گنجور

 
انوری

مست شبانه بودم افتاده بی‌خبر

دی در وثاق خویش که دلبر بکوفت در

چون اصطکاک و قرع هوا از طریق صوت

داد از ره صماخ دماغ مرا خبر

بر عادتی که باشد گفتم که کیست این

گفت آنکه نیست در غم و شادیت ازو گذر

جستم چنان ز جای که جانم خبر نداشت

کان دم به پای می روم از عشق یا به سر

در باز کرد و دست ببوسید و در کشید

تنگش چو خرمن گل و تنگ شکر ببر

القصه اندر آمد و بنشست و هر سخن

گفت و شنید از انده و شادی و خیر و شر

پس در ملامت آمد کین چیست می‌کنی

یزدانت به کناد که کردست خود بتر

یا در خمار مانده‌ای از صبح تا به شام

یا در شراب خفته‌ای از شام تا سحر

تو سر به نای و نوش فرو برده‌ای و من

خاموش و سرفکنده که هین بوک و هان مگر

دل گرم کرده‌ای ز تف عشق من به سست

سردی مکن که گرم کنی همچو دل جگر

باری ز باده خوردن و عشرت چو چاره نیست

در خدمت بساط خداوند خواجه خور

صدر زمانه ناصر دین طاهر آنکه هست

در شان ملک آیتی از نصرت و ظفر

تا حضرتی ببینی بر چرخ کرده فخر

تا مجلسی بیابی از خلد برده فر

بربسته پیش خدمت اسبان رتبتش

رضوان میان کوثر و تسنیم را کمر

گفتم که پایمرد و وسیلت که باشدم

گفتا که بهتر از کرم او کسی دگر

فردا که ناف هفته و روز سه‌شنبه است

روزی که هست از شب قدری خجسته‌تر

روزی چنان که گویی فهرست عشرتست

یک حاشیه به خاور و دیگر به باختر

آثار او چو عدت ایام بر قرار

و اوقات او چو صورت افلاک بر گذر

بی هیچ شک نشاط صبوحی کند به‌گاه

دانی چه کن و گرچه تو دانی خود این قدر

کاری دگر نداری بنشین و خدمتی

ترتیب کن هم امشب و فردا به گه ببر

دوش آنچنان که از رگ اندیشه خون چکید

نظمی چنان که دانی رفتست مختصر

گر زحمتت نباشد از آن تا ادا کنم

آهسته همچنین به همین صورت پرده‌در

 
 
 
جشنوارهٔ رزم‌آوا: نقالی و روایتگری شاهنامه
عنصری

سروست و بت نگار من آن ماه جانور

ار سرو سنگ دل بود و بت حریر بر

فرخی سیستانی

باری ندانمت که چه خو داری ای پسر

تا نیستی مرا و ترا هیچ درد سر

همچون مه دو هفته برون آیی از وثاق

همچون مه گرفته درون آییم ز در

رغم مرا چو سرکه مکن چون بمن رسی

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از فرخی سیستانی
عسجدی

اخگر هم آتشست ولیکن نه چون چراغ

سوزن هم آهنست ولیکن نه چون تبر

کلکش چو مرغکیست دو دیده پر آب مشک

وز بهر خیر و شر زبانش دو شاخ وتر

منوچهری

آن سوسن سپید شکفته به باغ در

یک شاخ او ز سیم و دگر شاخ او ز زر

پیراهنیست گویی دیبا ز شوشتر

کز نیل ابره استش و از عاج آستر

قطران تبریزی

تا بیشتر زند بدلم عشق نیشتر

باشد مرا بمهر بتان میل بیشتر

اندیشه یکی پسر اندر دلم فتاد

هرگز نیامده ببر من چنو پسر

تا عشق آن پسر بسرم بر نهاد رخ

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه