عالم بر رندان به مثل جام می است

ساقی و حریف و جام می جمله وی است

دریا و حباب و موج آبست بر ما

خود جام حباب خالی از آب کی است

در باغ خلافت نبی چار به است

وان چار به لطف او دُرر بار به است

آن به که در اولست از آن چار به است

وان به که در آخر است از آن چار به است

دریاب و بیا که نازکانه سخنی است

دانستن این سخن برای چو منی است

در صورت و معنیش نظر کن به تمام

تا دریابی که یوسف و پیرهنی است

این علم بدیع ما بیانی دگر است

وین جوهر علم ما ز کانی دگر است

ذوقی ندهد حکایت مخموران

سرمستان را ذوق و بیانی دگر است

گر یار غنا دهد غنا دوست تر است

ور فقر دهد فقر مرا دوست تر است

گر منع عطا کند من آن می خواهم

ور زانکه عطا دهد مرا دوست تر است

گم کردن و یافتن همه گردن تست

گر باطل و گر حق همه پروردن تست

گوئی صنم گم شده را یافته ام

این یافتن تو عین گم کردن تست

ذاتی که به نزد ما نه فرد است و نه جفت

دُریست که اندرین سخن نتوان سفت

چه جای من و تو که شناسیم او را

معلوم خود و عالم خود نتوان گفت

ناخورده شراب ذوق آن نتوان یافت

آن ذوق معانی ز بیان نتوان یافت

این لذت عاشقی که ما یافته ایم

از سفره و لوت عاقلان نتوان یافت

در آینه‌ای گرچه نماید غیرت

غیر تو ز آینه زداید غیرت

در خانهٔ دل که خلوت حضرت تست

غیرت نگذارد که درآید غیرت

عشق آمد و عقل رخت بربست و برفت

آن عهد که بسته بود بشکست و برفت

چون دید که پادشه درآمد سرمست

بیچاره غلام زود برجست و برفت

بی درد طریق حیدری نتوان یافت

بی کفر ره قلندری نتوان یافت

بی رنج فنا گنج بقا نتوان دید

در حضرت ما به سر ، سری نتوان یافت

خوش آینه ایست مظهر و ذات و صفات

در وی غیری کجا نماید هیهات

هر ساغر می که ساقیم می بخشد

جامیست جهان نما پر از آب حیات

از عالم کفر تا به دین یک نفس است

وز منزل شک تا به یقین یک نفس است

این یک نفس عزیز را خوار مدار

کاین حاصل عمر ما همین یک نفس است

صحبت با غیر اگر چه از بهر خداست

چون غیر بود در آن میان عین خطاست

بگذر تو ز غیر و باش همصحبت او

ور صحبت غیر بایدت عین خطاست

تا بر سر ما سایهٔ شاهنشه ماست

کونین غلام و چاکر درگه ماست

گلزار بهشت و حور خاک ره ماست

زیرا که برون کون منزلگه ماست

دریای محیط جرعهٔ ساغر ماست

عالم به تمام گوشهٔ کشور ماست

ما از سر زلف خویش سودا زده‌ایم

خوش سودایی که دائماً در سر ماست

میخانهٔ عشق او سرای دل ماست

وان دُردی درد دل دوای دل ماست

عالم به تمام جمله اسمای اله

پیدا شده است از برای دل ماست

دیدم رندی که سید رندان است

از هر دو جهان گذشته و رند آن است

او گنج بقاست گرچه در کنج فناست

پیداست به ما وز دو جهان پنهان است

آن عین که عین جملهٔ اعیان است

عینی است که آن حقیقت انسان است

در آینهٔ دیدهٔ ما بتوان دید

اما چه کنم ز چشم تو پنهان است

واصل به خودم عین وصالم این است

بر حال خودم همیشه حالم این است

در آینهٔ ذات مثالی دارم

تمثال جمال بی مثالم این است