عثمان مختاری » شهریارنامه » بخش ۱۱ - رزم شهریار بافرانک و اظهار عاشقی فرانک گوید

تنش بود لرزان دلش بود سست

خروشان و جوشان به کردار کوس

سپهبد چه دیدش فرو ماند سخت

کزین مرد گویا که برگشته بخت

چه آمد بر شهریار آن سوار

فرود آمد از بارهٔ راهوار

به سرچشمه آمد رخی پر ز خوی

چه مردی که سرمست باشد ز می

چه روی سپهدار فرخنده دید

زمین بوسه داد آفرین گسترید

سپهبد بدو گفت حال تو چیست

چه مردی و دردت ز کردار کیست

چنین داد پاسخ که ای نامجوی

کنون نیست هنگام این گفتگوی

کنون برنشین این سمند مرا

نگه دار پیمان کمند مرا

بیا و ببین تا سرانجام چیست

فتاده ز سر خودم از دست کیست

چنین داد پاسخ بدو شهریار

به من تا نگوئی نگردم سوار

جوان گفت ای گرد نیکو سیر

مرا نام بهزاد هندی شمر

یکی قلعه دارم بدین کوهسار

ز گردان جنگی در او صد هزار

برادر یکی هست مهتر ز من

جهانجوی شیرافکن صف شکن

جهانجوی را نام شیرافکن است

سرافراز در جنگ شیراوژن است

بدین دشت بهر شکار آمدیم

به دام بلا در گذار آمدیم

بدان سنگلاخی که بینی ز دور

چه نزدیک گشتیم برخاست شور

یکی نعره آمد از آن کوهسار

چه تندر که غرد به گاه بهار

سواری پدید آمد از سنگلاخ

میان تنگ و سر گرد و سینه فراخ

یکی تنگ حلقه زره در برش

به رخ برقع و خود زر بر سرش

تو گوئی که شیر است در پشت بور

که دیده است دشتی پر از نره گور

برآشفت ما را چه دید آن سوار

که ای نامور گرد خنجرگزار

خرد نیست مانا شما را به سر

که کردید زی صیدگاهم گذر

ندانید کاین صیدگاه منست

بدین صیدگه جایگاه منست

به نخجیرگاه یلانتان چه کار

که چون شیر آئید بهر شکار

مگر آنکه نشنیدی این داستان

که میگفت با بچه شیر ژیان

که زی صیدگاه هژبران متاز

به نیروی بازوی مردی مناز

به جائی که شیران شکار افکنند

بدانجا یلان کی شکار افکنند

بگفت این و برکند از جای اسب

خروشان و جوشان چه آذرگشسب

به ما بر یکی حمله کرد آن سوار

بشد راست هنگامه گیر و دار

برادرم شیرافکن آمد به جوش

برآورد گرز گران را به دوش

مرا شد از آن تندیش دست کند

برو بر یکی حمله آورد تند

سوار اندر آمد چه شیر ژیان

بزد دست بگرفت او را میان

درختی که بد اندرین کوهسار

دلاور ببستش بدان استوار

چه بر دار بستش دلاور دو دست

سبکبار بر کوههٔ زین نشست

به من بریکی حمله آورد سخت

بلرزیدم از بیم او چون درخت

گریزان شدم من به پیش دلیر

چه گوری که بگریزد از نره شیر

فتاد از سرم خود و کیش از میان

گسسته کمر رفت رنگ از رخان

برادر کنون در کمند وی است

بر آن دشت در زیر بند وی است

کنون گر تو او را رهانی ز بند

سرم را رسانی به چرخ بلند

که تابد ز تو فرّهٔ پهلوان

جهانجو فرامرز پشت گوان

فرامرز را مانی ای نامور

گمانم از آن تخمه داری گهر

ز هنگام کیخسرو تاجدار

فرامرز را دیده‌ام چندبار

چنین داد پاسخ بدو شهریار

که ای گرد بهزاد خنجرگزار

فرامرز را گر بمانم رواست

نشد کج گمانی که بردی تو راست

مرا هست گوهر ز سهراب گرد

که گوی دلیری ز گردان ببرد

جهانجوی برزوی باب من است

و زین تخمه در جوی آب من است

من او را هم اکنون رهانم ز بند

به نیروی بازوی چرخ بلند

ز گردان بهزاد گرد سه چار

رسیدند از راه با گیر و دار

سپهبد نشست از بر اسب زود

برانگیخت آن باره مانند دود

