شهریار » منظومهٔ حیدر بابا

ترجمهٔ فارسی بهروز ثروتیان

متن اصلی ترکی آذربایجانی

سلام بر حیدر بابا

حیدر بابایه سلام

۱

‫حیدربابا چو ابر شَخَد ، غُرّد آسمان‬

‫حیدربابا ایلدیریملار شاخاندا‬

‫سیلابهای تُند و خروشان شود روان‬

سئللر سولار شاققیلدییوب آخاندا‬

‫صف بسته دختران به تماشایش آن زمان‬

‫قیزلار اوْنا صف باغلییوب باخاندا‬

‫بر شوکت و تبار تو بادا سلام من‬

‫سلام اولسون شوْکتوْزه ائلوْزه !‬

‫گاهی رَوَد مگر به زبان تو نام من‬

‫منیم دا بیر آدیم گلسین دیلوْزه‬

۲

حیدربابا چو کبکِ تو پَرّد ز روی خاک‬

‫حیدربابا ، کهلیک لروْن اوچاندا‬

خرگوشِ زیر بوته گُریزد هراسناک‬

‫کوْل دیبینن دوْشان قالخوب قاچاندا‬

‫باغت به گُل نشسته و گُل کرده جامه چاک‬

‫باخچالارون چیچکلنوْب آچاندا‬

‫ممکن اگر شود ز منِ خسته یاد کن‬

‫بیزدن ده بیر موْمکوْن اوْلسا یاد ائله‬

‫دلهای غم گرفته ، بدان یاد شاد کن‬

‫آچیلمیان اوْرکلری شاد ائله

۳

چون چارتاق را فِکنَد باد نوبهار‬

‫بایرام یئلی چارداخلاری ییخاندا‬

‫نوروزگُلی و قارچیچگی گردد آشکار‬

‫نوْروز گوْلی ، قارچیچکی چیخاندا‬

بفشارد ابر پیرهن خود به مَرغزار‬

آغ بولوتلار کؤینکلرین سیخاندا‬

از ما هر آنکه یاد کند بی گزند باد

‫بیزدن ده بیر یاد ائلییه ن ساغ اوْلسون‬

‫گو : درد ما چو کوه بزرگ و بلند باد

‫دردلریمیز قوْی دیّکلسین ، داغ اوْلسون

۴

‫حیدربابا چو داغ کند پشتت آفتاب‬

‫حیدربابا ، گوْن دالووی داغلاسین !‬

رخسار تو بخندد و جوشد ز چشمه آب‬

‫اوْزوْن گوْلسوْن ، بولاخلارون آغلاسین !‬

یک دسته گُل ببند برای منِ خراب‬

اوشاخلارون بیر دسته گوْل باغلاسین !‬

‫بسپار باد را که بیارد به کوی من‬

یئل گلنده ، وئر گتیرسین بویانا‬

‫باشد که بخت روی نماید به سوی من‬

بلکه منیم یاتمیش بختیم اوْیانا‬

۵

حیدربابا ، همیشه سر تو بلند باد‬

حیدربابا ، سنوْن اوْزوْن آغ اوْلسون !‬

‫از باغ و چشمه دامن تو فرّه مند باد‬

‫دؤرت بیر یانون بولاغ او ْلسون باغ اوْلسون !‬

‫از بعدِ ما وجود تو دور از گزند باد

‫بیزدن سوْرا سنوْن باشون ساغ اوْلسون !‬

‫دنیا همه قضا و قدر ، مرگ ومیر شد

دوْنیا قضوْ-قدر ، اؤلوْم-ایتیمدی‬

‫این زال کی ز کُشتنِ فرزند سیر شد ؟

دوْنیا بوْیی اوْغولسوزدی ، یئتیمدی‬

۶

‫حیدربابا ، ز راه تو کج گشت راه من‬

‫حیدربابا ، یوْلوم سنن کج اوْلدی‬

عمرم گذشت و ماند به سویت نگاه من‬

‫عؤمروْم کئچدی ، گلممه دیم ، گئج اوْلدی‬

