سلطان ولد » ولدنامه » بخش ۱۶۶ - استشهاد آوردن حکایت ابراهیم ادهم رحمة اللّه علیه جهت تاکید پند و موعظه بر این معنی

یک شبی خفته بود ابراهیم

بر سر تخت خودب ناز و نعیم

ناگه از بام بانگ و نعره شنید

شقشق پ ا بگوش شاه رسید

بانگ زد گفت های بر سر بام

چه کسانید در چنین هنگام

پاسبانید یا که دزدانید

کیست اندر سرا نمی ‌ دانید

تو مدان خود فرشتگان بودند

کادمی وار خویش بنمودند

شاهشان گفت هی چه میجوئید

بر سر بام من چه میپوئید

همه گفتند در تکاپوئیم

شتر یاوه کرده می جوئیم

شه چو بشنید آن سخن خندید

گفت کای ابلهان خام پلید

بر سر بام کس شتر جوید

هیچ عاقل چنین سخن گوید

همه گفتند این عجایب تر

که بر تخت شاهی و کر و فر

شدۀ طالب وصال اله

نشنیده است کس طلب در جاه

کس نبرده است با حجاب هوا

بوی از کردگار بی همتا

کس نخورده است نعمتی زنعیم

در تک نار و شعله ‌ های جحیم

چون حجاب است ملکت دنیا

کی نماید در او ترا عقبی

در بن چاه باغ می جوئی

راست بشنو که کژ همیپوئی

در چنین نار نور جوئی تو

در صف دیو حور جوئی تو

این تمنا کژ است از این بگذر

سوی جان رو برون شو از پیکر

تا رسی اندر آنچه میجوئی

تا در آن روضه همچو گل روئی

خود همان بود این سخن چو شنید

کرد ترک شهی و فقر گزید

گشت در حال ناپدید از خلق

کرد زربفت را بدل با دلق

کوه وص حرا گرفت چون شیدا

مست و بیخویش گشت از آن ص هبا

گرچه از چشم خلق بد مستور

شد چو سیمرغ در جهان مشهور

عوض ملک چند روزه ورا

داد حقش شهی هر دو سرا

برهید از جهان مرگ و فنا

زندگی یافت در سرای بقا

عوض قلب زر نقد ستد

در چنین سود هر کسی نفتد

عوض ملک و تخت دار و غرور

ملک باقی شدش ز حق مقدور

رست از شاهی دروغ مجاز

پادشاه حقیقتی شد باز

خود شه راستین کنون است او

که چو مجنون در این جنون است او

عقل او را عقیله بود و عقال

نگشود آن عقال را چو ر جال

رفت از خاطرش غم دنیا

گشت دلشاد و خرم از عقبی

گرد عالم چو چرخ میگردید

هر دمی صد جهان نو می ‌ دید

روز و شب در طواف بد هر سو

بعد ده سال آن شه حق خو

ناگهان بر کنار بحر آمد

شست تا لحظه ‌ ای بیارامد

دلق خود را گرفته بد میدوخت

همچو آتش ز عشق میافروخت

اتفاقا یکی امیر رسید

از غلامان شاه و آن را دید

گفت بهرچه آخر ای سلطان

ترک کردی شهی شدی اینسان

اطلس و نخ ز تن برون کردی

رو بدین دلق کهنه آوردی

آنچنان تخت و بخت و ملکت را

وانچنان سروری و دولت را

می نگوئی چرا رها کردی

هر طرف چون گدا همی گردی

شاه در حال سوزن خود را

بی توقف فکند در دریا

بانگ کرد و بماهیان فرمود

بدر آرید سوزنم را زود

در زمان صد هزار ماهی ز آب

سر برآورد ز امر او بشتاب

هر یکی سوزنی ز زر بدهان

داشت آورد پیش شاه که هان

روی بامیر کرد پس سلطان

گفت کاین شاهی است به یا آن

میر در حال سر نهاد بشاه

گفت ای خاص خاص خاص اله

گرچه الفاظ بی ادب راندم

لیک اکنون ز شرم درماندم

از کرم عذر بنده را بپذیر

که نبودم ز سر کار خبیر

پس نشاید گرفت بر مردان

که از ایشان بود فلک گردان

گر بود صدق همره جانت

ور تو خواهی که بالد ایمانت

با ادب باش پیش مرد خدا

همچنانکه بنزد شاه گدا

مکن از خود قیاس ایشان را

منگر خوار عشق کیشان را

پیش ایشان بیفت تا خیزی

بعد از آن از لبان شکر ریزی

روز خود میرو شو از ایشان میر

اللّه اللّه در این مکن تاخیر

تا نمیراندت اجل ناخواه

نرسی بعد از آن بوصل آله

کار خود پیشتر ز مرگ بکن

ور نه بیخت اجل کند ازبن

جسم را بسته ‌ اند سخت بجان

نتوان کردنش جدا آسان

سخت چفسیده ‌ اند هر دو بهم

همچو دو کاغذ از سریش ای عم

اندک اندک ز همدگرشان تو

بگشا و مگیر آسان تو

ور بتدریج تو جدا نکنی

درد خود را کنون دوا نکنی

ملک الموت چون هجوم آرد

بر تو عضوی درست نگذارد

چون کند جسم را جدا از جان

هستی توش ود قوی ویران

جان ودل همچو تن خراب شود

علف دوزخ و عذاب شود

مهل در عم ر بهر آنت داد

تا که جان را ز تن کنی آزاد

همه قرآن بیان این حال است

اولیا را همه همین قال است

یک بیک چارۀ جدائی آن

بنمودند با تو فاش و عیان

گر بگیری تو آن اوامر را

بیشکی جان شود ز جسم جدا

رو چو باحق کنی بری از غیر

آن طرف باشدت بمعنی سیر

اندک اندک بحق کنی خو تو

بنهی رو ز سو به بیسو تو

انس از عالم فنا ببری

غیر حق را چو موی سرستری

از عبادت شود ترا آرام

رسد از طاعتت هزاران کام

خلق تو عکس خلق خلق شود

عمر تو با خدای صرف رود

جز رضای خدا نجوئی تو

جز بسوی خدا نپوئی تو

خلق از ذکر حق ملول شوند

در خور و خواب و در ذبول شوند

چون سخنهای این جهان شنوند

برهند از ذبول و زنده شوند

عکس ایشان بنزد طالب حق

هست ذکر جهان عظیم خلق

ننگش آید ز گفتگوی جهان

متنفر بود از آن و جهان

چون سخنهای آن جهان شنود

گوش بگشاید وزجان شنود

ماهیان را حیات از دریاست

خاکیان را ز خاک نشو و نماست

قبلۀ ماهیان بود دریا

کعبۀ خاکیان که و صحرا

ضد همدیگرند روز وشبان

هرچه این خواهد او نخواهد آن

اهل دنیا روند سوی جحیم

اهل عقبی سوی سرای نعیم

اهل حق هم شوند ملحق حق

زانکه بودند آن حق ز سبق

هر یکی را مقام لایق اوست

هر یکی را جزا مطابق خوست

در خور هر عمل جزا آید

کی بر اهل جفا وفا آید

رحمت آید بسوی مرحومان

لعنت آید بسوی مرجومان

سوی ظالم کجا رود رحمت

چونکه او هست در خور محنت

هرچه کاری برش همان دروی

هرچه گوئوجواب آن شنوی