با خلق چون حدیث کنم ز این ستاره‌ها

با کودکان چه گویم ازین گاهواره‌ها

گهواره‌های زرین بینی بر آسمان

همچون زمین غنوده در آن شیرخواره‌ها

چون کودکان به مادر گاهی شوند رام

[...]

چون مرد پیشه کرد شکیب و ثبات را

بشکست پرچم علم حادثات را

مرد آن بود که چون خطر آید بجاه وی

قربان کند به مجد و شرافت حیات را

گر خوانده ای به مدرسه اندر کتاب فقه

[...]

روزی ز جور خصم ستمگر ظلامه ای

بردم به نزد قاضی صلحیه بلد

دیدم سرای تیره و تنگی به سان گور

تختی شکسته در بن آن هشته چون لحد

میزی پلید و صندلی کهنه پای آن

[...]

امروز دل هوای نشاط و طرب کند

جشنی شگرف گیرد و کاری عجب کند

جور مه محرم و دور مه صفر

خواهد تلافی از شعبان و رجب کند

دربار پورشاه عجم جان خویش را

[...]

ای ترک پارسی‌سخن خلّخی‌نژاد

ای از لب و رخ تو دلم شاد خوار و شاد

می ده که نوش باد مرا می ز دست تو

بر روی نرگس تر و آهنگ نوش باد

تا بامداد بوسه همی‌ده ز شامگاه

[...]

ای عنبرین فضای صفاهان ز من درود

بر خاک مشکبیز تو و آب زنده رود

بر ریگهای پر در و یاقوت و بهرمان

بر خاکهای پر گل و نسرین و آبرود

بر آن ستوده کاخ سلاطین که دیرگاه

[...]

دوش از برای خدمت خان عزیز راد

سوی عزیز باد براندم به قلب شاد

ماندم دو شب در آنجا یارب تو آگهی

بر من در آن زمین چه خوشیها که روی داد

خرم صباح بود مرا شادمان مسا

[...]

شاه از تبار خویش وزیر اختیار کرد

وین اختیار نیک، شه بخت یار کرد

بنیاد ملک روی به سستی نهاده بود

زین اختیار پایه ملک استوار کرد

گویند در شکارگه اینکار دیده شه

[...]

دی در هوای صحبت یاران غمگسار

زی بوستان شدم بتماشای لاله زار

دیدم گل و بنفشه و نسرین و یاسمن

پژمرده و نگون و پریشان و سوگوار

باد خزان بباغ شتابان و سهمگین

[...]

دیدم بخواب دوش درختی خجسته فر

خاکش بزیر سایه و چرخش بزیر پر

اندر زمین هفتم بیخش نهفته بن

بر آسمان هفتم شاخش کشیده سر

هم شاخه اش گذشته ز خاک اندر آسمان

[...]

از عدل خویش قائمه ای ساخت ذوالجلال

قائم اساس عدل بر آن نامش اعتدال

چون کرسی وجود بر آن پایه قائمست

شد ایمن از زوال و فنا ملک لایزال

روح ستوده راست بر این پایه اتکاء

[...]

مردی بر آن سزد که کند عزم را متین

نه روز و شب نیوشد بر چنگ را متین

با خود سیمبر چو کسی پایکوب شد

سنگین شود بفرق درش خود آهنین

کی با سرون کرگدنان پنجه برزند

[...]

ای مانده دیر در سفر و دور از وطن

وز دوری تو گشته سته جان مرد و زن

ای همچو ماه گرد زمین گشته ره سپر

وی همچو مهر سوی فلک بوده کام زن

خاک عرب ز بوی تو با نکهت بهار

[...]

بگشود باغبان در فردوس در چمن

کردند بلبلان همه در باغ انجمن

باد صبا شقایق و گل را همی فشاند

گه مشک سده گاه زر خرده در دهن

گفتی بفرودین سوی بستان سپیده دم

[...]

ای عقل دوربین تو در اولین ظهور

بر کرسی ثبوت حقایق فکنده نور

تاریکخانه زمی از عکس چهره ات

روشن چنانکه صبح بهشت از جمال حور

ایجاد بر سه پایه گذارد پی وجود

[...]

گر صد هزار بار گدازی در آتشم

پاکیزه تر شوم که زر ناب بیغشم

از باده امید تو مخمور و جرعه نوش

وز ساغر نوید تو سرمست و سرخوشم

گلگون ز اشک و زرد ز غم نیلی از فراق

[...]

از دستبرد چرخ شنیدم که ناگهان

آسیب و درد یافته پای خدایگان

ای شهریار عادل و دارای دادبخش

ای شهسوار باذل و میر جهان ستان

تو پا بچشم چرخ نهادی از آن سبب

[...]

فریاد از این مشاوره عالی

کز جاهلان پر، از عقلا خالی

شهریست ظلم و جور در آن قاضی

ملکیست جمل و حمق در آن والی

موسی گرفته مسند فرعونی

[...]

تاریک شد جهان ز ملال نظر علی

دریا گریست خون ز خیال نظر علی

ابر آورد قطیفه زنهار در کنار

گوید منم مصدق حال نظر علی

مرغ آورد بدیعه شوریده آشکار

[...]

زهی کاخ سرفراز که چرخ معلقی

ز رشکش کند طراز ز دیبای ازرقی

بنزد من این رواق بود بر زنه طباق

کنم ثابت این سخن ببرهان منطقی

ازیرا که آسمان بتازد ز آفتاب

[...]