دیگر خبر نشد که چه شد زادگاه من‬

هئچ بیلمه دیم گؤزللروْن نئج اوْلدی‬

هیچم نظر بر این رهِ پر پرپیچ و خم نبود‬

‫بیلمزیدیم دؤنگه لر وار ، دؤنوْم وار‬

‫هیچم خبر زمرگ و ز هجران و غم نبود‬

‫ایتگین لیک وار ، آیریلیق وار ، اوْلوْم وار‬

۷

‫بر حق مردم است جوانمرد را نظر‬

‫حیدربابا ، ایگیت اَمَک ایتیرمز‬

‫جای فسوس نیست که عمر است در گذر‬

‫عؤموْر کئچر ، افسوس بَرَه بیتیرمز‬

‫نامردْ مرد ، عمر به سر می برد مگر !‬

‫نامرد اوْلان عؤمری باشا یئتیرمز‬

در مهر و در وفا ، به خدا ، جاودانه ایم‬

‫بیزد ، واللاه ، اونوتماریق سیزلری‬

‫ما را حلال کن ، که غریب آشیانه ایم‬

‫گؤرنمسک حلال ائدوْن بیزلری‬

۸

‫میراَژدَر آن زمان که زند بانگِ دلنشین‬

‫حیدربابا ، میراژدر سَسلننده‬

شور افکند به دهکده ، هنگامه در زمین‬

کَند ایچینه سسدن - کوْیدن دوْشنده‬

‫از بهر سازِ رستمِ عاشق بیا ببین‬

‫عاشیق رستم سازین دیللندیرنده‬

‫بی اختیار سوی نواها دویدنم‬

‫یادوندادی نه هؤلَسَک قاچاردیم‬

چون مرغ پرگشاده بدانجا رسیدنم‬

‫قوشلار تکین قاناد آچیب اوچاردیم‬

۹

‫در سرزمینِ شنگل آوا ، سیبِ عاشقان‬

‫شنگیل آوا یوردی ، عاشیق آلماسی‬

رفتن بدان بهشت و شدن میهمانِ آن‬

‫گاهدان گئدوب ، اوْردا قوْناق قالماسی‬

‫با سنگ ، سیب و بِهْ زدن و ، خوردن آنچنان !‬

‫داش آتماسی ، آلما ، هیوا سالماسی‬

در خاطرم چو خواب خوشی ماندگار شد‬

‫قالیب شیرین یوخی کیمین یادیمدا‬

روحم همیشه بارور از آن دیار شد‬

‫اثر قویوب روحومدا ، هر زادیمدا‬

۱۰

‫حیدربابا ، قُوری گؤل و پروازِ غازها‬

‫حیدربابا ، قوری گؤلوْن قازلاری‬

‫در سینه ات به گردنه ها سوزِ سازها‬

‫گدیکلرین سازاخ چالان سازلاری‬

‫پاییزِ تو ، بهارِ تو ، در دشتِ نازها‬

‫کَت کؤشنین پاییزلاری ، یازلاری‬

‫چون پرده ای به چشمِ دلم نقش بسته است‬

‫بیر سینما پرده سی دیر گؤزوْمده‬

‫وین شهریارِ تُست که تنها نشسته است‬

‫تک اوْتوروب ، سئیر ائده رم اؤزوْمده‬

۱۱

‫حیدربابا ، زجادّة شهر قراچمن‬

‫حیدربابا ، قره چمن جاداسی‬

‫چاووش بانگ می زند آیند مرد و زن‬

‫چْووشلارین گَلَر سسی ، صداسی‬

‫ریزد ز زائرانِ حَرَم درد جان وتن‬

‫کربلیا گئدنلرین قاداسی‬

‫بر چشمِ این گداصفتانِ دروغگو‬

‫دوْشسون بو آج یوْلسوزلارین گؤزوْنه‬

‫نفرین بر این تمدّنِ بی چشم و آبرو‬

‫تمدّونون اویدوخ یالان سؤزوْنه‬

۱۲

شیطان زده است است گول و زِ دِه دور گشته ایم

