قصیدهٔ شمارهٔ ۲۲۱ - در ستایش ولیعهد رضوان‌مهد، عباس شاه غازی طاب الله ثراه و وزیر بوزرجمهر تدبیر قایم‌مقام
از تقویت رای دو سالار معظم
امروز همه روی زمینست منظم
آن آصف آصف‌حسب و صدر جم‌آیین
این مهدی مهدی‌نسب و میر خضر دم
آن آصف و بر خواری عفریت مهیا
این مهدی و برگشتن دجال مصمّم
آن ضارب سیف آمد و این صاحب خانه
آن فتح مصور شد و این جود مجسم
در صارم آن خواری صد سلسله مضمر
در خامهٔ این یاری صد طایفه مدغم
در خامهٔ این تا نگری نیست به جز نوش
در صارم آن تا گذری نیست به جز سمّ
از خامهٔ این‌گاو زمین عجل سخنگوی
از صارم آن شیر فلک کلب معلّم
از صارم آن طعنه زند سام به دستان
از خامهٔ این لعن‌کند معن به حاتم
با خامهٔ این یافته بود نافهٔ آهو
با صارم آن رنجه بود پنجهٔ ضیغم
ای بر سرگنج کفتان جان سخن‌سنج
آسوده چو عطشان به لب چشمهٔ زمزم
طبعم به یکی قرصه جو خواست قناعت
تا بو که چو خامان به ارادت نزند خم
جوع البقر لولی کرمان نپسندید
کان بحر عطا کوزه‌صفت بازدهد نم
در غم مگذارید کسی را که بیانش
صد ره طرب‌انگیزترست از می درغم
در هم مپسندید تنی راکه وجودش
در دور ملک خوارترست از در و درهم
مهری چو مرا در کف عفریت ممانید
ای مرتبهٔ آصفتان از قبل جم
زی‌گاه ولیعهد مرا راه نمایید
ای رهبرتان فضل شهنشاه معظّم
عمان بود آن دولت پاینده و من مور
گو غوطه زند مورکه عمّان نشودکم
هر کس ز عطا‌تان به غناییست مگر کان
هرکس ز یمشان به یساریست مگر یم
من کان نیم آخر که نخواهیدم خشنود
من یم نیم آخرکه نسازیدم خرم
یزدان به نبی گفته که در عسر بود یسر
وین نکته بر نفس سلیمست مسلم
زی یُسر مرا راه نمایید ازین عسر
تا یسر مؤخر ببرد عسر مقدم
الحمد خدا را که به دوران ولیعهد
جز بر تن اعدا نبود کسوت ماتم
روزی نه که از طنطنهٔ کوس بشارت
آوازهٔ فتحش نرود در همه عالم
روزی نه که تیرش نکند روز یلان تار
روزی نه که خامش نکند پشت گوان خم
دی بودکه سالار خبوشان به خبوشان
می‌کرد همی فخر چون عفریت به خاتم
امروز یکی پشتهٔ خاکست حصارش
از ناوک و فتراک پر از افعی و ارقم
دی بود که از کنگرهٔ حصن حصینش
می‌دید سراشیب برین بر شده طارم
امروز به دوزخ شده زان باره نگونسار
مانندهٔ پیری‌که درافتاد ز سُلُّم
دی بودکه از باره خروش دف اوباش
زی زهره و مه بودگه از زیر وگه از بم
امروز چو دف از تف خمیازهٔ توپش
در جوش و خروشندکه طوبی لجهنم
امروز چو خوکی شده با خنگ ملک رام
آن دیو که دی داشت غزالانه همی رم
امروز خبوشان شده بنگاه خموشان
وینک به جز از دام دروکس نزند دم
از توپ دز آشوب کنون هرکف خاکش
گردیده پریشان و به ملکی شده منضم
آری به روش فی‌المثل از مصر به بغداد
هر خانه‌که آید به ره سیل دمادم
هر قطره‌که سیل ازکتف‌کوه براند
از چار کران در به دیاری کندش ضم
آن باره‌کش ازکنگره یک خشت نکندی
