قصیدهٔ شمارهٔ ۳۱۳ - در ستایش جناب اشرف امجد صدراعظم دام‌ظله و جناب جلالت مآب نظام الملک دام شوکته گوید
صدراعظم آفتابست و نظام‌الملک ماه
آسمانِ این دو نیّر چیست خاک پای شاه
آن پدر را از نطاق‌کهکشان شاید کمر
وین پسر را بر مدار فرقدان سایدکلاه
صدهزاران باره‌گیرد آن پدر با یک قلم
صدهزاران بنده بخشد این پسر از یک نگاه
آن‌پدر را صدراعظم‌کرد شه زان پگه بود
اعتماد دین و دولت ناظم گنج و سپاه
آن پسر را هم نظام‌الملک داد اول لقب
تا نظام‌الملک ثانی گردد از اجلال و جاه
پس به بازوی جلالش بست درّی شاهوار
کز یکی درج شرف دارد نسب با پادشاه
آنچنان دری‌که‌گر بودی فلک رادسترس
همچو تاجش برنهادی‌بر سر خورشید و ماه
خوشی دلی چندان فراوان‌شدکه نتواند غریب
از هجوم عیش و شادی برکشد از سینه آه
گویی امشب از فلک با وجد می‌تابد نجوم
گویی امشب از زمین با رقص می‌روید گیاه
گر قُصوری رفته در این شعر ای صدر جلیل
عذر من بشنو ، که تا دانی نکردستم گناه
اسب رنجانید دی پای مراگفتم بدو
چون شوم در بزم صدر از لنگی پا عذرخواه
گفت فرداشب قدم از فرق سرکن چون قلم
کز ادب دورست آنجا با قدم رفنن به راه
پا چسان سایی به خاکی‌کاندرو بهر سجود
تا همی‌ببن‌خدو دست‌و عونست و جباه
از خدا خواهم سرایم در ثنایت شعرها
کت به وجد آرد روان چون مژدهٔ فتح هراه
سایه را پیوسته تا در قعر چه باشد مکان
روز و شب چون سایه‌خصمت‌باد اندر قعرچاه
شام احبابت چو صبح غرهٔ خوبان سپید
صبح اعدایت چو شام طرهٔ ترکان سیاه
روزوشب در باغ‌‌گردی تا بگردد روز و شب
سال و مه خشنود مانی تا بماند سال و ماه
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شاعر در این شعر به وصف عظمت و مقام صدراعظم و نظام الملک می‌پردازد و به مقایسه او با شاه می‌نشیند. او این دو شخصیت را به آفتاب و ماه تشبیه می‌کند و مقام و اعتبار هرکدام را در جامعه نشان می‌دهد. صدراعظم به عنوان پایه‌گذار دولت و ناظم کشور معرفی می‌شود و در مقابل، نظام الملک به عنوان فردی باصفات و با فضل که در دربار مهم است، ارزیابی می‌شود.
شاعر با استفاده از تصویرسازی‌های زیبا و شاعرانه، احساسات شادی و خوشحالی را بیان می‌کند و لحظه‌های خوب را جشن می‌گیرد. او در نهایت به نقص‌های احتمالی در شعرش اشاره کرده و از صدراعظم عذرخواهی می‌کند. در عین حال، شاعری خود را برای سرودن اشعار در ستایش صدراعظم ابراز می‌کند و آرزو دارد که این اشعار مورد پسند و شادی بوجود آورد.
هوش مصنوعی: صدراعظم مانند آفتاب است و نظام‌الملک مانند ماه در آسمان. این دو نور چه هستند در برابر خاک پای پادشاه؟
هوش مصنوعی: شاید آن پدر که در حاشیه کهکشان قرار دارد، به قدری بزرگ و برجسته باشد که این پسر را بر مدار ستاره‌ای خاص، مانند فرقدان، به نظر بیندازد.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که پدر با محبت و توجه بسیار، می‌تواند فرزندش را به شناخت و بخشش بالا برساند. پسر با یک نگاه می‌تواند بسیاری از بندگان و کسانی که به او نیاز دارند را ayudas دهد، نشان دهنده قدرت و تاثیر نگاه و ارتباط عاطفی است.