‫حیدربابا ، شیطان بیزی آزدیریب‬

‫کنده است مهر را ز دل و کور گشته ایم‬

‫محبتی اوْرکلردن قازدیریب‬

زین سرنوشتِ تیره چه بی نور گشته ایم‬

‫قره گوْنوْن سرنوشتین یازدیریب‬

این خلق را به جان هم انداخته است دیو‬

‫سالیب خلقی بیر-بیرینن جانینا‬

‫خود صلح را نشسته به خون ساخته است دیو‬

‫باریشیغی بلشدیریب قانینا‬

۱۳

‫هرکس نظر به اشک کند شَر نمی کند‬

گؤز یاشینا باخان اوْلسا ، قان آخماز‬

انسان هوس به بستن خنجر نمی کند‬

‫انسان اوْلان خنجر بئلینه تاخماز‬

‫بس کوردل که حرف تو باور نمی کند‬

‫آمما حئییف کوْر توتدوغون بوراخماز‬

‫فردا یقین بهشت ، جهنّم شود به ما‬

‫بهشتیمیز جهنّم اوْلماقدادیر !‬

‫ذیحجّه ناگزیر ، محرّم شود به ما‬

‫ذی حجّه میز محرّم اوْلماقدادیر !‬

۱۴

هنگامِ برگ ریزِ خزان باد می وزید‬

‫خزان یئلی یارپاخلاری تؤکنده‬

از سوی کوه بر سرِ دِه ابر می خزید‬

‫بولوت داغدان یئنیب ، کنده چؤکنده‬

‫با صوت خوش چو شیخ مناجات می کشید‬

‫شیخ الاسلام گؤزل سسین چکنده‬

‫دلها به لرزه از اثر آن صلای حق‬

‫نیسگیللی سؤز اوْرکلره دَیَردی‬

خم می شدند جمله درختان برای حق‬

‫آغاشلار دا آللاها باش اَیَردی‬

۱۵

‫داشلی بُولاخ مباد پُر از سنگ و خاک و خَس‬

‫داشلی بولاخ داش-قومونان دوْلماسین !‬

‫پژمرده هم مباد گل وغنچه یک نَفس‬

‫باخچالاری سارالماسین ، سوْلماسین !‬

‫از چشمه سارِ او نرود تشنه هیچ کس‬

‫اوْردان کئچن آتلی سوسوز اولماسین !‬

‫ای چشمه ، خوش به حال تو کانجا روان شدی‬

‫دینه : بولاخ ، خیرون اوْلسون آخارسان‬

‫چشمی خُمار بر افقِ آسمان شدی‬

‫افقلره خُمار-خُمار باخارسان‬

۱۶

‫حیدربابا ، ز صخره و سنگت به کوهسار‬

‫حیدر بابا ، داغین ، داشین ، سره سی‬

کبکت به نغمه ، وز پیِ او جوجه رهسپار‬

‫کهلیک اوْخور ، دالیسیندا فره سی‬

از برّة سفید و سیه ، گله بی شمار‬

‫قوزولارین آغی ، بوْزی ، قره سی‬

‫ای کاش گام می زدم آن کوه و درّه را‬

‫بیر گئدیدیم داغ-دره لر اوزونی‬

‫می خواندم آن ترانة » چوپان و برّه « را‬

‫اوْخویئدیم : » چوْبان ، قیتر قوزونی «‬

۱۷

‫در پهندشتِ سُولی یِئر ، آن رشک آفتاب‬

‫حیدر بابا ، سولی یئرین دوْزوْنده‬

‫جوشنده چشمه ها ز چمنها ، به پیچ و تاب‬

‫بولاخ قئنیر چای چمنین گؤزونده‬

‫بولاغ اوْتی شناورِ سرسبز روی آب‬

‫بولاغ اوْتی اوْزَر سویون اوْزوْنده‬

‫زیبا پرندگان چون از آن دشت بگذرند‬

‫گؤزل قوشلار اوْردان گلیب ، گئچللر‬