بدان سنگلاخ آمد از گرد راه

ز نعل ستورش رخ مه سیاه

چه آمد یکی نامور دید سخت

یکی نره گوری زده بر درخت

همی پخت گور و همی خورد شیر

نبد آگه از شیر شمشیر گیر

چه آمد به نزدیک جنگی هژبر

یکی برخروشید مانند ببر

چو آن نعره بشنید برجست تفت

نشست از بر اسب و نیزه گرفت

دلیر اندر آمد سوی کارزار

خروشید کای نامدار سوار

چه نامی بگو و نژادت ز کیست

بدین دشت و این رزم کام تو چیست

هم اکنون چه شیرافکنت دست بخت

به بندم دو دست و زنم بر درخت

بر آتش چو نخجیر بریان کنم

دل مادرت بر تو گریان کنم

بدو پهلوان گفت کای جنگجوی

ز مردان نزیبد چنین گفتگوی

نه من از تو در گاه کین کمترم

نه تو کوه البرز من صرصرم

نخستین بگو نام ای نامدار

چرا بسته ای روی در کارزار

نزیبد که مردان ببندند روی

به میدان در آیند سر کینه جوی

چنین داد پاسخ سوارش که بس

نباشد برابر به عنقا مگس

پدر نام من کرد شاپور گرد

بسی کرده‌ام در جهان دستبرد

همیشه مرا رای نخجیر هست

کمند و کمان گرز و شمشیر هست

همه ساله در دشت شیر افکنم

به تیغ و کمند و به تیر افکنم

بگو با من اکنون تو را نام چیست

که مادر به جانت بخواهد گریست

سپهبد چنین گفت با آن سوار

مرا نام نامی بود شهریار

ز نسل جهانجوی برزو منم

به تیر و به شمشیر بازو منم

ز سهراب و برزو نژاد منست

فلک زیر اسب چو باد منست

به رزمی که من دست یازم به تیغ

بجز خون نبارد ز بارنده میغ

به رزم دلیران چو رای آورم

سر سروران زیر پای آورم

چو نام دلاور رسیدش به گوش

درآمد چو دریای جوشان خروش

بزد دست برداشت پیچان سنان

درآمد به کردار شیر ژیان

سر نیزه بر نامور راست کرد

به یک حمله ز اسبش جدا خواست کرد

سپهبد بپیچید ز افزار اسب

بزد تیغ در دم چو آذرگشسب

به دو نیم کردش سنان بلند

بزد دست و برداشت پیچان کمند

برافکند و آمد سرش زیر دام

سپهبد بپیچید بر پس لگام

ز بالا همی خواست کآرَدْش زیر

جوان نعره‌ای زد به کردار شیر

بزد تیغ ببرید بند و را

جدا کرد از خود کمند ورا

به تنگ اندرش رفت مانند شیر

برآورد شمشیر شیر دلیر

دو گرد دلاور به شمشیر تیز

نمودند در دشت کین رستخیز

ز گرد سواران فلک تیره شد

برایشان دو چشم ملک خیره شد

زمین شد سیه آسمان شد کبود

سپهبد ندانست کان یل که بود

سرانجام کامد بر نامور

بزد تیغ افکندش از اسب سر

سپهبد به تندی و تیزی چو شیر

فرو جست ازپشت آن بور زیر

جوان نیز آمد به زیر از سمند

چو شیری که در خشم آمد ز بند

میان جهانجوی بگرفت تنگ

جهانجوی هم تیز بارید چنگ

میان جوان را به بر درگرفت

جوان ماند ازآن زور بازو شگفت

به کشتی گرفتن درآویختند

ز پی گرد بر چرخ مه ریختند

سپهبد سرانجام یازید دست

گرفتش کمربند چون فیل مست

برآوردش از جای و زد بر زمین

بزد دست و برداشت خنجر ز کین

همی خواست کز تن ببرد سرش

به خون غرقه سازد بر و پیکرش

برآهیخت چون خنجر آبدار

جوان نعره‌ای زد چو ابر بهار

که تندی مکن ای جوان دلیر

چه گر تند باشد با نخجیر شیر

شکاری کزین گونه در قید تست

دلش مدتی شد که در صید تست

بدین دشت و نخجیر جویان بدم

ز بهر تو هر سو هراسان بدم

فرانک منم دخت هیتال شاه

که برد از رخم رشگ تابنده ماه

شنیدم بسی از دلیریت من

به رسم فسانه به هر انجمن

دلم آرزوی وصال تو کرد

