ای برادر گر مزاج از فضله خالی آمدی
آدمی پس یا ملک یا دیو بودی یا پری
ور قوای ماسک و دافع نبودی در بدن
طفل را از پایهٔ اول نبودی برتری
طبع اگردست تصرف برکشیدی وقت خواب
شخص را بر دم زدن هرگز نبودی قادری
نزد عاقل هیچ فرقی نیست گاه مصلحت
آنچه بولی می‌کنی تازانج آبی می‌خوری
گر طبیعت را به دست آدمی بودی زمام
خندهٔ بی‌وقت را خندیده کردی داوری
دیده بر آواز واجب دار تا بی‌شبهتی
از چنین گردابهای ژرف جان بیرون بری
باد را منکر نه‌ای بی‌اختیار اندر نماز
چیز دیگر را چرا در خواب و مستی منکری
فعل طبع از راه تسخیرست بی‌هیچ اختیار
در جماد و در نبات آنگاه در ما بر سری
راه حکمت رو که در معنی این جنس از علوم
ره به دشواری توان برد از طریق شاعری
چون به وقت هوشیاری برنیایی با فواق
گاه مستی با حریفان چون همان ره نسپری
گوش و دل جنبان و ساکن دار اگر فاعل تویی
زانکه اینجا از طریق جبر چون در نگذری
در گرانی کی شود هرگز عنان آفتاب
گرچه بسیاری بکوشد چون رکاب مشتری
خود بیا تا کژ نشینم راست گویم یک سخن
تا ورق چون راست بینان زین کژیها بستری
اشک فضله است و عرق فضله است و دافع هم مزاج
این یکی را در عداد آن دو چون می‌نشمری
گر تو خواهی گفت مخرج دیگرست آن فضله را
فضلهٔ زنبور را هم چون به مخرج ننگری
دفع افزونی به نسبت مختلف گردد از آنک
هست بازوبند را در گاو بحری عنبری
معده گر در قی همی امساک واجب داشتی
کی نهادی کرم قزاز جسم اساس ششتری
علم را زینها علم هرگز کجا گردد نگون
رفتن بازار نارد رخنه در پیغمبری
خواجه فخری ای مشامت بوی حکمت یافته
گر حکیمی زین معانی رنگ هان تا ناوری
آنچه حالی در ضمیر آمد همین ابیات بود
کاندرین محضر به خط خویش بنوشت انوری
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به بررسی ارتباط بین مزاج، سلامت جسمی و روحی، و همچنین طبیعت انسان می‌پردازد. شاعر با تأکید بر اهمیت مزاج و تأثیر آن بر رفتار و کیفیت زندگی انسان‌ها، به تفاوت‌های طبیعی میان افراد اشاره می‌کند و می‌گوید که اگر کسی از خواص طبیعی و قدرت‌های درونی خود بهره‌مند نباشد، نمی‌تواند به درستی از خود دفاع کند یا بر مشکلات فائق آید.
شاعر به دقت به این نکته اشاره می‌کند که انسان‌ها در شرایط مختلف می‌توانند به خوبی یا بدی رفتار کنند و اینکه تصمیمات آنها تحت تأثیر طبیعتشان قرار دارد. او همچنین بر این نکته تأکید می‌کند که شناخت و درک حکمت و علوم مختلف می‌تواند انسان را از مشکلات دور کند و به درستی راهنمایی کند. در پایان، شاعر به این نتیجه می‌رسد که حکمت و علم باید از دل و جان انسان برآید و هر کسی باید در پی درک عمیق‌تری از این مفاهیم باشد.
هوش مصنوعی: ای برادر، اگر وجود تو از پلیدی‌ها پاک باشد و از زشتی‌ها دور شده باشی، نشان از انسانیت توست. در غیر این صورت، تو یا روحی شیطانی هستی یا موجودی فرشته‌گون.
هوش مصنوعی: اگر نیروهای محافظ و دفاعی در بدن کودک از همان ابتدا وجود نداشت، هیچ برتری یا مزیتی برای او به وجود نمی‌آمد.
هوش مصنوعی: اگر توانایی کنترل و تسلط بر طبع و احساسات خود را پیدا کنی، در زمان استراحت و آرامش هیچ وقت نمی‌توانی بر زندگی و فعالیت‌های دیگران تسلط داشته باشی.
هوش مصنوعی: برای فرد خردمند، تفاوتی ندارد که گاهی برای رسیدن به مصلحت، کاری که به نظر ناپسند می‌رسد انجام دهد تا در نهایت سودی ببرد.
هوش مصنوعی: اگر طبیعت را در دست انسان بود، می‌توانست بی‌موقع خندیدن را قضاوت کند و آن را به شیوه‌ای مناسب مدیریت کند.
هوش مصنوعی: چشم خود را به صداهای مهم و قابل توجه معطوف کن تا از این گردابهای عمیق و پرخطر جان خود را نجات دهی.