‫خلوت کنند و آب بنوشند و بر پرند‬

‫خلوتلیوْب ، بولاخدان سو ایچللر‬

۱۸

‫وقتِ درو ، به سنبله چین داسها نگر‬

‫بیچین اوْستی ، سونبول بیچن اوْراخلار‬

‫گویی به زلف شانه زند شانه ها مگر‬

‫ایله بیل کی ، زوْلفی دارار داراخلار‬

در کشتزار از پیِ مرغان ، شکارگر‬

‫شکارچیلار بیلدیرچینی سوْراخلار‬

‫دوغ است و نان خشک ، غذای دروگران‬

‫بیچین چیلر آیرانلارین ایچللر‬

‫خوابی سبک ، دوباره همان کارِ بی کران‬

‫بیرهوشلانیب ، سوْننان دوروب ، بیچللر‬

۱۹

‫حیدربابا ، چو غرصة خورشید شد نهان‬

‫حیدربابا ، کندین گوْنی باتاندا‬

‫خوردند شام خود که بخوابند کودکان‬

‫اوشاقلارون شامین ئییوب ، یاتاندا‬

‫وز پشتِ ابر غمزه کند ماه آسمان‬

‫آی بولوتدان چیخوب ، قاش-گؤز آتاندا‬

‫از غصّه های بی حدِ ما قصّه ساز کن‬

‫بیزدن ده بیر سن اوْنلارا قصّه ده‬

‫چشمان خفته را تو بدان غصّه باز کن‬

‫قصّه میزده چوخلی غم و غصّه ده‬

۲۰

‫قاری ننه چو قصّة شب ساز میکند‬

‫قاری ننه گئجه ناغیل دییَنده‬

‫کولاک ضربه ای زده ، در باز می کند‬

‫کوْلک قالخیب ، قاپ-باجانی دؤیَنده‬

‫با گرگ ، شَنگُلی سخن آغاز می کند‬

‫قورد گئچینین شنگوْلوْسون یینده‬

‫ای کاش بازگشته به دامان کودکی‬

‫من قاییدیب ، بیرده اوشاق اوْلئیدیم‬

‫یک گل شکفتمی به گلستان کودکی‬

‫بیر گوْل آچیب ، اوْندان سوْرا سوْلئیدیم‬

۲۱

‫آن لقمه های نوشِ عسل پیشِ عمّه جان‬

‫عمّه جانین بال بلله سین ییه ردیم‬

‫خوردن همان و جامه به تن کردنم همان‬

‫سوْننان دوروب ، اوْس دوْنومی گییه ردیم‬

‫در باغ رفته شعرِ مَتل خواندن آنچنان !‬

‫باخچالاردا تیرینگَنی دییه ردیم‬

‫آن روزهای نازِ خودم را کشیدنم !‬

‫آی اؤزومی اوْ ازدیرن گوْنلریم !‬

چو بی سوار گشته به هر سو دویدنم !‬

‫آغاج مینیپ ، آت گزدیرن گوْنلریم !‬

۲۲

‫هَچی خاله به رود کنار است جامه شوی‬

‫هَچی خالا چایدا پالتار یوواردی‬

‫مَمّد صادق به کاهگلِ بام ، کرده روی‬

‫مَمَد صادق داملارینی سوواردی‬

‫ما هم دوان ز بام و زِ دیوار ، کو به کوی‬

‫هئچ بیلمزدیک داغدی ، داشدی ، دوواردی‬

بازی کنان ز کوچه سرازیر می شدیم‬

‫هریان گلدی شیلاغ آتیب ، آشاردیق‬

‫ما بی غمان ز کوچه مگر سیر می شدیم !‬

‫آللاه ، نه خوْش غمسیز-غمسیز یاشاردیق‬

۲۳

‫آن شیخ و آن اذان و مناجات گفتنش‬

‫شیخ الاسلام مُناجاتی دییه ردی‬

‫مشدی رحیم و دست یه لبّاده بردنش‬

‫مَشَدرحیم لبّاده نی گییه ردی‬