گر روی زمین پر شدی از بهمن و رستم
از چار طرف توپ دژ آهنج ز خاکش
در چار محل چار که آورده فراهم
یک‌کوه به خوارزم و دگرکوه به‌کرمان
یک‌کوه به‌کشمیر و دگرکوه به دیلم
برکنگرهٔ حصن هزار اسب و هری زد
هر خشت‌که برکند از آن بارهٔ معظم
امروز به خوارزم و هری مشت غباریست
هر خشت که دی بود بر آن باروی مبرم
شاهان عجم رزم بدینگونه نکردند
ها دفتر شهنامه و ها نامهٔ معجم
فرداست که از رایت او ساخت نخشب
پر ماه مقنّع شود از مهچهٔ پرچم
فرداست‌که بر مه رود از خاک سراندیب
سور و شغب از دخمه گرشاسب و نیرم
فرداست که غوغای تفضّل لبنینی
وارحم لبنانی به فلک برکشد آدم
نالد ز سر سوزکه یا بضعتی اغفر
موید ز در عجز که یا مهجتی ارحم
فرداست که یا قاهر ارحم لعبادی
جبریل پیام آردش از خالق اعظم
فرداست که شاهان به ولیعهد سرایند
کای نیروی بازوی شهنشاه مکرّم
قد فضلک الله علینا فتفضل
قد سلطک الله علینا فترحم
فرداست که زی ساحت ری رای نهد روی
با جبهتی از داغ شهنشاه موسّم
شار آید و مار آید و خان آید و خاقان
با ماره و با یاره و با شاره و ملحم
فرداست که آواز من وکوس بشارت
هر دم رود از خاک برین برشده طارم
او نعره برآرد ز پی فتح پیاپی
من چامه سرایم ز پی نصر دمادم
تا هست جهان‌شاه جهان‌شاه جهان باد
نی شاه رعیت که شهنشاه شهان هم
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به توصیف قدرت و عظمت دوازار و ولیعهد آن زمان می‌پردازد. شاعر از شخصیت‌های مختلف تاریخی مانند آصف و مهدی یاد می‌کند و به نبردها و پیروزی‌ها اشاره دارد. در این شعر، تأکید بر وحدت و سازماندهی نیروها برای مقابله با دشمنان و انتظارات از آینده‌ای روشن و پربرکت وجود دارد. شاعر با نگاهی مثبت به آینده، بر ضرورت همت و تلاش برای دستیابی به پیروزی و سعادت تأکید می‌کند و می‌خواهد از یاری‌های پروردگار بهره‌مند شود. به طور کلی، شعر پر از شور و امید به پیروزی، وحدت، و پاسخ‌های الهی است.
هوش مصنوعی: با حمایت و رهبری دو فرمانده بزرگ، امروز تمام نقاط زمین به شکلی منظم و مرتب درآمده است.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف شخصیتی مهم و برجسته اشاره دارد که همچون آصف که در تاریخ به عنوان فردی با دانش و حکمت شناخته می‌شود و نیز صدری بزرگ و با اشرافی که در میان فرزندان بزرگ تاریخ قرار دارد. او همچنین به مهدی منتظر و مرید خضر، که نماد دانش و زندگی پایدار است، تشبیه می‌شود. این شخصیت دارای ویژگی‌های برجسته‌ای است که او را از دیگران متمایز می‌کند.
هوش مصنوعی: آصف برای شکست و سرنگونی عفریت آماده است و مهدی نیز در حال بازگشت و مبارزه با دجال است.
هوش مصنوعی: مردی که شمشیر می‌زند وارد شد و این صاحب خانه، پیروزی‌ای واقع‌نما به دست آورد و این بخشش به شکلی عینی نمایان شد.