هوش مصنوعی: تو نمی‌توانی وجود باد را انکار کنی، اما در حالی که در حالت نماز هستی، چرا چیز دیگری را در خواب و مستی انکار می‌کنی؟
هوش مصنوعی: طبیعت به طور طبیعی بدون هیچ انتخابی در دل سنگ و گیاه عمل می‌کند، اما زمانی که به انسان می‌رسد، دیگر مسأله متفاوتی پیش می‌آید.
هوش مصنوعی: درک عمیق دانش‌های این چنینی دشوار است و برای ورود به آن، باید از مسیر شاعری و هنر احساسات گذر کرد.
هوش مصنوعی: هنگامی که در حال هوشیاری به سر می‌بری و ناگهان دچار مستی می‌شوی، با دوستانت مانند آن نیستی که راهی را از دست بدهی.
هوش مصنوعی: گوش و دل خود را باز و آماده نگه‌دار؛ اگر تو عامل اصلی اینجا هستی، زیرا در اینجا اگر از طریق اجبار پیش بروی، نمی‌توانی وارد شوی.
هوش مصنوعی: در زمان‌هایی که قیمت‌ها بالا می‌رود، آیا آفتاب هرگز می‌تواند در اختیار بیفتد؟ هرچند افراد زیادی تلاش کنند، مانند چرخ‌دنده‌هایی که به حرکت در می‌آیند.
هوش مصنوعی: خودت را به من نزدیک کن تا بتوانم حرفی راست را بزنم. تا زمانی که ورق‌ها مانند کسانی که راست می‌بینند، از این کژها دور شوند، من هم می‌توانم راست بگویم.
هوش مصنوعی: اشک و عرق، هر دو نشانه‌هایی از مشکلات درونی بدن هستند و در حقیقت اگر بخواهیم آنها را در یک گروه قرار دهیم، تفاوت چندانی ندارند. آنها به نوعی نمایان‌گر وضعیت‌های نامطلوب موجود در بدن هستند.
هوش مصنوعی: اگر بخواهی بگویی که تعبیر دیگری وجود دارد، باید بدان که فضلهٔ زنبور هم وقتی به خروجی‌اش نگاه کنی، مثل دیگر فضولات است.
هوش مصنوعی: در این بیت به این نکته اشاره شده است که وجود و مقدار چیزها همیشه ثابت نیست و بسته به شرایط مختلف می‌تواند تغییر کند. به عنوان مثال، مانند اینکه چگونه میزان و حجم یک مایع (مثل روغن یا عطر) در محیط‌های متفاوت تاثیر می‌گذارد و نسبت‌های آن تغییر می‌کند. این بیان نشان‌دهنده این است که خوب و بد، کم و زیاد بر اساس زمینه و شرایط می‌توانند متفاوت باشند.
هوش مصنوعی: اگر معده در روز قیامت به خاطر روزه‌داری لازم باشد که خودداری کند، پس چرا کرم و حشرات بدن را که پایه‌های جسم‌اند، در درون قرار داده‌ای؟
هوش مصنوعی: علم هیچ‌گاه کاهش نمی‌یابد و هرگز به افول نمی‌رسد، مگر اینکه ارزش علم پایین بیاید و در پیغمبری خدشه‌ای وارد شود.
هوش مصنوعی: ای خواجه فخر، بویی از حکمت در مشامت حس کرده‌ای. اگر حکیمانی در این معانی وجود دارند، دقت کن تا به درک عمیق‌تری برسی.
هوش مصنوعی: آنچه که در دل و ذهن من آمده، همین اشعار است که انوری در این مجلس به قلم خود نوشته است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
ای جهان را دیدن تو فال مشتری
کیست آن کو نیست فال مشتری را مشتری
گر ز عنبر بر سمن عمدا تو افکندی زره
آن زره که کاشته است از غالیه بر ششتری
آهوی بزمی تو با کبر پلنگانت چکار
[...]
ای شکسته تیره شب بر روی ، روشن مشتری
تیره شب بر روی روشن مشتری در ششتری
از شکر بر نقره داری دانۀ یاقوت سرخ
وز شبه بر عاج داری حلقۀ انگشتری
زلف مشکین تو پنداری که آزر بر نگاشت
[...]
ای شکنج زلف جانان بر پرند ششتری
سایبان آفتابی یا نقاب مشتری
توده توده مشک داری ریخته بر پرنیان
حلقه حلقه زلف داری بافته بر ششتری
گاه بر گلنار تازه شاخهای سنبلی
[...]
ای به رخسار و به عارض آفتاب و مشتری
آفتاب و مشتری را من به جانم مشتری
داری از سنبل نهاده سلسله بر آفتاب
داری از عنبر کشیده دایره بر مشتری
از سر زلف سیه با حلقه‌های سنبلی
[...]
ای پدیدار آمده همچون پری با دلبری
هر که دید او مر ترا با طبع شد از دل بری
آفتاب معنی از سایت بر آید در جهان
زان که از هر معنیی چون آفتاب خاوری
زهره مزهر بر تو سازد کز عطارد حاصلی
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.