حاجی علی و دیزی و آن سیر خوردنش‬

‫مشْدآجلی بوْز باشلاری ییه ردی‬

‫بودیم بر عروسی وخیرات جمله شاد‬

‫بیز خوْشودوق خیرات اوْلسون ، توْی‬ ‫اوْلسون‬

‫ما را چه غم ز شادی و غم ! هر چه باد باد !‬

‫فرق ائلَمَز ، هر نوْلاجاق ، قوْی اولسون‬

۲۴

‫اسبِ مَلِک نیاز و وَرَندیل در شکار‬

‫ملک نیاز ورندیلین سالاردی‬

‫کج تازیانه می زد و می تاخت آن سوار‬

‫آتین چاپوپ قئیقاجیدان چالاردی‬

‫دیدی گرفته گردنه ها را عُقاب وار‬

‫قیرقی تکین گدیک باشین آلاردی‬

‫وه ، دختران چه منظره ها ساز کرده اند !‬

‫دوْلائیا قیزلار آچیپ پنجره‬

‫بر کوره راه پنجره ها باز کرده اند !‬

‫پنجره لرده نه گؤزل منظره !‬

۲۵

‫حیدربابا ، به جشن عروسی در آن دیار‬

‫حیدربابا ، کندین توْیون توتاندا‬

‫زنها حنا - فتیله فروشند بار بار‬

‫قیز-گلینلر ، حنا-پیلته ساتاندا‬

‫داماد سیب سرخ زند پیش پایِ یار‬

‫بیگ گلینه دامنان آلما آتاندا‬

مانده به راهِ دخترکانِ تو چشمِ من‬

‫منیم ده اوْ قیزلاروندا گؤزوم وار‬

‫در سازِ عاشقانِ تو دارم بسی سخن‬

‫عاشیقلارین سازلاریندا سؤزوم وار‬

۲۶

‫از عطر پونه ها به لبِ چشمه سارها‬

‫حیدربابا ، بولاخلارین یارپیزی‬

‫از هندوانه ، خربزه ، در کشتزارها‬

‫بوْستانلارین گوْل بَسَری ، قارپیزی‬

‫از سقّز و نبات و از این گونه بارها‬

‫چرچیلرین آغ ناباتی ، ساققیزی‬

‫مانده است طعم در دهنم با چنان اثر‬

‫ایندی ده وار داماغیمدا ، داد وئرر‬

‫کز روزهای گمشده ام می دهد خبر‬

‫ایتگین گئدن گوْنلریمدن یاد وئرر‬

۲۷

‫نوروز بود و مُرغ شباویز در سُرود‬

‫بایرامیدی ، گئجه قوشی اوخوردی‬

‫جورابِ یار بافته در دستِ یار بود‬

‫آداخلی قیز ، بیگ جوْرابی توْخوردی‬

‫آویخته ز روزنه ها شالها فرود‬

‫هرکس شالین بیر باجادان سوْخوردی‬

‫این رسم شال و روزنه خود رسم محشری ‫است !‬

‫آی نه گؤزل قایدادی شال ساللاماق !‬

‫عیدی به شالِ نامزدان چیز دیگری است !‬

‫بیگ شالینا بایراملیغین باغلاماق !‬

۲۸

‫با گریه خواستم که همان شب روم به بام‬

‫شال ایسته دیم منده ائوده آغلادیم‬

شالی گرفته بستم و رفتم به وقتِ شام‬

‫بیر شال آلیب ، تئز بئلیمه باغلادیم‬

‫آویخته ز روزنة خانة غُلام‬

‫غلام گیله قاشدیم ، شالی ساللادیم‬

جوراب بست و دیدمش آن شب ز روزنه‬

‫فاطمه خالا منه جوراب باغلادی‬

‫بگریست خاله فاطمه با یاد خانْ ننه‬

‫خان ننه می یادا سالیب ، آغلادی‬

۲۹

‫در باغهای میرزامحمد ز شاخسار‬