هوش مصنوعی: پادشاه، آن پدر را به مقام صدراعظمی منصوب کرد، زیرا او مورد اعتماد دین و دولت بود و در اداره گنج و سپاه مهارت داشت.
هوش مصنوعی: آن پسر را نظام‌الملک لقب دادند تا به خاطر بلندمرتبه بودن و مقامش به عنوان نظام‌الملک دوم شناخته شود.
هوش مصنوعی: پس به قدرت و عظمت خود، یک درّ گرانبها و سلطنتی را به دست گرفته که از یک نسل معتبر با شاهان برگزیده پیوند دارد.
هوش مصنوعی: اگر آسمان به اندازه دریاست، می‌توانی آن را چون تاجی بر سر خورشید و ماه قرار دهی.
هوش مصنوعی: دل خوشی به قدری زیاد شده که از شدت شادی و لذت، دیگر نمی‌تواند غم و اندوه را تحمل کند و آهی از دلش برنخیزد.
هوش مصنوعی: امشب ستاره‌ها با شوق و نشاط در آسمان می‌درخشند و به نظر می‌رسد که زمین نیز با سرزندگی و شادی، گیاهان را به رقص درآورده است.
هوش مصنوعی: اگر اشکالی در این شعر وجود دارد، ای صدر جلیل، لطفاً عذر مرا بپذیر، زیرا من بی‌دلیل مرتکب این گناه نشده‌ام.
هوش مصنوعی: اسب مرا نرنجانید، ای دی، زیرا که می‌خواهم در مجلس سر با قدمی لنگ وارد شوم و از این بابت عذرخواهی می‌کنم.
هوش مصنوعی: گفت: فردا شب پا از سر خود فراتر بگذار، زیرا در آنجا جایی برای ادب وجود ندارد و باید با انگشتان پا به راه بروی.
هوش مصنوعی: چگونه می‌توانم پای خود را بر خاکی که برای سجده مناسب است بگذارم، در حالی که می‌دانم آنجا از نظر فیزیکی و روحانی برای ادای احترام و پرستش ساخته شده است؟
هوش مصنوعی: از خدا می‌خواهم که شعری در ستایش تو بسازم که روح انسان را به وجد و شوق آورد، همان‌طور که خبر پیروزی، دل‌ها را شاد می‌کند.
هوش مصنوعی: سایه همیشه در جایی خواهد بود که نه روز و نه شب وجود داشته باشد، مانند سایه‌ای که در قعر چاه در انتظار رقیبش است.
هوش مصنوعی: شبی که من عاشقانت را دوست دارم، مانند بامداد زیبای خوبان است. اما صبحی که در آن تو نسبت به من دشمنی می‌ورزی، شبی است که موهای سیاه ترک‌ها در آن می‌درخشد.
هوش مصنوعی: در طول روز و شب در باغ قدم بزن تا روز و شب به خوبی سپری شوند و خوشبختی تو باعث شود که سال و ماه به خوبی بگذرد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
ماه تیرست ای نموده تیره از روی تو ماه
می درین مه لعل روشن گردد ای مه می بخواه
وقت نعمتهاست لیکن نعمتی چون می مدان
جان بدین گفته که من گفتم گواه آید گواه
دل به می تازه ست تازه جان همی شادست شاد
[...]
صدهزاران سال میمون باد جشن مهرماه
بر شهنشاهی که دارد صدهزاران مهر وماه
بندگانش مهر و ماه اند وز فرخ طلعتش
روز ایشان هست فرخ‌تر ز جشن مهر ماه
یک تن است او از عدد وز نصرت و تایید هست
[...]
در سعادت همچنین آسوده بادی سال و ماه
از بزرگان و ز بزرگی مر ترا اقبال و جاه
هست دولت را اساس و هست ملت را پناه
حضرت خوارزمشاه و خدمت خوارزمشاه
خسرو عادل ، علاء دولت ، آن کز عدل اوست
هم خلایق را امان و هم شرایع را پناه
مسند خوارزمشاهی تا مسلم شود بدو
[...]
آنکه روی چرخ را زینت بانجم داد و ماه
داد ملک شرق را زینت بخیل شاه و شاه
شهریار شیردل خوارزمشاه آتسز که هست
در سر شمشیر او پیروزی دین الله
دولتی شاهی که بی کوشش سپهر از بهر او
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.