گنجور

 
عطار
عطار » منطق‌الطیر » عذر آوردن مرغان »

قحطی مصر و مردن مردم و گفتهٔ مرد دیوانه

خاست اندر مصر قحطی ناگهان

خلق می‌مردند و می‌گفتند نان

جملهٔ ره خلق بر هم مرده بود

نیم زنده مرده را می‌خورده بود

از قضا دیوانه ای چون آن بدید

خلق می‌مردند و نامد نان پدید

گفت ای دارندهٔ دنیا و دین

چون نداری رزق کمترآفرین

هرک او گستاخ این درگه شود

عذر خواهد باز چون آگه شود

گر کژی گوید بدین درگه نه راست

عذر آن داند به شیرینی نه خواست

 
 
 
جشنوارهٔ رزم‌آوا: نقالی و روایتگری شاهنامه

با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
تعداد ابیات: ۶
خلاصه

هوش مصنوعی: در مصر قحطی ناگهانی رخ می‌دهد و مردم به خاطر کمبود نان می‌میرند. همه در بدبختی به سر می‌برند و حتی مرده‌هایی که نیمه زنده به نظر می‌رسند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این میان، یک دیوانه به این وضعیت می‌نگرد و به خداوند اعتراض می‌کند که چرا رزق و روزی را کم کرده است. او معتقد است که اگر کسی در این شرایط ناشکری کند، عذرش پذیرفته نیست. این شعر به نوعی انتقاد از بی‌توجهی به نیازهای مردم و فقر و قحطی اشاره دارد.

برگردان به زبان ساده

# خاست اندر مصر قحطی ناگهان

خلق می‌مردند و می‌گفتند نان

هوش مصنوعی: در مصر ناگهان قحطی ایجاد شد و مردم به شدت در حال مرگ بودند و تنها به فکر نان بودند.

# جملهٔ ره خلق بر هم مرده بود

نیم زنده مرده را می‌خورده بود

هوش مصنوعی: تمامی مردم در آن زمان در حال نابودی بودند و تنها عده‌ای در وضعیت نیمه‌زنده به سر می‌بردند و این افراد هم به نوعی مانند مردگان بودند، به گونه‌ای که زندگی و حیات آن‌ها توسط وضعیت و شرایط طاقت‌فرسا به شدت تحت تاثیر قرار گرفته بود.

# از قضا دیوانه ای چون آن بدید

خلق می‌مردند و نامد نان پدید

هوش مصنوعی: در یک حادثه، دیوانه‌ای را دید که مردم به خاطر او به شدت متأثر و ناراحت بودند، ولی او هیچ توجهی به این موضوع نداشت و نان و روزی‌اش تامین نمی‌شد.

# گفت ای دارندهٔ دنیا و دین

چون نداری رزق کمترآفرین

هوش مصنوعی: ای کسی که صاحب دنیا و دین هستی، اگر تو رزق و روزی نمی‌دهی، پس کمتر از این کم‌فروشی کن.

# هرک او گستاخ این درگه شود

عذر خواهد باز چون آگه شود

هوش مصنوعی: هر کسی که بی‌ادب و بی‌احترام وارد این درگاه شود، زمانی که متوجه عذرخواهی و طلب بخشش شود، به دنبال عذرخواهی خواهد بود.

# گر کژی گوید بدین درگه نه راست

عذر آن داند به شیرینی نه خواست

هوش مصنوعی: اگر کسی در این مرام شعار کج و نادرستی بگوید، عذرش به‌خاطر نادرستی‌اش را با شیرینی و خوش‌گویی توجیه می‌کند، نه با عذرخواهی از دستاوردهای نادرستش.
رونوشت متن رونوشت نشانی نمای مشابه کتابهای چاپی (فقط رایانه)
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
مشق شعر
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
مشق شعر
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
مشق شعر
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
مشق شعر
ترانه‌ها
حاشیه‌ها

معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است

اطّلاعات
واژگان
تصاویر
مشق شعر
ترانه‌ها
حاشیه‌ها

تا به حال ۶ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...

هادی فراست در ‫۱۳ سال قبل، دوشنبه ۲۲ اسفند ۱۳۹۰، ساعت ۲۳:۱۲ نوشته:

به نظر میرسد که مصراع پنجم باید "از قضا دیوانه‌ای چون آن بدید" باشد.

reply flag link

 
جلال دامن افشان در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، دوشنبه ۵ آذر ۱۳۹۷، ساعت ۱۵:۰۵ نوشته:

گر کژی گوید بدین درگه نه راست
عذر آن داند به شیرینی نه خواست
.
.
بنظرم در پایان این بیت پایانی، "شیرینی بخواست" درست هستش.
"شیرینی نه خواست" اشتباهه.
..
معنیش میشه:
اگر کسی در این درگاه (خدا) سخن کژ بگه.
بعدش که آگاهی پیدا کنه، عذرخواهی می خواد از خدا و این عذرخواهی رو بصورت یک توبه ی شیرین می خواد(یعنی انجام میده).
بااحترام.

reply flag link

 
۷ در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۶ آذر ۱۳۹۷، ساعت ۰۰:۵۴ نوشته:

گر کژی گوید بدین درگه نه راست
عذر آن داند به شیرینی نه خواست
اگر شخص کژ و ناراستی درگاه او را ناراست(وارونه) بخواند یعنی کژی خود را به درگاه او نسبت دهد
او را میفهمد و معذور میدارد به مهربانی و نه بازخواست
یعنی کژی او را از شیرین عقلی میداند

reply flag link

 
جلال دامن افشان در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۶ آذر ۱۳۹۷، ساعت ۱۳:۱۸ نوشته:

متشکرم از "7".
هنوز نتونستم مطمئن بشم که خوانش خودم درست هستش یا خوانش شما.
اما خیلی خیلی ممنونم ازینکه باعث شدین تا بتونم از یه دریچه ی دیگه بخونم این بیت رو.
انصافا هم خواهش شما، بسیار به عقلم جور میاد.
اما همچنان تردید دارم بین این دو مدل خوانش.
باز هم ممنونم از شما که چراغی روشن کردید در ذهن بنده.
لذت بردم وقتی توضیح شما رو خوندم و دوباره بیت مذبور رو خوندم و دیدم یه معنای متفاوت رو می فهمم ازش.
سپاسگزارم.
یاحق

reply flag link

 
۷ در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۶ آذر ۱۳۹۷، ساعت ۲۱:۱۱ نوشته:

قربانت
خود مصراع دوم:
عذر آن داند به شیرینی نه خواست
عذر آن داند به شیرینی(عقل او) نه خواست(اراده او)
معذور دارد او را که دیوانه است و بی اراده.

reply flag link

 
مهدیه معظم نیا در ‫۵ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۸، ساعت ۱۹:۵۷ نوشته:

حتماً مصرع پنجم « از قضا دیوانه ای چون آن بدید » است ، و لاغیر .
بیت آخر در معنای بیت قبل مستتر است . اگر کسی در روال آفرینش اشتباهی ببیند ، در حکمت این طرز آفرینش شیرینی ‌‌و حلاوت دریافت خواهد کرد و خواهد فهمید ؛ نه خواستهٔ خودش را ( که مثلاً به خدا امر و نهی کند که چرا وقتی نمی توانی به بندگانت روزی بدهی ایشان را خلق کردی !!!! )
درحقیقت کامل کننده بیت ماقبل است : هرکس به درگاه آفرینش خدا اعتراض کند ، وقتی حکمت آن را بفهمد از خدا عذر می خواهد .

reply flag link

 

برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.