بود و مذهب ثوری داشت و اندر طریقت مرید ابوتراب نخشبی بود و از آنِ علی نصرآبادی. و وی را رموز رقیق است اندر معاملات و کلام دقیق اندر مجاهدات.
همی آید که چون شأن وی اندر علم بزرگ شد، ائمه و بزرگان نشابور بیامدند وی را گفتند: «تو را بر منبر باید شد و خلق را پند داد تا سخن تو فایدهٔ دلها باشد.»
گفت: «مرا سخن گفتن روا نیست.» گفتند: «چرا؟» گفت: «از آن که دل من اندر دنیا و جاه آن بسته است. سخن من فایده ندهد و اندر دلها اثر نکند، و سخن گفتنی که اندر دلها مؤثر نباشد اسختفاف کردن بود بر علم و استهزا کردن بر شریعت و سخن گفتن آن کس را مسلم باشد که به خاموشی وی دین را خَلَل باشد، چون بگوید خلل برخیزد.»
از وی پرسیدند که: «چرا سخن سَلَف نافعتر است مر دلها را از سخن ما؟» گفت: «لأنّهم تَکلَّمُوا لِعِزِّ الإسلام و نَجاةِ النُّفوسِ وَرِضا الرّحمنِ، و نَحْنُ نَتَکلَّمُ لِعِزّ النَّفْسِ وَطَلَبِ الدُّنیا و قَبولِ الخَلْقِ.»
از آنچه ایشان سخن مر عزّ اسلام و نجات تنها و رضای خداوند تعالی را گفتند و ما مر عزّ نفس و طلب دنیا و قبول خلق را گوییم. پس هر که سخن بر موافقت مراد حق تعالی گوید و به حق گوید، اندر آن سخن قهری و صولتی باشد که بر أسرار اثر کند و هر که بر موافقت مراد خود گوید، اندر آن سخن هَوان و ذُلّی باشد که خلق را از آن فایدهای نباشد و ناگفتن آن به از گفتن باشد؛ از آنچه مرد از عبارت خود بیگانه شود، بهتر بود.
و من چنان دانم که آن بزرگ جهان، ایشان را از سر خود دفع کرده است مر ترک جاه و رسم را.
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: ابوصالح حمدون ابن احمد بن عمارة القصار، از عالمان بزرگ و متورعین قدیمی است که در فقه و علم مقام بالایی داشت. او در فقه مذهب ثوری و در طریقت مرید ابوتراب نخشبی بود. زمانی که شهرت علمی او گسترش یافت، بزرگان نشابور از او خواستند که بر منبر برود و مردم را پند دهد. اما او نپذیرفت و گفت که دلش به دنیا و جاه وابسته است و سخنش تأثیری نخواهد داشت. او معتقد بود که سخنان مؤثر باید از اخلاص و نیت پاک برای خداوند سرچشمه بگیرد و سخن گفتن برای جلب توجه دیگران یا دنیا، خوار و بیفایده است. او بر این باور بود که سخنان سلف، به خاطر نیتهایشان برای عزت اسلام و نجات انسانها، نافعتر بود. از نظر او، گفتن حق و خالصانه درباره موضوعات مهم، میتواند تفاوتی واقعی ایجاد کند.
هوش مصنوعی: از جمله آنها: الگوی اهل ملامت و کسی که به بلای بیسلامتی دچار شده، ابوصالح حمدون پسر احمد بن عماره قصّار، رضی الله عنه.
هوش مصنوعی: او از زاهدان قدیمی و کسانی بود که در فقه و علم به مقام عالی رسیدند. مذهب او ثوری بود و در طریقت، مرید ابوتراب نخشبی و تحت نظر علی نصرآبادی بود. او در معاملات خود دارای رموزی ظریف و در مجاهدتها، سخنان دقیقی داشت.
هوش مصنوعی: به نظر میرسد وقتی که مقام او در علم افزایش یافت، بزرگان و علمای نشابور به سراغش آمدند و به او گفتند: «تو باید بر منبر بروی و مردم را نصیحت کنی تا سخنانت برای دلها مفید باشد.»
هوش مصنوعی: او گفت: «سخن گفتن برای من مناسب نیست.» آنها پرسیدند: «چرا؟» او پاسخ داد: «زیرا دل من درگیر دنیا و مقامش است. سخنان من نتیجهای نخواهد داشت و در دلها تأثیری نخواهد گذاشت. سخنی که تأثیری بر دلها نداشته باشد، نوعی بیاحترامی به علم و تمسخر بر شریعت است. سخن گفتن کسی باید باشد که اگر سکوت کند، دین دچار نقص و ایراد خواهد شد، چون در این صورت، ایرادها بروز میکند.»
هوش مصنوعی: افرادی از او پرسیدند که چرا سخنان سلف (پیشینیان) برای دلها مفیدتر از سخنان ما هستند؟ او در پاسخ گفت: «زیرا آنها برای عزت اسلام، نجات جانها و رضایت خداوند صحبت کردند، اما ما برای عزت نفس، طلب دنیا و جلب رضایت مردم سخن میگوییم.»
هوش مصنوعی: از آنچه ایشان در مورد عزت اسلام، نجات و رضایت خداوند صحبت کردند، ما درباره عزت نفس، جستجوی دنیا و پذیرش نظر مردم صحبت میکنیم. هر کسی که مطابق با اراده خداوند سخن بگوید و آن سخن مطابق با حقیقت باشد، در آن سخن قدرت و تأثیری بر اسرار وجود دارد. اما اگر کسی تنها بر اساس خواستههای خود سخن بگوید، سخن او در آن حالت ضعیف و حقیر خواهد بود و برای دیگران سودی نخواهد داشت. در مواردی، سکوت بهتر از گفتن است و بهتر است که انسان از عبارات خود فاصله بگیرد.
هوش مصنوعی: من بر این باورم که آن موجود بزرگ عالم، آنان را از خود دور کرده است و به آنها اجازه نداده تا به مقام و رسم و سنتهای خود بچسبند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.