هوش مصنوعی: در شجاعت او، خفاست و ناپیداست ذلت و حقارت بسیار، و در قلم این محبت، گروه‌ها و طایفه‌های زیادی به هم آمیخته‌اند.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که در نوشتار و آثار من جز نکات مثبت و شیرین چیزی پیدا نمی‌شود، و در زندگی من جز خطر و عواقب تلخ و زهرآگین چیزی نمی‌توان مشاهده کرد.
هوش مصنوعی: از دلایل آنچه از قلم زاکی می‌ریزد، گویای سرعت و هوش آن حیوانات قوی و بزرگ است که در آسمان، یاریگر و آموزگار هستند.
هوش مصنوعی: سام با شمشیر تیزش به کسی که طعنه می‌زند، ضربه می‌زند و معن، با قلم خود، به حاتم نفرین می‌کند.
هوش مصنوعی: با قلمِ خود، موادی شبیه به موی زیبای آهو نوشته بود، در حالی که آن شیر، با قدرت خود، با پنجه‌هایش بر رنج و سختی‌ها غلبه می‌کرد.
هوش مصنوعی: ای کسی که به ثروت و گنجی دست یافته‌ای، جان و قلب خود را مانند یک داور و سخن‌سنج آرام نگه‌داشته‌ای، و همچون کسی که تشنه است و به کنار چشمهٔ زمزم رسیده، در آرامش و دل‌خوشی هستی.
هوش مصنوعی: من در طبیعت خود به یک قرصه جو رضایت داده‌ام تا بدانم که مانند خامان (احمق‌ها) به چیزی که نمی‌توانم به دست آورم، وابسته نشوم.
هوش مصنوعی: گرسنگی گاوان برای ولی کرمان خوشایند نیست، زیرا آن خلیج بخشش، مانند کوزه‌ای است که کم‌کم آب می‌دهد.
هوش مصنوعی: در غم کسی را تنها نگذارید که حرف‌هایش هزار برابر خوشحال‌کننده‌تر از شراب در حال اندوه است.
هوش مصنوعی: به خودت سخت نگیر و به کسی که در زندگی‌اش به خاطر قدرت و ثروت در موقعیت پایین‌تری قرار دارد، بی‌احترامی نکن. ارزش انسان به مال و مقام او نیست، بلکه به شخصیت و روحیه‌اش بستگی دارد.
هوش مصنوعی: ای خدایی که چون مهر و محبتم را در دست دیو نگذار، ای مرتبهٔ خوبان از نسل جم.
هوش مصنوعی: ای رهبر، به من کمک کنید تا از جایی که ولیعهد هستم، راهی درست پیدا کنم و از لطف و بزرگی شاه بزرگ بهره‌مند شوم.
هوش مصنوعی: عمان سرزمین با ثبات و قدرتمندی بود که من به مانند موری هستم که در آب غوطه‌ور می‌شود، هرچند که هیچ‌گاه به پای عمان نمی‌رسد.
هوش مصنوعی: هر کسی از بخشش‌های شما بهره‌مند می‌شود، مگر اینکه آن کسی که از دریای وجود شما هیچ بهره‌ای نبرد.
هوش مصنوعی: اگر کسی را که نمی‌خواهم خشنود کنم، من هم کسی نیستم که به دنبال خوشحالی‌ام.
هوش مصنوعی: خداوند به پیامبر فرموده است که در سختی‌ها آسانی وجود دارد و این نکته برای روح پاک و صاف مسلم است.
هوش مصنوعی: لطفاً از راحتی و آسانی من را هدایت کنید تا مشکلات و سختی‌ها به تأخیر بیفتند و راحتی بعدی، سختی‌های کنونی را از میان بردارد.
هوش مصنوعی: سپاسگزاری از خداوند که در دوره ولیعهد، هیچ‌کس جز دشمنان لباس اندوه و ماتم به تن نداشت.