قدم را فدای خیال تو کرد

ز لشکر چو ماندی جدا ای سوار

بدانگه که رفتی به سوی شکار

دلم خواست تا آرمت در کمند

نشینم برافراز سرکش سمند

کنون مدتی شد که در کوه و غار

گریزانم ای نامور شهریار

ز سر مغفر هندوئی کرد دور

نمایان شد از ابر رخشنده هور

سپهبد رخی دید کز آفتاب

گرو برده از خوبی و آب تاب

نه دختر که بودی چو حور و پری

کمین بنده‌اش زهره و مشتری

دو چوکان زلفش شده گوی باز

به میدان گل در نشیب و فراز

دو زلفش به گل سنبل مشکبوی

لبش غنچه دندان چو شبنم به روی

دو جادوی مستش فریبنده بود

به پیش رخش ماه شرمنده بود

چه گویم من از خوبی روی او

که مه بود هندوی هندوی او

نگاری پری‌چهره و سرو قد

به رخ همچو لعل و به لب چون بسد

جهانجوی را دل براو گرم شد

پذیرنده شرم آزرم شد

بیفکند خنجر ز کف کامیاب

تذروی برون شد ز چنگ عقاب

فرانک چنین گفت کای نامور

درخت مراد من آمد به بر

دلیری که اکنون به بند من است

سرش زیر خم کمند من است

کنون مدتی شد که از باب من

گریزان شده‌ست او بدین انجمن

گرفته‌ست یک قلعه در کوهسار

به دزدی گرفته‌ست در کُه قرار

کنونش چنین بسته نزدیک شاه

فرستم چه کو نیست با من سپاه

بدان تا بداند شه نامدار

که از دخت او شد هنر آشکار

کنون خیز تا سوی ایوان رویم

به شادی ابا همدگر بغنویم

که دنیا سپنجی‌ست نااعتبار

غنیمت بود دیدن روی یار

چنین داد پاسخ بدو شهریار

که ای از رخت مهر و مه شرمسار

نه خوب آمد از مردم باخرد

که بد را مکافات با بد سزد

خردمند آنست کز رای کیش

به جای بدی نیکی آرد به پیش

خرد را در این کار در کار بند

برون آور این مرد را از کمند

بود آنکه جائی به کار آیدت

درختی که کاری به بار آیدت

ز نیکی هر آنکس که رای آورد

سراسر بدی زیر پای آورد

فرانک چنین داد پاسخ بدوی

که ای شیر آشفته تندخوی

هر آن چیز گوئی به جان آن کنم

به فرمان تو جان گروگان کنم

ولیکن همی ترسم ای نامدار

که بد بینم آخر سرانجام کار

برفت و برون آوریدش ز بند

چو شیر افکن آن دید برساخت بند

که گر در سرای من آیند شاد

نگیرم ازین رزم و اندوه یاد

شود روشن از رویتان خان من

دو روزی بباشید مهمان من

همی خواست تا هر دوان را به بند

در آرد به افسون و نیرنگ و بند

وز آن پس برد هر دو را نزد شاه

بدان تا ببخشد شه او را گناه

جهانجوی گفتا نخستین بدوی

بیا در هیونی چو صرصر بپوی

که گنجی که در حصن عنبر بود

چه از سیم و لعل و چه از زر بود

ازین قلعه یکسر برون آوریم

وز آن پس به پشت هیون آوریم

به بهزاد شیرافکن آواز داد

که زی قلعه درتاز مانند باد

هیون آنچه در دست داری بیار

دلاور برفت و بیاراست کار

هیونان کفک افکن آورد چند

همه دشت پهلو و بالا بلند

برفتند گردان با گیر و دار

بدان قلعه با نامور شهریار

ز دربند دژ چون درآمد دلیر

یکی اژدها دید مانند قیر

سپهدار دانست کان اژدها

نباشد بجز جادوئی بی بها

زبان را به نام خدا برگشاد

خدای جهان را همی کرد یاد

سپهبد در گنج بگشود زود

برون برد از آن قلعه هر چیز بود

ز سیم و زر و لعل و یاقوت زرد

ز بیجاده و عنبر لاجورد

همه سوی هامون کشید از فراز

ابا کرد بهزاد گردن فراز

نماندند در قلعه جز سنگ و خشت

تهی کرد زآن قلعه چیزی به هشت

وز آن جایگه با فرانک چو باد

سوی خان بهزاد رفتند شاد