ملک‌الشعرا بهار » ترجیعات » از زبان محمدعلی شاه مخلوع

بودم روزی به شهر تبریز

آقا و ولی عهد و با چیز

شه هرمز بود و بنده پرویز

و اینک شده‌ام ز دیده خونریز

بودم روزی به شهر تهران

مولا و خدایگان و سلطان

بستم همه را به توپ غران

گفتم که کسی نماند از ایشان

گفتیم که خلق حرف مفتند

آخر دیدیم دم کلفتند

خیلی گفتیم وکم شنفتند

یک جنبش سخت کرده گفتند

گفتیم که ما ز گندگانیم

زحمت ز خدا به بندگانیم

سوی ادسا شوندگانیم

غم نیست که از روندگانیم

سوی ادسا شدیم هی هی

مجنون‌آسا شدیم هی هی

بی‌برگ و نوا شدیم هی هی

یکباره فنا شدیم هی هی

اندر ادسا قزی جمیله

آمد چون لیلی ازقبیله

مجنون شدمش بلا وسیله

بگذاشت به گوش من فتیله

بدبختی ما نگر که خانم

ناداد دگر به دست ما دم

یک روز و دو روز بود و شد گم

با خودگفتیم خسروا قم

بر یاد نگار عیسوی کیش

کردیم سفر به ملک اطریش

درویشانه گذشتم از خویش

کز عشق‌، شهان شوند درویش

خانم ز نظر برفت باری

مقصود سفر برفت باری

وقتم به هدر برفت باری

چون عشق ز سر برفت باری

دیدیم به شهر قال و قیل است

صحبت زنگار بی‌بدیل است

وز ما سخنان بس طویل است

گفتیم که نام ما خلیل است

با خود گفتیم ممدلی هی

وقت سفر است یا علی هی

برخیز و برو مگر شلی هی

خود را آماده کن ولی هی

آنکس که تو راست میهماندار

بسیار رفیق تو است بسیار

از توپ و تفنگ و جیش جرار

همره کندت‌، مترس زنهار

وانگاه ز شهر «‌ماربنباد»

رفتیم به بادکوبه دلشاد

صاحبخانه نوید می‌داد

می‌‎گفت برو به استرآباد

گفتم قلی اف بیا بیا زود

آماده بکن یکی پاراخود

نامرد به قیمتش بیفزود

من نیز قبول کردم از جود

وانگاه به رسم میهمان‌ها

رفتیم به ایل ترکمان‌ها

دادیم نویدها به آنها

گفتیم که ای عزیز جان‌ها

گفتم سخنان به مکر و فن‌ها

پختم همه را از آن سخن‌ها

خوش داد نتیجه ما و من‌ها

این نقشه نه خوب گشت تنها

من ممدلی گریز پایم

با دولت روس آشنایم

تهران تو کجا و من کجایم

خواهم که به جانب تو آیم

ای ترکمنان نیک‌منظر

ریزید به شهر و قلعه ‌یکسر

چاپید هرآنچه اسب و استر

زآغوش پدر کشید دختر

وانگاه دو اسبه با دل شاد

رفتیم به شهر استرآباد

کردیم علم چماق بیداد

گفتیم که هرکه پیشکش داد

«‌ارشد» که چو ما نشد هراسان

شد عازم شاهرود و سمنان

از سوی دگر رشید سلطان

شد از ره راست سوی تهران

خود گرچه ز شوق تیز بودیم

در وحشت وترس نیز بودیم

هردم به سرگریز بودیم

هر لحظه بجست و خیز بودیم

گفتند که کارها شلوغ است

وین کهنه چراغ بی‌فروغ است

سرمایهٔ ارتجاع دوغ است

گفتیم که جملگی دروغ است

گفتندکه کشته شد رشیدت

گفتند که پاره شد امیدت

گفتند وعید شد نویدت

گفتند سیاه شد سفیدت

گفتند که خصم کینه‌خواه است

بدخواه به راه و نیمه راه است

قصد همگی به قتل شاه است

دیدیم‌.که روز ما سیاه است

گفتندکه ارشدت جدو شد

وان میر مکرمت کتو شد

اردوی منظ‌مت چپو شد

هنگام بدو بدو بدو شد

گفتند جناب حکمفرما

زحمت چکسوز دگر بفرما

برگرد کجا که بودی آنجا

دیدم زین بیش جنگ و دعوا

بنمود زمانه هرزه پوئی

وین گردون کرد تیره‌روئی

افکند مرا به مرده‌شوئی

گفتیم مگر که جنگجوئی

امروز ز بخت در گله استم

درگیر شکنجه و تله استم

درکار فرار و ولوله استم

گر بنده امیر قافله استم