هوش مصنوعی: روزی خواهد آمد که صدا و فریاد پیروزی او در سراسر دنیا طنین‌انداز خواهد شد.
هوش مصنوعی: روزی نیست که تیر آرزوها بر دل مردان دلیر نرود و روزی هم نیست که پشت کوه‌ها را در هم نکند.
هوش مصنوعی: روزی سالار خبوشان به خودش می‌بالید و فخر می‌فروخت، مانند موجودی قدرتمند که بر دیگران تسلط دارد.
هوش مصنوعی: امروز دیواری از خاکستر برای خود درست کرده‌ام که پر از مارها و موجودات خطرناک است.
هوش مصنوعی: در دی ماه، از برج و باروی قلعه‌ی محکم خود، آبی را که از بالای آن سرازیر می‌شد و به زمین می‌ریخت، می‌دید.
هوش مصنوعی: امروز به دوزخ رفته‌ام، مانند پیرمردی که از نردبان سقوط کرده است و به وضعی ناخوشایند افتاده.
هوش مصنوعی: دی، در آن زمان که صدای دف اوباش در فضا طنین‌انداز بود، زهره و ماه نیز از زیر و بالا در این حال بودند.
هوش مصنوعی: امروز همچون طنین دف، صدای بلند توپ در حال وزیدن و هیجان است، که در این میان، باغ بهشت و آتش جهنم در حال شور و شوق هستند.
هوش مصنوعی: امروز مانند خوکی شده‌ام که با حاکم احمق دست و پنجه نرم می‌کند. آن موجودی که روزگاری غزالی زیبا بود، اکنون در حال فرار از چنگش است.
هوش مصنوعی: امروز همه ساخته و آرام به نظر می‌رسند و جز صداهایی که در دام‌هایشان می‌آید، صدای دیگری شنیده نمی‌شود.
هوش مصنوعی: از اثر توپ و هیاهوی جنگ، هر تکه خاکی در حال بی نظمی و آشفتگی است و به خاطر این ناامنی، به نوعی به سرزمین دیگر پیوسته شده است.
هوش مصنوعی: بله، مانند مثال‌هایی که از مصر به بغداد می‌رسد، هر خانه‌ای که در مسیر سیل بیفتد، دائماً تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
هوش مصنوعی: هر قطره‌ای که از دامن کوه به پایین سرازیر شود، از چهار طرف به دیاری می‌رسد و آن را پر می‌کند.
هوش مصنوعی: اگر آن قلعه‌دار بخواهد برمی‌خیزد و از کنگره‌ی قلعه‌اش یک آجر (خشت) برمی‌دارد؛ حتی اگر زمین پر از برف و یخ باشد، تفاوتی نمی‌کند.
هوش مصنوعی: در این بیت، به توصیف حصاری از آهن و خاک پرداخته شده که در چهار سوی خود، استحکام و قدرتی دارد. این دیوار محکم به نوعی نمایانگر یک مکان یا قلعه است که از چهار جهت حفاظت شده و در هر نقطه‌ای آماده برای دفاع و مقابله است. به نوعی، این تصویر به ما حسی از امنیت و استقامت می‌دهد.
هوش مصنوعی: در اینجا به وجود چند کوه در مناطق مختلف اشاره شده است. یکی از کوه‌ها در خوارزم، دیگری در کرمان، سومین در کشمیرو چهارمی در دیلم واقع شده‌اند. این بیان به تنوع طبیعی و جغرافیایی سرزمین‌های مختلف پرداخته و زیبایی‌های آن را نشان می‌دهد.
هوش مصنوعی: نمی‌توان بر پلکان دژ چندین اسب و تیرانداز جستجو کرد، هر سنگی که از آن ساختمان بزرگ کنده شود، نشان‌دهندهٔ قدرت و عظمت آن است.
هوش مصنوعی: امروز در خوارزم و هری، هر دیواری که دیروز بر آن استواری بود، حالا پر از غبار و زوال است.
هوش مصنوعی: پادشاهان عجم به چنین شیوه‌ای نبرد نکردند، اینها داستان شهنامه و نامه معجم است.
هوش مصنوعی: فردا پرچم او به طرز زیبایی سر می‌فروشد و از آن ماهی که در قله‌اش قرار دارد، زینت می‌یابد.
هوش مصنوعی: فردا از سرزمین سراندیب، مهی را به آسمان خواهد فرستاد که جنجال و شوری به همراه خواهد داشت، همان‌طور که در مکان گرشاسب و نیرم بود.
هوش مصنوعی: فردا شوری به پا می‌شود که رحمت و لطفی از سمت لبنان به آسمان خواهد رفت و آدمیان را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
هوش مصنوعی: از درد و ناراحتی خود ناله می‌کنم، ای خدا، و درخواست مغفرت دارم. به یاد عشق و محبت من رحم کن، ای مهربان.
هوش مصنوعی: فردا روزی است که یا خداوند رحمان، فرشته جبریل پیامی از خالق بزرگ به بندگانش خواهد آورد.
هوش مصنوعی: فردا شاهان به ولیعهد خواهند گفت که تو همان نیروی بازوی شاه بزرگ و محترم هستی.
هوش مصنوعی: خداوند به تو فضیلت و برتری عطا کرده است، پس با محبت و نیکی بر ما ببخشای. همچنین خداوند تو را بر ما مسلط کرده است، پس بر ما رحم کن.
هوش مصنوعی: فردا کسی با ظاهری آراسته و خجسته به سرزمین ری خواهد آمد، که نشانی از بزرگی و مقام شاهی را بر چهره دارد.
هوش مصنوعی: به جشن و مهمانی افرادی با رتبه‌ها و جایگاه‌های مختلف حضور پیدا می‌کنند، هر یک با ویژگی‌ها و همراهان خاص خود.
هوش مصنوعی: فردا روزی است که صدای من و سازم مژده‌ای خواهد داد و این نغمه‌ها پیوسته از زمین برمی‌خیزند و به آسمان می‌رسند.
هوش مصنوعی: او با سر و صدای زیاد از پی هر بار پیروزی خود فریاد می‌زند، اما من به طور مداوم و با شعری که می‌سرایم، در پی تلاش‌های مداوم و موفقیت‌های پی‌درپی‌اش هستم.
هوش مصنوعی: تا زمانی که جهان‌شاه وجود دارد، جهان‌شاه باد؛ زیرا که نی شاه رعیت است و هیچ‌کس نمی‌تواند برابر شهنشاه‌ها قرار گیرد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
نوروز بزرگ آمد آرایش عالم
میراث بنزدیک ملوک عجم از جم
بر دولت شاه ملکان فرّخ و فیروز
آن قبلۀ فخر و شرف گوهر آدم
سالار خراسان ملک عالم عادل
[...]
جشن سده و سال نو و ماه محرم
فرخنده کناد ایزد بر خسرو عالم
شاهنشه گیتی ملک عالم مسعود
کاین نام بدین معنی او راست مسلم
از دیدن او چشم جهان گردد روشن
[...]
تا کی سخن اندر صفت و خلقت آدم
تا کی جدل اندر حدث و قدمت عالم
تا کی تو زنی راه برین پرده و تاکی
بیزار نخواهی شدن از عالم و آدم
آمد صفر امروز چو دی رفت محرم
این شادیت آورد گر آن بود همه غم
تا بر عقب ماه محرم صفر آید
شادیت فزون باد و همه ساله غمت کم
ای بار خدایی که تو را یار نباشد
[...]
ای قاعدهٔ ملک به فرمان تو محکم
ای فایدهٔ خلق در احسان تو مدغم
پیدا شده در کُنیت و نام و لقب تو
فتح و ظَفَر و نصرت و فخر همه عالم
چون نور تو از جوهر آدم بنمودند
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.