گنجور

 
قاآنی

گنج پنهان بود یزدان خواست کاید آشکار

آفرینش را فزود از هستی خود اعتبار

وادمی را زافرینش برگزید آنگه ز عدل

خواست قانونی نهادن تا نخیزد گیر و دار

بهر آن قانون بهر عهدی رسولی آفرید

و ز رسولان احمد مختار را کرد اختیار

هم بر آن قانون محمدشاه عادل دل ‌که هست

پرتو پروردگار و پیرو پروردگار

در بهر ملکی ز ایران ملک‌داری برگزید

تا به فر او نظام ملک ماند برقرار

حکمران ملک جم فرمود شاهی را که هست

ملک‌خواه و ملک‌بخش‌ ‌و ملک‌گیر و ملک‌دار

شاه شیر اوژن فریدون شاه‌کامد تیغ او

برگ جان دوستدار و مرگ جان نابکار

آن جهانداری‌که از فرفراست بشمرد

موج‌هایی راکه خیزد روز باد اندر بحار

شاهش از هر ملک‌ران در ملک‌رانی برگزید

زان بهر روزش فرستد خلعتی‌گوهر نگار

خلعتی ناکرده در بَر کارَدَش پیکی دگر

خلعتی ‌گیتی‌فروز از خسرو گیتی مدار

من مبارکباد آن خلعت هنوزم بر لبست

کاندر آید خلعتی دیگر ز شاه‌کامگار

راست پنداری زری تا فارس در هر منزلی

حاملان خلعت استاده قطار اندر قطار

آن ‌بدین ‌گو‌ید تو عازم شو که من رفتم ز دست

این بدان‌گوید تو مرکب ران که من ماندم ز‌کار

من بدین طبع روان حیران ‌که یارب چون‌ کنم

تهنیت‌گویم‌کدامین را به طبع آبدار

آنک آن دیروز بد کز تختگاه ملک ری

تیغ و تشریفی فرستادش خدیو روزگار

اینک این امروز کش بخشید شاه ملک‌بخش‌

خلعتی ‌گوهرنشان کش مهر و مه پودست و تار

خلعتی رخشنده چون گردون ز نور آفتاب

خلعتی آکنده چون دریا ز در شاهوار

یارب ای‌ن خلعت همایون باد براین تاجور

یارب این تشریف میمون باد براین تاجدار

تا تویی‌کز چه رو شاهش چنین می‌پرورد

کاینچنین ‌پرورده‌ را باید چنین پروردگار

آن به رأفت مستدام و این به طاعت مستهام

آن به نعت دستگیر و این به خدمت پایدار

این به ‌گاه سرفشانی بر یسار آرد یمین

آن به‌گاه زرفشانی از یمین آرد یسار

این‌ کشد رنج آن نهد گنج این دهد جان او جهان

آن نکو خدمت شناسست این نکو خدمتگزار

آن چو بیند این‌ کشد زحمت در افزاید به مهر

این چو بیند کان کند رحمت نیاساید ز کار

باد آن یک بر زمین ایمن زکید آسمان

باد این یک در جهان شادان ز دور روزگار

 
 
 
جشنوارهٔ رزم‌آوا: نقالی و روایتگری شاهنامه
عنصری

نافه دارد زیر اندر گشاده بی شمار

لاله دارد زیر نافه در شکسته صد هزار

خانمان از رنگ و بوی او همیشه چون بهشت

روزگار از تار و پود او شکفته چون بهار

چشم زی رویش نگه کرد اندرو لاله شکفت

[...]

مشاهدهٔ ۴ مورد هم آهنگ دیگر از عنصری
فرخی سیستانی

هر سپاهی را که چون محمود باشد شهریار

یمن باشد بر یمین ویسر باشد بریسار

تیغشان باشد چو آتش روز و شب بد خواه سوز

اسبشان باشد چوکشتی سال و مه دریا گذار

از عجایب خیمه شان با شد چو دریا وقت موج

[...]

مشاهدهٔ ۵ مورد هم آهنگ دیگر از فرخی سیستانی
خواجه عبدالله انصاری

ای خداوندان مال العتبار الاعتبار

ای خداوندان قال الاعتذار الاعتذار

پیش ازاین کاین جان عذرآورفروماند ز نطق

پیش از آن کین چشم عبرت بین فرو ماند زکار

توبه پیش آرید و نادم از گُنه کاری خویش

[...]

مشاهدهٔ ۴ مورد هم آهنگ دیگر از خواجه عبدالله انصاری
ازرقی هروی

بار دیگر بر ستاک گلبن بی برگ و بار

افسر زرین بر آرد ابر مروارید بار

گاه مینا زینت آرد زو نگار بوستان

گاه مرجان زیور آرد زو عروس مرغزار

غنچه سازد باغ را پر گلبن از مینا و زر

[...]

مشاهدهٔ ۲ مورد هم آهنگ دیگر از ازرقی هروی
منوچهری

ابر آذاری برآمد از کران کوهسار

باد فروردین بجنبید از میان مرغزار

این یکی گل برد سوی کوهسار از مرغزار

وان گلاب آورد سوی مرغزار از کوهسار

خاک پنداری به ماه و مشتری آبستنست

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه