باده جان بخشت و دلکش خاصه از دست نگار
خاصه هنگام صبوحی خاصه در صل بهار
خاصه بر صحن‌گلستان خاصه بر اطراف باغ
خاصه زیر سایه گل خاصه در پای چنار
خاصه با یار مساعد خاصه اندر روز عید
خاصه با امن و فراغت خاصه با یمن و یسار
خاصه با الحان سار و صلصل و درّاج وکبک
خاصه با آواز چنگ و بربط و طنبور و تار
خاصه آن‌ساعت که خوب بر سبزه میغلطد نسیم
خاصه آن دم کاید از گلزا‌ر باد مشکبار
خاصه آن ساعت که یار از بیخودی آید به رقص
گاهی افتد بر یمین و گاهی افتد بر یسار
خاصه آن ساعت که از هستی نگار نازنین
همچو یک خروار گل غلطد میان سبزه‌زار
خانه آن ساعت چون ساغر تهی گردد ز می
از ره آید با دو مینا باده ترکی میگسار
خاصه اندر ملک ایران خاصه اندر عهد شاه
خاصه در شیراز در دوران صاحب اختیار
بندهٔ شاه عجم فرمانروای ملک جم
ناصر خیل امم بحر کرم کوه وقار
آنکه چون در وصف تیغش خامه گیرم در بنان
چون زبان شمع زانگشتان من خیزد شرار
دست او در بزم منعم چون عطای ایزدی
قهر او در رزم مبرم چون قضای کردگار
بخل از جودش سقیم و دهر از قهرش عقیم
امن در عهدش مقیم و فتنه در عصرش فکار
افتخار هر که در عالم به اخلاق نکوست
ای عجب اخلاق نیکو را بدو هست افتخار
اعتبار هرکه درگیتی به مال و کشورست
ای شگفتی مال و کشور زو گرفتست اعتبار
انتظار سائلان زین پیش بود از بهر جود
جود او ایدون‌کشد مر سائلان را انتظار
اقتدار هر که در گیتی به گنج و لشکرست
ای شگفتی گنج و لشکر زو پذیرفت اقتدار
ای که گویی از ضمیرش گشت هر تاری منیر
پس چرا مهر منیر از شرم رایش گشت تار
ای که گویی از عطایش گشت هر خواری عزیز
پس چرا گنج عزیز از جود دستش گشت خوار
یاد او عقلست ازان در هر سری دارد وطن
مهر او روحست ازان در هر دلی دارد قرار
قهر او زهرست ازان تن را نیفتد سودمند
خشم‌او مر‌گست ازان جان را نباشد سازگار
روز قهر او به بزم اندر نخندد باده نوش
گاه مهر او به مهد اندر نگرید شیرخوار
بس‌که زَهرهٔ پردلان را آب سازد تیغ او
روز رزمش از زمین زنگارگون خیزد بخار
گر نبودی مدح او دانا ز دانش داشت ننگ
ور نبودی شخص او گیتی ز هستی داشت عار
لطف او از خار گل سازد به طرف بوستان
حزم او از باد پل بندد بر آب جویبار
گر نسیم لطف او بر هفت دریا بگذرد
هم بحر طبع من شیرین شود آب بحار
ور رود در شوره زار از نطق شیرینش سخن
تا ابد نخل رطب روید ز خاک شوره‌زار
آیت قهرش دمیدم وقتی اندر بحر وکوه
بحر شد لختی دخان و کوه شد مشتی غبار
روزی از تیغش حدیثی بر زبانم می‌گذشت
از زمین و آسمان برخاست بانگ زینهار
یک شب اندر کوهسار از عزم او راندم سخن
خواست چون مرغ از سبکباری بپرّد کوهسار
در چمن دیدم درختان راکه از اوصاف او
گرد هم جمعند یکسر با زبانی حق‌گزار
با یکی گفتم شما را هم مگر از جود او
بهره یی باشد به پاسخ گفت آری بی شمار
گر نبودی جود او ما را نبودی رنگ و بوی
ور نبودی فضل او ما را نبودی برگ و بار
سرورا خوانند صاحب اختیارت لیک من
نیک در شش چیز می‌بینم ترا بی‌اختیار
در رضای ایزد و اخلاق نیک و حکم شرع
در ولای خواجه و انفاق مال و نظم کار
حبذا از کلک سحّارت که از بس ساحری
گوهر رخشان ز مشک سوده سازی آشکار
شکّرِ مصری به چین آرد گه از دریای هند
گوهر عمان به روم آرد گهی از زنگبار
گرچه نی شکر دهد آن نی‌گهر بخشد از آنک
ازکف راد تو دارد بحر عمان در جوار
نیز اگر عنبر فشاند بس عجب نبود که هست
