گنجور

حاشیه‌گذاری‌های عفا

عفا


عفا در ‫۲ سال و ۸ ماه قبل، جمعه ۱ مرداد ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۲۶ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۱۳۴:

گه بر لبت لب می‌نهد گه بر کنارت می‌نهد

چون آن کند رو نای شو چون این کند رو چنگ شو

با اجازه عرفا و بزرگان ادب، منظور اصلی همانا "نی" و "چنگ" و انجام دادن وظایف این دو آلت موسیقی در مقام قرار گرفتن در نقش آنهاست.

اگر لب بر لب تو می گذارد، برو "نی" بشو و اگر در کنارت یا به آغوشت می کشد، برو "چنگ" شو.

"نی" نقش اطلاع رسانی، خبر رسانی و ناله را برعهده دارد و "چنگ" نقش آرامش را ایفا می کند. در اینجا "نی" و "چنگ" نقش مقابل هم و مخالف همدیگر را بازی می‌کنند.

بنشان تو جنگ‌ها را بنواز چنگ‌ها را 

ز عراق و از سپاهان تو به چنگ ما نوا دِه 

معنی و تفسیر از: عفا

 

عفا در ‫۲ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۲۶ تیر ۱۴۰۰، ساعت ۱۳:۲۴ دربارهٔ ابوسعید ابوالخیر » رباعیات نقل شده از ابوسعید از دیگر شاعران » رباعی شمارهٔ ۶۱۹:

*سلام*

*اول* ببینیم، مصراع اول را چند جور می توان خواند: من سه جور خواندم:

۱- ای چشمِ تو، چشم چشمه، هر چشم، همه

۲- ای چشمِ تو چشمِ چشمه ی هر چشمِ همه

۳- ای چشم، تو چشمِ چشمه ی هر چشم، همه

*معنی کامل* ، همه منظور را می رساند، منظوراصلی؛ خداوند یا مبداء آفرینش است و احتیاج به تفسیر ضروری نمی نماید.

ای کسی که چشمِ تو مبداء چشمه، یا مثل همه ی چشمها و چشمِ همه کس است. بدون نظر تو، در چشم همگان نور نیست. نظر و نگاه همگان به سوی تو است. از پرتو نورِ تو، نور در چشمِ همگان است.

بدرود

 

عفا در ‫۲ سال و ۸ ماه قبل، جمعه ۲۵ تیر ۱۴۰۰، ساعت ۱۵:۵۰ دربارهٔ خیام » ترانه‌های خیام به انتخاب و روایت صادق هدایت » هیچ است [۱۰۷-۱۰۱] » رباعی ۱۰۶:

درود بر همه

قبل از این که، این رباعی را معنی کنم. لازم است بطور خیلی مختصر به زمان عمر خیام نیشابوری، اشاره کنم. این شخصیت نادرِ روزگار، در سال ۴۲۷ شمسی به دنیا آمده و در سال ۵۱۰ شمسی فوت کرده است. دانشمندان کیهان شناس در زمان حال اعلام کرده اند. کائنات بقدری عظیم هست که فقط ۴/۵ در صد آن تا بحال شناسایی شده و هنوز ۹۵/۵ درصد آن شناسایی نشده است. حالا شما حدس بزنید، در زمان خیام، از این عظمت کیهان، بغیر از خیام، برای سایر افراد، چقدر شناخته شده بوده است؟!.

خیام؛ منجم، فیلسوف، ریاضی دان، شاعر، موسیقی دان و بطور کلی "همه چیزدان" بوده، ضمن اینکه شاگردانی داشته، بطور عام با مردم هم در تماس بوده و زندگی می کرده است. افراد مختلفی در همه زمانها، وجود داشته و دارد که با سواد تک بعدی، بدون اینکه از ادیان و عقاید دیگران و یا علوم مختلف زمان خود اطلاع داشته باشند، فقط به کتاب و عقاید خود می چسبند و می گویند: اِلّا و بِلّا وضعیت عالم و آدم و کل کائنات همین است و بس. خیام این رباعی را برای آرامش مردم و فیصله دادن به همچون بحث ها، گفته است.

معنی ساده:

هر چه در دنیا هست، مصداق و دلایل معتبر از چگونگی بوجود آمدن آنها، در دست نیست. در همه چیزهایی که در دنیا وجود دارد؛ ممکن است؛ عیب، ایراد و نقصان وجود داشته باشد. [فرقی به حال دنیا ندارد که] فکر کنید؛ چیزهایی که در دنیا وجود ندارد، موجود هست، و یا چیزهایی که در دنیا وجود دارد، موجود نیست.

منظوراصلی :

بود و نبود دارایی های کائنات به شما مربوط نمی شود. برای اینکه، عامل بوجود آورنده و گرداننده ی کائنات شما نیستید و کائنات فقط برای شما بوجود نیامده است که ایراد بگیرید؛ چرا این هست، آن نیست، این درسته و آن نادرست است ( بقول ترک ها: کائنات بودور که وار = کائنات همینه که هست).

تفسیر کوتاه:

با هست و نیستِ، درست یا نادرست بودن کارهای کائنات، کاری نداشته باشید، شما خود نیز، جزو کائنات هستید. همچنانکه همه عوامل دنیا - مثل یک مجموعه چرخ دنده- در پی کار خود هستند. شما هم مثل سایر عوامل دنیا، در پی کار و زندگی خود باشید. به وظایف و رسالت خود عمل کنید. پاپیچ دیگران و دیگر عوامل کائنات نباشید.

توضیح:

عبارتِ "ز هر چه هست" در اینجا؛ مایملک، شیئ، دارایی و هرآنچه در کائنات وجود دارد.

انگار = فرض کن، تصور کن، فکر کن.

پندار = بپندار، گمان ببر، خیال کن.

باد بدست= باد در دست، باد در مشت. کنایه از بی نتیجه بودن، نامعلوم بودن.

سخن چند گفتم بچندین نشست

ز گفتار باد است ما را بدست ."فردوسی"

معنی و تفسیر از: ع.فومن ا.☘۱۴۰۰/۴/۲۰

 

عفا در ‫۲ سال و ۹ ماه قبل، دوشنبه ۲۱ تیر ۱۴۰۰، ساعت ۱۶:۲۹ دربارهٔ ابوسعید ابوالخیر » رباعیات نقل شده از ابوسعید از دیگر شاعران » رباعی شمارهٔ ۶۲۳:

معنی ساده و مصرع به مصرع:

هستی (حیات) که در همه چیز ظهور می کند. اگر بخواهی به حال او با همه عظمتش پی ببری. برو در بالای خم شراب در حال تخمیر، حباب را نگاه کن. شراب در همان حباب است، که آن حبابِ کوچک و ناچیز، همانا شراب انبوهی را بوجود می آورد یا تولید می کند.

یک تمثیل کوتاه :

اگر به حیات موجودات با آن عظمت شان، نگاه کنید، اغلب حیات از یک جزء کوچک شروع می شود. مثلا یک دانه یا بذر کوچک یک گیاه یا درخت بزرگ بوجود می آورد. یا به سلول های جنسی نر و ماده جانوران و گیاهان توجه کنید، سلول تخمک(اوول) و اسپرم در جانوران و تخمک و دانه گرده در گیاهان که خیلی ریز هستند. موجودات بزرگی مثل فیل، زرافه، گاو، انسان، درخت چنار، درخت گردو و ... را بوجود می آورد.

معنی و تمثیل از: عفا

 

عفا در ‫۲ سال و ۹ ماه قبل، دوشنبه ۲۱ تیر ۱۴۰۰، ساعت ۱۵:۵۰ دربارهٔ خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۲۹:

درود بر همه

قبل از این که، این رباعی را معنی کنم. لازم است بطور خیلی مختصر به زمان عمر خیام نیشابوری، اشاره کنم. این شخصیت نادرِ روزگار، در سال ۴۲۷ شمسی به دنیا آمده و در سال ۵۱۰ شمسی فوت کرده است. دانشمندان کیهان شناس در زمان حال اعلام کرده اند. کائنات بقدری عظیم هست که فقط ۴/۵ در صد آن تا بحال شناسایی شده و هنوز ۹۵/۵ درصد آن شناسایی نشده است. حالا شما حدس بزنید، در زمان خیام، از این عظمت کیهان، بغیر از خیام، برای سایر افراد، چقدر شناخته شده بوده است؟!.

خیام؛ منجم، فیلسوف، ریاضی دان، شاعر، موسیقی دان و بطور کلی "همه چیزدان" بوده، ضمن اینکه شاگردانی داشته، بطور عام با مردم هم در تماس بوده و زندگی می کرده است. افراد مختلفی در همه زمانها، وجود داشته و دارد که با سواد تک بعدی، بدون اینکه از ادیان و عقاید دیگران و یا علوم مختلف زمان خود اطلاع داشته باشند، فقط به کتاب و عقاید خود می چسبند و می گویند: اِلّا و بِلّا وضعیت عالم و آدم و کل کائنات همین است و بس. خیام این رباعی را برای آرامش مردم و فیصله دادن به همچون بحث ها، گفته است.

معنی ساده مصرع به مصرع:

هر چه در دنیا هست، مصداق و دلایل معتبر از چگونگی بوجود آمدن آنها، در دست نیست. در همه چیزهایی که در دنیا وجود دارد؛ ممکن است؛ عیب، ایراد و نقصان وجود داشته باشد. [فرقی به حال دنیا ندارد که] فکر کنید؛ چیزهایی که در دنیا وجود ندارد، موجود هست، و یا چیزهایی که در دنیا وجود دارد، موجود نیست.

منظوراصلی : بود و نبود دارایی های کائنات به شما مربوط نمی شود. برای اینکه، عامل بوجود آورنده و گرداننده ی کائنات شما نیستید و کائنات فقط برای شما بوجود نیامده است که ایراد بگیرید؛ چرا این هست، آن نیست، این درسته و آن نادرست است ( بقول ترک ها: کائنات بودور که وار = کائنات همینه که هست).

تفسیر کوتاه: با هست و نیستِ، درست یا نادرست بودن کارهای کائنات، کاری نداشته باشید، شما خود نیز، جزو کائنات هستید. همچنانکه همه عوامل دنیا - مثل یک مجموعه چرخ دنده- در پی کار خود هستند. شما هم مثل سایر عوامل دنیا، در پی کار و زندگی خود باشید. به وظایف و رسالت خود عمل کنید. پاپیچ دیگران و دیگر عوامل کائنات نباشید.

توضیح: عبارتِ "ز هر چه هست" در اینجا؛ مایملک، شیئ، دارایی و هرآنچه در کائنات وجود دارد.

انگار = فرض کن، تصور کن، فکر کن.

پندار = بپندار، گمان ببر، خیال کن.

باد بدست= باد در دست، باد در مشت. کنایه از بی نتیجه بودن، نامعلوم بودن.

سخن چند گفتم بچندین نشست

ز گفتار باد است ما را بدست ."فردوسی"

معنی و تفسیر از: ع.فومن ا. ☘۱۴۰۰/۴/۲۰

 

sunny dark_mode