‫حیدربابا ، میرزَممدین باخچاسی‬

‫آلوچه های سبز وتُرش ، همچو گوشوار‬

‫باخچالارین تورشا-شیرین آلچاسی‬

‫وان چیدنی به تاقچه ها اندر آن دیار‬

‫گلینلرین دوْزمه لری ، طاخچاسی‬

‫صف بسته اند و بر رفِ چشمم نشسته اند‬

‫هی دوْزوْلر گؤزلریمین رفینده‬

صفها به خط خاطره ام خیمه بسته اند‬

‫خیمه وورار خاطره لر صفینده‬

۳۰

‫نوروز را سرشتنِ گِلهایِ چون طلا‬

‫بایرام اوْلوب ، قیزیل پالچیق اَزَللر‬

‫با نقش آن طلا در و دیوار در جلا‬

‫ناققیش ووروب ، اوتاقلاری بَزَللر‬

‫هر چیدنی به تاقچه ها دور از او بلا‬

‫طاخچالارا دوْزمه لری دوْزللر‬

رنگ حنا و فَنْدُقة دست دختران‬

‫قیز-گلینین فندقچاسی ، حناسی‬

‫دلها ربوده از همه کس ، خاصّه مادران‬

‫هَوَسله نر آناسی ، قایناناسی‬

۳۱

‫با پیک بادکوبه رسد نامه و خبر‬

‫باکی چی نین سؤزی ، سوْوی ، کاغیذی‬

‫زایند گاوها و پر از شیر ، بام و در‬

‫اینکلرین بولاماسی ، آغوزی‬

‫آجیلِ چارشنبه ز هر گونه خشک و تر‬

‫چرشنبه نین گیردکانی ، مویزی‬

آتش کنند روشن و من شرح داستان‬

‫قیزلار دییه ر : » آتیل ماتیل چرشنبه‬

خود با زبان ترکیِ شیرین کنم بیان :‬

‫آینا تکین بختیم آچیل چرشنبه «‬

‫قیزلار دییه ر : « آتیل ماتیل چرشنبه‬

۳۲

‫با تخم مرغ های گُلی رنگِ پُرنگار‬

‫یومورتانی گؤیچک ، گوللی بوْیاردیق‬

‫با کودکان دهکده می باختم قِمار‬

‫چاققیشدیریب ، سینانلارین سوْیاردیق‬

‫ما در قِمار و مادرِ ما هم در انتظار‬

‫اوْیناماقدان بیرجه مگر دوْیاردیق ؟‬

‫من داشتم بسی گل وقاپِ قمارها‬

‫علی منه یاشیل آشیق وئرردی‬

‫از دوستان علی و رضا یادگارها‬

‫ارضا منه نوروزگوْلی درردی‬

۳۳

‫نوروزعلی و کوفتنِ خرمنِ جُوَش‬

‫نوْروز علی خرمنده وَل سوْرردی‬

‫پوشال جمع کردنش و رُفتن از نُوَش‬

‫گاهدان یئنوب ، کوْلشلری کوْرردی‬

‫از دوردستها سگ چوپان و عوعوَش‬

‫داغدان دا بیر چوْبان ایتی هوْرردی‬

دیدی که ایستاده الاغ از صدای سگ‬

‫اوندا ، گؤردن ، اولاخ ایاخ ساخلادی‬

‫با گوشِ تیز کرده برای بلایِ سگ‬

‫داغا باخیب ، قولاخلارین شاخلادی‬

۳۴

‫وقتِ غروب و آمدنِ گلّة دَواب‬

‫آخشام باشی ناخیرینان گلنده‬

در بندِ ماست کُرّة خرها به پیچ و تاب‬

‫قوْدوخلاری چکیب ، وورادیق بنده‬

گلّه رسیده در ده و رفته است آفتاب‬

‫ناخیر گئچیب ، گئدیب ، یئتنده کنده‬

‫بر پشتِ کرّه ، کرّه سوارانِ دِه نگر‬

‫حیوانلاری چیلپاق مینیب ، قوْواردیق‬

‫جز گریه چیست حاصل این کار ؟ بِهْ نگر‬