دست تو دریا و عنبر خیزد از دریاکنار
راستی خواهد مگر آب‌حیات آرد به‌دست
کاینچنین پیوسته در ظلمات پوید خضروار
خلق میگفتند اسکندر چو درظلمات رفت
بس گهر آورد می‌گفتم ندارم استوار
لیک باور شد مرا روزی‌که دیدم‌کلک تو
رفت در ظلمات و بازآورد درّ شاهوار
سرورا صدرا خداوندا همی دانم که تو
نگذرد در خاطرت جز نام شاه نامدار
بر دعای پادشه زانرو کنم ختم سخن
تا تو ایدون بر مراد خویش گردی کامگار
تا بود خورشید شاه اختران در آسمان
شاه شاهان باد شاهنشاه ما در روزگار
شوکتش چون نور انجم تا قیامت بی قصور
دولتش چون دور گردون تا به محشر پایدار
راحت امروزه‌اش هر روز افزونتر ز دی
عشرت امساله‌اش هرسال نیکوتر ز پار
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به توصیف لحظات دلپذیر و خوشایند زندگی و زیبایی‌های طبیعت می‌پردازد، به ویژه در زمان بهار و در کنار یاران. شاعر از لذت باده‌نوشی، زیبایی گل‌ها، خنکای نسیم و شادی با دوستان صحبت می‌کند. همچنین به ویژگی‌های یک ملک شاهانه و سربازان در جنگ پرداخته و بر فضایل وجوه انسانی و نیکوکارانه تأکید می‌کند. ناصر، حاکم فارس، در این شعر به عنوان شخصیتی مورد تحسین و نوازش قرار گرفته است که برکات او برای مردم و سرزمینش برشمرده می‌شود. در نهایت، شاعر آرزو می‌کند که شاه به کامیابی دست یابد و کشور در آرامش و شادی بماند.
هوش مصنوعی: می‌گفتن که در زمان صبح به ویژه در بهار، می‌نوشیدنی با طراوت و دلپذیر می‌توانست جان و دل را شاداب کند، خصوصاً وقتی که در کنار زیبایی‌های طبیعت و دستان معشوق باشد.
هوش مصنوعی: به ویژه در مکان‌های زیبا مانند درون گلستان و اطراف باغ، به ویژه در زیر سایه گل‌ها و در کنار درخت چنار، لحظات خاص و دل‌انگیزی را تجربه می‌کنیم.
هوش مصنوعی: ویژگی خاص این روزها، به ویژه در روز عید، وقتی که با شریک زندگی‌ام در کنارم هستم، این احساس آرامش و خوشحالی است که با برکات و نعمت‌ها همراه است.
هوش مصنوعی: به ویژه با نغمه‌های طنین‌انداز پرندگان زیبا و خوش‌صدا، و همچنین با موسیقی دلنشین سازهایی چون چنگ، بربط، طنبور و تار.
هوش مصنوعی: به‌ویژه در زمانی که نسیم نرم و دل‌انگیز روی چمن‌ها می‌لغزد، خصوصاً در لحظه‌ای که باد خوشبو از باغ گل درمی‌نشیند.
هوش مصنوعی: به ویژه در زمانی که معشوق از حال طبیعی خود خارج شده و به رقص می‌پردازد، گاهی به سمت راست و گاهی به سمت چپ می‌چرخد.
هوش مصنوعی: به‌ویژه در زمانی که زیبایی دلربا مانند توده‌ای گل در میان دشت سبز می‌درخشد و توجه همه را به خود جلب می‌کند.
هوش مصنوعی: خانه به آن ساعت مانند جامی خالی می‌شود و از راه میهمانی با دو شراب‌نوش می‌آید و باده‌ای ترکی می‌آورد.
هوش مصنوعی: ویژگی‌های خاصی که در سرزمین ایران وجود دارد، به ویژه در دوره‌ی پادشاهی خاص و به خصوص در شهر شیراز و در زمان حاکمیت فردی خاص، به وضوح قابل مشاهده است.
هوش مصنوعی: من خدمتگزار پادشاه عجم هستم، حاکم بر سرزمین جم و حامی مردم، همچون دریا از لطف و بخشش و مانند کوهی از وقار و آرامش.
هوش مصنوعی: این مصرع به توصیف کسانی می‌پردازد که وقتی قلم را به توصیف شمشیر او می‌زنند، آتش شوق و هیجان از دستانشان می‌جوشد، همان‌طور که شعله‌های شمع از بندان (دست) فرو می‌ریزند. در واقع، این تصویر نشان‌دهندهٔ قدرت و تأثیرگذاری تیغ او بر نویسنده و احساسات او است.
