گنجور

حاشیه‌گذاری‌های کیوان استیری

کیوان استیری


کیوان استیری در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، جمعه ۲۸ مرداد ۱۴۰۱، ساعت ۱۱:۰۶ دربارهٔ خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۵۹:

اجرام: جرم های فلکی که عمدتا سیارات و ستارگان هستند

اجرام ساکن: ستارگان

ایوان: آسمان

مدبر به دو معنی است: اهل تدبیر و آینده نگری، مدبرفلکی

تردد به دو معنی است: آمد و شد، تردید و شک و گمان

سر رشته خرد گم کردند به دو معنی است: از خرد دور شدن و به خرافات گرایش پیدا کردن، در افکار بسیار عمیق شدن و پریشان حال گشتن

مدبران فلکی یاهمان اجرام سرگردان (خمسه متحیره): سیارات منظومه شمسی که بر خلاف ستارگان متحرک هستند و براساس باور اختربینان وسیله ای برای پیشگویی می‌باشند.

اخترشناسی: علم‌نجوم دانشی که خیام از آن بهره‌مند بوده و به آن معتقد است و برای اهل فن آن وسیله ای برای جهت یابی می‌باشد

اختر بینی: پیشگویی توسط گردش سیارات که شبه علم است و مورد تایید خیام نبوده‌است

مثال‌ها:

نیکی و بدی که در نهاد بشر است

شادی و غمی که در قضا و قدر است

با چرخ مکن حواله کاندر ره عقل

چرخ از تو هزار بار بیچاره‌تر است

یا

از بودنی ای دوست چه داری تیمار

وز فکرت بیهوده دل و جان افکار

خرم بزی و جهان به شادی گذران

تدبیر نه با تو کرده‌اند اول کار

بنظر میرسد خیام در عین ظرافت در این رباعی دو مفهوم متفاوت را هم زمان بکار می‌برد.

۱. ستارگان که در آسمان ثابت هستند برای اهل فن مسبب جهت یابی و آمد و شد هستند. دقت کن که در علم اختر شناسی به خرافات مشغول نشوی که مدبران فلکی (سیارات پنجگانه)خود سرگردان و حیران اند

۲. اجرامی که در آسمان وجود دارند محل تفکر و تامل خردمندان هستند. دقت کن که در این پژوهش پریشان حال نشوی که حتی با تدبیر ترین افراد خود در این موضوع سرگردان و حیران هستند.

 

sunny dark_mode