‫سؤز چیخسایدی ، سینه گریب ، سوْواردیق‬

۳۵

‫شبها خروشد آب بهاران به رودبار‬

‫یاز گئجه سی چایدا سولار شاریلدار‬

‫در سیل سنگ غُرّد و غلتد ز کوهسار‬

‫داش-قَیه لر سئلده آشیب خاریلدار‬

‫چشمانِ گرگ برق زند در شبانِ تار‬

‫قارانلیقدا قوردون گؤزی پاریلدار‬

سگها شنیده بویِ وی و زوزه می کشند‬

‫ایتر ، گؤردوْن ، قوردی سئچیب ، اولاشدی‬

‫گرگان گریخته ، به زمین پوزه می کشند‬

‫قورددا ، گؤردو ْن ، قالخیب ، گدیکدن آشدی‬

۳۶

‫بر اهل ده شبانِ زمستان بهانه ای است‬

‫قیش گئجه سی طؤله لرین اوْتاغی‬

‫وان کلبة طویله خودش گرمخانه ای است‬

‫کتلیلرین اوْتوراغی ، یاتاغی‬

‫در رقصِ شعله ، گرم شدن خود فسانه ای است‬

‫بوخاریدا یانار اوْتون یاناغی‬

‫سِنجد میان شبچره با مغز گردکان‬

‫شبچره سی ، گیردکانی ، ایده سی‬

‫صحبت چو گرم شد برود تا به آسمان‬

‫کنده باسار گوْلوْب - دانیشماق سسی‬

۳۷

‫آمد ز بادکوبه پسرخاله ام شُجا‬

‫شجاع خال اوْغلونون باکی سوْقتی‬

‫با قامتی کشیده و با صحبتی رسا‬

‫دامدا قوران سماواری ، صحبتی‬

‫در بام شد سماور سوقاتیش به پا‬

‫یادیمدادی شسلی قدی ، قامتی‬

‫از بختِ بد عروسی او شد عزای او‬

‫جؤنممه گین توْیی دؤندی ، یاس اوْلدی‬

‫آیینه ماند و نامزد و های هایِ او‬

‫ننه قیزین بخت آیناسی کاس اوْلدی‬

۳۸

‫چشمانِ ننه قیز به مَثَل آهوی خُتَن‬

‫حیدربابا ، ننه قیزین گؤزلری‬

‫رخشنده را سخن چو شکر بود در دهن‬

‫رخشنده نین شیرین-شیرین سؤزلری‬

‫ترکی سروده ام که بدانند ایلِ من‬

‫ترکی دئدیم اوْخوسونلار اؤزلری‬

‫این عمر رفتنی است ولی نام ماندگار‬

‫بیلسینلر کی ، آدام گئدر ، آد قالار‬

تنها ز نیک و بد مزه در کام ماندگار‬

‫یاخشی-پیسدن آغیزدا بیر داد قالار‬

۳۹

‫پیش از بهار تا به زمین تابد آفتاب‬

‫یاز قاباغی گوْن گوْنئیی دؤیَنده‬

با کودکان گلولة برفی است در حساب‬

‫کند اوشاغی قار گوْلله سین سؤیَنده‬

‫پاروگران به سُرسُرة کوه در شتاب‬

‫کوْرکچی لر داغدا کوْرک زوْیَنده‬

‫گویی که روحم آمده آنجا ز راه دور‬

‫منیم روحوم ، ایله بیلوْن اوْردادور‬

‫چون کبک ، برفگیر شده مانده در حضور‬

‫کهلیک کیمین باتیب ، قالیب ، قاردادور‬

۴۰

‫رنگین کمان ، کلافِ رَسَنهای پیرزن‬

‫قاری ننه اوزاداندا ایشینی‬

خورشید ، روی ابر دهد تاب آن رسَن‬

‫گوْن بولوتدا اَییرردی تشینی‬

دندان گرگ پیر چو افتاده از دهن‬

‫قورد قوْجالیب ، چکدیرنده دیشینی‬