هوش مصنوعی: دست او در میهمانی من مانند بخشش‌های خداوند است و خشم او در نبرد مانند تقدیر الهی می‌باشد.
هوش مصنوعی: بخل و تنگ‌نظری در برابر بخشندگی او بیمار است و زمانه به خاطر قهر او نازاست. در دوران او، آرامش و امنیت وجود دارد و در عصر او، آشفتگی و فتنه به وجود می‌آید.
هوش مصنوعی: هر کس در دنیا به خاطر رفتار خوبش مورد احترام است، جالب اینجاست که خود این رفتار نیکو به او افتخار می‌دهد.
هوش مصنوعی: هر کس در جهان به مال و ثروت و کشورش اعتبار دارد، جای تعجب است که این مال و ثروت خود به او اعتبار بخشیده است.
هوش مصنوعی: شما می‌توانید انتظار داشته باشید که نیازمندان پیش از این به خاطر generosity او در انتظار بمانند، چون او به طور حتم نیازمندان را با بخشش خود فرامی‌خواند.
هوش مصنوعی: قدرت هر کسی در دنیا به پول و نیروی نظامی او بستگی دارد. جالب اینجاست که هر دو این چیزها از او حمایت می‌کنند و به او قدرت می‌دهند.
هوش مصنوعی: ای کسی که می‌گویی از وجودت هر رشته‌ای روشن است، پس چرا روشنایی قلبم از شرم چهره‌ات تاریک شده است؟
هوش مصنوعی: ای کسی که می‌گویی عطای او باعث آبرو و عزت هر بی‌احترامی شده است، پس چرا آن گنج با ارزش که از بخشش او به دست آمده، بی ارزش شده است؟
هوش مصنوعی: یاد او اسی مانندی است که هر خیالی در ذهن دارد، و محبت او چون روحی است که در هر دلی آرامش می‌بخشد.
هوش مصنوعی: خشم او مانند زهر است و بر تن هیچ فایده‌ای ندارد؛ چرا که خشم او مانند مرگ است و بر جان هیچ تناسبی ندارد.
هوش مصنوعی: روزهایی که او عصبانی است، در مجالس شادمانی کسی نمی‌خندد. اما در روزهایی که او مهربان است، حتی بچه‌های کوچک هم اشک نمی‌ریزند.
هوش مصنوعی: به خاطر قدرت و شجاعت جنگجویان، تیغ آنها در روز جنگ باعث افزایش روحیه و شور و شوق آنها می‌شود و از زمین، بخار برمی‌خیزد.
هوش مصنوعی: اگر کسی نبود که مانند او را ستایش کند، به خاطر دانشش احساس شرم می‌کرد. و اگر آن شخص نبود، جهان از وجودش احساس خجلت می‌کرد.
هوش مصنوعی: خدای مهربان می‌تواند حتی از چیزهای ناچیز و بی‌ارزش، مانند خار، گل بسازد و آنها را به زیبایی در باغی قرار دهد. همچنین، او با حکمت و تدبیرش می‌تواند مشکلات و موانع را برطرف کرده و راه را بر آب جویبار باز کند.
هوش مصنوعی: اگر نسیم محبت او بر هفت دریا بوزد، حتی دریاچه مزاج من نیز شیرین خواهد شد.
هوش مصنوعی: در بیابانی که زمینش شور و شوره‌زار است، با وجود صحبت‌های شیرین و خوشایند، همیشه نخل‌های خوشمزه و آبدار از آن خاک نامناسب رشد می‌کنند.
هوش مصنوعی: زمانی که خشم پروردگار دریا و کوه را فراگرفت، دریا به مدت کوتاهی به گرد و غبار تبدیل شد و کوه نیز به کثیفی و غبار نشست.
هوش مصنوعی: روزی صحبت از تیغ او بر زبانم بود که ناگهان صدای هشدار از زمین و آسمان بلند شد.
هوش مصنوعی: یک شب در کوهستان، تصمیم گرفتم که او را ترک کنم. وقتی از او دور شدم، مانند پرنده‌ای که به خاطر سبکی و آزادگی‌اش، پرواز کند، سخن خواست.
هوش مصنوعی: در باغ، درختانی را دیدم که به خاطر ویژگی‌های او، همه با هم جمع شده‌اند و هر کدام به نوعی قدردانی می‌کنند.
هوش مصنوعی: با کسی صحبت کردم و از او پرسیدم آیا شما هم از بخشندگی خداوند بهره‌ای دارید. او در پاسخ گفت: بله، از نظر نعمت‌ها و لطف‌های خداوند بی‌حد و شمار هستیم.
