گنجور

 
شیخ محمود شبستری

سعدالدّین محمود بن امین‌الدّین عبدالکریم بن یحیی شبستری (معروف به شیخ محمود شبستری) یکی از عارفان و شاعران سدهٔ هشتم هجریست. سال تولّد او را گوناگون و از جمله ۶۸۷ ه.ق. دانسته‌اند. محل تولّد این عارف نام‌آور قصبهٔ شبستر در نزدیکی شهر تبریز است. او در سال ۷۲۰ ه.ق. در سنّ ۳۳ سالگی وفات یافته و در زادگاهش شبستر مدفون است.

کتاب کنزالحقایق او به کوشش آقای علی پی‌سپار به گنجور افزوده شده است. کتابهای سعادت‌نامه، مرآت المحققین و مراتب العارفین او از روی نسخه‌های آماده شده به کوشش همراهان وبگاه تصوف ایرانی به گنجور اضافه شده است. کتاب حق‌الیقین او نیز از روی نسخهٔ آماده شده به کوشش آقای سید رضی واحدی در دسترس از طریق وبگاه تصوف ایرانی به گنجور اضافه شده است.

این آمار از میان ۳٬۲۹۴ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) ۱٬۶۸۷ ۵۱٫۲۱
۲ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۱٬۵۷۱ ۴۷٫۶۹
۳ مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) ۱۶ ۰٫۴۹
۴ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) ۷ ۰٫۲۱
۵ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) ۴ ۰٫۱۲
۶ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۲ ۰٫۰۶
۷ مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) ۲ ۰٫۰۶
۸ مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) ۲ ۰٫۰۶
۹ فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) ۱ ۰٫۰۳
۱۰ مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) ۱ ۰٫۰۳
۱۱ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۱ ۰٫۰۳

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ مثنوی ۳٬۲۳۸ ۹۸٫۳۰
۲ غزل/قصیده/قطعه ۳۸ ۱٫۱۵
۳ رباعی ۱۴ ۰٫۴۳
۴ قطعه ۴ ۰٫۱۲

آمار فراوانی تعداد ابیات اشعار این بخش به شرح زیر است (بلندترین شعر شامل ۶۵ بیت و کوتاه‌ترین شامل ۱ بیت شعر است):

ردیف تعداد ابیات شعر فراوانی درصد از ۲۵۴ شعر
۱ ۱ ۲۴ ۹٫۴۵
۲ ۲ ۱۶ ۶٫۳۰
۳ ۴ ۱۵ ۵٫۹۱
۴ ۷ ۱۳ ۵٫۱۲
۵ ۵ ۱۳ ۵٫۱۲
۶ ۱۳ ۱۳ ۵٫۱۲
۷ ۱۲ ۱۲ ۴٫۷۲
۸ ۱۷ ۱۱ ۴٫۳۳
۹ ۹ ۱۰ ۳٫۹۴
۱۰ ۱۸ ۹ ۳٫۵۴
۱۱ ۱۰ ۹ ۳٫۵۴
۱۲ ۱۶ ۹ ۳٫۵۴
۱۳ ۱۱ ۸ ۳٫۱۵
۱۴ ۱۵ ۸ ۳٫۱۵
۱۵ ۳ ۸ ۳٫۱۵
۱۶ ۸ ۸ ۳٫۱۵
۱۷ ۶ ۶ ۲٫۳۶
۱۸ ۱۴ ۶ ۲٫۳۶
۱۹ ۲۰ ۶ ۲٫۳۶
۲۰ ۲۳ ۵ ۱٫۹۷
۲۱ ۲۷ ۴ ۱٫۵۷
۲۲ ۳۰ ۴ ۱٫۵۷
۲۳ ۲۶ ۴ ۱٫۵۷
۲۴ ۲۲ ۴ ۱٫۵۷
۲۵ ۲۱ ۳ ۱٫۱۸
۲۶ ۲۵ ۳ ۱٫۱۸
۲۷ ۱۹ ۳ ۱٫۱۸
۲۸ ۲۸ ۲ ۰٫۷۹
۲۹ ۳۵ ۲ ۰٫۷۹
۳۰ ۳۳ ۲ ۰٫۷۹
۳۱ ۳۱ ۲ ۰٫۷۹
۳۲ ۵۹ ۲ ۰٫۷۹
۳۳ ۲۹ ۲ ۰٫۷۹
۳۴ ۳۶ ۱ ۰٫۳۹
۳۵ ۴۶ ۱ ۰٫۳۹
۳۶ ۲۴ ۱ ۰٫۳۹
۳۷ ۶۵ ۱ ۰٫۳۹
۳۸ ۳۲ ۱ ۰٫۳۹
۳۹ ۳۹ ۱ ۰٫۳۹
۴۰ ۴۸ ۱ ۰٫۳۹
۴۱ ۵۰ ۱ ۰٫۳۹

آمار ابیات به تفکیک زیربخش‌های این قسمت به شرح زیر است (بخش‌هایی که در این جدول نیامده‌اند فاقد شعر بوده‌اند):

ردیف بخش تعداد ابیات درصد از کل
۱ گلشن راز ۱٬۰۳۴ ۳۱٫۳۹
۲ کنز الحقایق ۶۵۰ ۱۹٫۷۳
۳ سعادت نامه ۱٬۵۷۱ ۴۷٫۶۹
۴ مرآت المحقّقین ۱۷ ۰٫۵۲
۵ اشعار همین بخش ۲۲ ۰٫۶۷