هر کس ، که نهاد کار ما می بیند

دامن ز وفای ما همی در چیند

روزی ، که ز منزل بقا برخیزد

کس نیست که در ماتم ما بنشیند

ایام بکام رکن دین خواهد بود

اقبال غلام رکن دین خواهد

آرایش روزگار و آسایش خلق

از نامه و نام رکن دین خواهد بود

می رفت و گلاب از سمنش می بارید

مشک از خط عنبر شکنش می بارید

از گفتهٔ من دوبیتیی در حق خویش

می خواند و شکر از دهنش می بارید

شاها ، فلک از سیاستت می لرزید

پیش تو بطبع بندگی می ورزید

صاحب نظری کجاست ؟ تا در نگرد

تا آن همه مملکت بدین می ارزید ؟

امروز بی رخت ، ای سیمین بر

از رنج تن و درد دل و خون جگر

عمریست ، که گر عوض کنم با مرگش

چیز دگرم نهاد باید بر سر

بخشندهٔ نعمت و ستانندهٔ عز

بندندهٔ دشمن و گشایندهٔ دز

ایام ازو خیره و گردون عاجز

خوارزمشه عالم و عادل اتسز

ای طالع تو عهدهٔ هر کام فلک

بر برده سیاست تو آرام فلک

مأمور اشارت تو اجسام زمین

منقاد ارادت تو اجرام فلک

آنان ، که بقوتند اندازهٔ پیل

با قوت شیرند و بآوازهٔ پیل

روزی ز سر تیغ تو آویخته گیر

سرهای همه از سر دروازهٔ پیل

ای خواجه ، ضیا شود ز روی تو ظلم

با طلعت تو سور نماید ماتم

در نسخه اصلی این بیت نوشته نشده

............

بس شب به دعا دو دست برداشته ام

بس روز به راه تو نظر داشته ام

از خویشتنم خیر مبادا ! همه عمر

گر بی تو ز خویشتن خبر داشته ام

در دل ز غم عشق تو ناری دارم

وز آب دو دیده پر کناری دارم

با این همه همچو باد، گاه و بی گاه

با خاک سر کوی تو کاری دارم

بگسست ز صحبت من آن دل گسلم

مالید بزیر پای محنت چو گلم

هر شب گردد خیال او گرد دلم

الحق ز مراعات خیالش خجلم !

گفتم که: به مدحتِ تو خورشید شوم

نی آنکه چو گل آیم و چون بید شوم

نومید دلیر باشد و چیره زبان

زنهار ! چنان مکن ، که نومید شوم

بویت شنوم ز باد ، بیهوش شوم

نامت شنوم ز خلق ، مدهوش شوم

اول سخنم تویی ، چو در حرف آیم

و اندیشهٔ من تویی چو خاموش شوم

در منزل غم فگنده مفرش ماییم

وز آب دو دیده دل پر آتش ماییم

عالم چو ستم کند ، ستمکش ماییم

دست خوش روزگار ناخوش ماییم

بر یاد تو ، بی تو ، این جهان گذران

بگذاشتم ، ای ماه و تو از بی خبران

دست از همه شستم و نشستم به کران

چون بی تو گذشت ، بگذرد بی دگران

ای روی تو فردوس برین دل من

روزان و شبان غمت قرین دل من

گفتم : مگر از دست غمت بگریزم

عشق تو گرفت آستین دل من

ای من ز غمت وطن در آتش کرده

چون زلف تو احوال مشوش کرده

تن زیر پی حادثه مفرش کرده

با ناخوشی زمانه دل خوش کرده

ای دست زمانه بسته از بیدادی

وز دست گشاده داد بخشش دادی

تا بندهٔ تو شدم ز غم آزادم

از بندگی توام مباد آزادی

عدل تو اگر چهره بما بنمودی

ور چشم عنایتت نظر فرمودی

این جور ، که رفت بر تنم ، کی رفتی ؟

وین رنج ، که هست بر دلم ، کی بودی؟