هوش مصنوعی: اگر رحمت و generosity او نبود، ما نه رنگ و بویی داشتیم و نه جلوه‌ای. و اگر فضل و نعمت او وجود نداشت، ما نه شکوفه‌ای داشتیم و نه برکتی.
هوش مصنوعی: توصیف می‌شود که تو را سرور و صاحب اختیار می‌دانند، اما من در شش چیز متفاوت، به خوبی می‌بینم که تو در واقع بی‌اختیار هستی.
هوش مصنوعی: در خوشنودی خداوند و رفتار نیکو و پیروی از قوانین شرع، در محبت و خدمت به رهبر و در بخشش مال و سامان‌دهی به کارها زندگی کن.
هوش مصنوعی: چقدر خوب است که هنر جادوگری‌ات باعث شده تا با سحر و جادو، زیبایی چهره‌ات مانند گوهر درخشانی نمایان شود.
هوش مصنوعی: شکر مصری به چین می‌برد و از دریای هند مروارید عمان را به روم می‌برد و گاهی هم از زنگبار.
هوش مصنوعی: هرچند نی شیرین می‌نوازد و خوش می‌خواند، اما از آن سرشت خویش نمی‌تواند چیزهای ارزشمندی را ببخشد، چرا که همانند دریاچه عمان به عمق و وسعت خود، از کنار تو دور است.
هوش مصنوعی: اگر عطر و بوی خوشی از دریا به مشام برسد، تعجبی ندارد چون دست تو دریا را در اختیار دارد و عطر وجودش از کنار دریا برمی‌خیزد.
هوش مصنوعی: آیا واقعاً ممکن است که آب حیات به دست کسی بیفتد که به این صورت همیشه در تاریکی‌ها می‌گردد، مانند خضر که در جستجوی حقیقت است؟
هوش مصنوعی: مردم میگفتند وقتی اسکندر به تاریکی‌ها رفت، چیزهای ارزشمندی آورد. اما من می‌گفتم که من هیچ‌چیز استوار و محکمی ندارم.
هوش مصنوعی: اما زمانی به یقین رسیدم که دیدم قلم تو در تاریکی‌ها رفته و دوباره گوهر شاهوار را به ارمغان آورده است.
هوش مصنوعی: ای پروردگار، می‌دانم که در دل تو جز یاد نام شاه بزرگ و نامدار نمی‌گذرد.
هوش مصنوعی: برای آنکه دعا و خواسته پادشاه به نتیجه برسد، سخن را به همین جا می‌رسانم تا تو به آرزوهایت برسی و در زندگی موفق و خوشحال باشی.
هوش مصنوعی: تا وقتی که خورشید و ستاره‌ها در آسمان موجودند، شاه ما باید در زمان خود، پرچم‌دار و فرمانروای حقیقی باشد.
هوش مصنوعی: طول و دوام شکوه او همچون نور ستاره هاست که تا قیامت ادامه خواهد داشت و برکت و قدرت او همچون گردون (چرخش زمان) تا روز محشر ثابت و پایدار خواهد ماند.
هوش مصنوعی: زندگی امروز برایم هر روز بهتر از دیروز است و خوشی‌های امروز از سال گذشته نیز بیشتر است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
نافه دارد زیر اندر گشاده بی شمار
لاله دارد زیر نافه در شکسته صد هزار
خانمان از رنگ و بوی او همیشه چون بهشت
روزگار از تار و پود او شکفته چون بهار
چشم زی رویش نگه کرد اندرو لاله شکفت
[...]
هر سپاهی را که چون محمود باشد شهریار
یمن باشد بر یمین ویسر باشد بریسار
تیغشان باشد چو آتش روز و شب بد خواه سوز
اسبشان باشد چوکشتی سال و مه دریا گذار
از عجایب خیمه شان با شد چو دریا وقت موج
[...]
ای خداوندان مال العتبار الاعتبار
ای خداوندان قال الاعتذار الاعتذار
پیش ازاین کاین جان عذرآورفروماند ز نطق
پیش از آن کین چشم عبرت بین فرو ماند زکار
توبه پیش آرید و نادم از گُنه کاری خویش
[...]
بار دیگر بر ستاک گلبن بی برگ و بار
افسر زرین بر آرد ابر مروارید بار
گاه مینا زینت آرد زو نگار بوستان
گاه مرجان زیور آرد زو عروس مرغزار
غنچه سازد باغ را پر گلبن از مینا و زر
[...]
ابر آذاری برآمد از کران کوهسار
باد فروردین بجنبید از میان مرغزار
این یکی گل برد سوی کوهسار از مرغزار
وان گلاب آورد سوی مرغزار از کوهسار
خاک پنداری به ماه و مشتری آبستنست
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.