نگاهِ تو، عتاب‌آلود تا چند؟

بتان حاضر و موجود تا چند؟

درین بتخانه، اولادِ براهیم

نمک‌پروردهٔ نمرود تا چند؟

سرود رفته باز آید که ناید؟

نسیمی از حجاز آید که ناید؟

سرآمد روزگار این فقیری

دگر دانای راز آید که ناید؟

اگر می‌آید آن دانای رازی

بده او را نوای دل‌گدازی

ضمیر امتان را می‌کند پاک

کلیمی یا حکیمی نی‌نوازی

متاعِ من، دلِ دردآشنای است

نصیبِ من، فغانِ نارسای است

به خاکِ مرقدِ من، لاله خوش‌تر

که هم خاموش و هم خونین‌نوای است

دل از دست کسی بردن نداند

غم اندر سینه پروردن نداند

دم خود را دمیدی اندر آن خاک

که غیر از خوردن و مردن نداند

دلِ ما از کنارِ ما رمیده

به صورت مانده و معنی ندیده

ز ما آن راندهٔ درگاه، خوش‌تر

حق او را دیده و ما را شنیده

نداند جبرئیل این های و هو را

که نشناسد مقامِ جست‌وجو را

بپرس از بندهٔ بیچارهٔ خویش

که داند نیش و نوشِ آرزو را

شبِ این انجمن آراستم من

چو مَه از گردشِ خود کاستم من

حکایت از تغافل‌های تو رفت

ولیکن از میان برخاستم من

چنین دور آسمان کم دیده باشد

که جبرئیل امین را دل خراشد

چه خوش دیری بنا کردند آنجا

پرستد مومن و کافر تراشد

عطا کن شورِ رومی، سوزِ خسرو

عطا کن صدق و اخلاصِ سنایی

چنان با بندگی در ساختم من

نگیرم گر مرا بخشی خدایی

مسلمان، فاقه مست و ژنده‌پوش است

ز کارش جبرئیل اندر خروش است

بیا نقشِ دگر ملت بریزیم

که این ملت، جهان را بارِ دوش است

دگر ملت که کاری پیش گیرد

دگر ملت که نوش از نیش گیرد

نگردد با یکی عالم رضامند

دو عالم را به دوش خویش گیرد

دگر قومی که ذکر لاالهش

برآرد از دل شب صبحگاهش

شناسد منزلش را آفتابی

که ریگ کهکشان روبد ز راهش

جهان تست در دست خسی چند

کسان او به بند ناکسی چند

هنرور میان کارگاهان

کشد خود را به عیش کرکسی چند

مریدی فاقه مستی گفت با شیخ

که یزدان را ز حالِ ما خبر نیست

به ما نزدیک‌تر از شهرگِ ماست

ولیکن از شکم نزدیک‌تر نیست

دگرگون کشور هندوستان است

دگرگون آن زمین و آسمان است

مجو از ما نمازِ پنج‌گانه

غلامان را صف‌آرایی گران است

ز محکومی مسلمان خودفروش است

گرفتارِ طلسمِ چشم و گوش است

ز محکومی رگان در تن، چنان سست

که ما را شرع و آیین، بارِ دوش است

یکی اندازه کن سود و زیان را

چو جنت جاودانی کن جهان را

نمی‌بینی که ما خاکی‌نهادان

چه خوش آراستیم این خاکدان را؟

تو می‌دانی حیاتِ جاودان چیست؟

نمی‌دانی که مرگِ ناگهان چیست؟

ز اوقات تو یکدم کم نگردد

اگر من جاودان باشم زیان چیست؟

به پایان چون رسد این عالَمِ پیر

شود بی‌پرده هر پوشیده تقدیر

مکن رسوا حضور خواجه، ما را

حسابِ من ز چشمِ او نهان گیر