‫از کوره راه گله سرازیر می شود‬

‫سوْری قالخیب ، دوْلائیدان آشاردی‬

‫لبریز دیگ و بادیه از شیر می شود‬

‫بایدالارین سوْتی آشیب ، داشاردی‬

۴۱

‫دندانِ خشم عمّه خدیجه به هم فشرد‬

‫خجّه سلطان عمّه دیشین قیساردی‬

کِز کرد مُلاباقر و در جای خود فُسرد‬

‫ملا باقر عم اوغلی تئز میساردی‬

‫روشن تنور و ، دود جهان را به کام بُرد‬

‫تندیر یانیب ، توْسسی ائوی باساردی‬

‫قوری به روی سیخ تنور آمده به جوش‬

‫چایدانیمیز ارسین اوْسته قایناردی‬

‫در توی ساج ، گندم بوداده در خروش‬

‫قوْورقامیز ساج ایچینده اوْیناردی‬

۴۲

‫جالیز را به هم زده در خانه برده ایم‬

‫بوْستان پوْزوب ، گتیرردیک آشاغی‬

‫در خانه ها به تخته - طبقها سپرده ایم‬

‫دوْلدوریردیق ائوده تاختا-طاباغی‬

‫از میوه های پخته و ناپخته خورده ایم‬

‫تندیرلرده پیشیرردیک قاباغی‬

‫تخم کدوی تنبل و حلوایی و لبو‬

‫اؤزوْن ئییوْب ، توخوملارین چیتداردیق‬

خوردن چنانکه پاره شود خُمره و سبو‬

‫چوْخ یئمکدن ، لاپ آز قالا چاتداردیق‬

۴۳

از ورزغان رسیده گلابی فروشِ ده‬

‫ورزغان نان آرموت ساتان گلنده‬

‫از بهر اوست این همه جوش و خروشِ ده‬

‫اوشاقلارین سسی دوْشردی کنده‬

دنیای دیگری است خرید و فروش ده‬

‫بیزده بویاننان ائشیدیب ، بیلنده‬

‫ما هم شنیده سوی سبدها دویده ایم‬

‫شیللاق آتیب ، بیر قیشقریق سالاردیق‬

‫گندم بداده ایم و گلابی خریده ایم‬

‫بوغدا وئریب ، آرموتلاردان آلاردیق‬

۴۴

‫مهتاب بود و با تقی آن شب کنار رود‬

‫میرزاتاغی نان گئجه گئتدیک چایا‬

من محو ماه و ماه در آن آب غرق بود‬

‫من باخیرام سئلده بوْغولموش آیا‬

‫زان سوی رود ، نور درخشید و هر دو زود‬

‫بیردن ایشیق دوْشدی اوْتای باخچایا‬

گفتیم آی گرگ ! و دویدیم سوی ده‬

‫ای وای دئدیک قورددی ، قئیتدیک قاشدیق

‫چون مرغ ترس خورده پریدیم توی ده‬

‫هئچ بیلمه دیک نه وقت کوْللوکدن آشدیق‬

۴۵

حیدربابا ، درخت تو شد سبز و سربلند‬

‫حیدربابا ، آغاجلارون اوجالدی‬

لیک آن همه جوانِ تو شد پیر و دردمند‬

‫آمما حئییف ، جوانلارون قوْجالدی‬

گشتند برّه های فربه تو لاغر و نژند‬

‫توْخلیلارون آریخلییب ، آجالدی‬

‫خورشید رفت و سایه بگسترد در جهان‬

‫کؤلگه دؤندی ، گوْن باتدی ، قاش قَرَلدی‬

چشمانِ گرگها بدرخشید آن زمان‬

‫قوردون گؤزی قارانلیقدا بَرَلدی‬

۴۶

‫گویند روشن است چراغ خدای ده‬

ائشیتمیشم یانیر آللاه چیراغی‬

‫دایر شده است چشمة مسجد برای ده‬

دایر اوْلوب مسجدیزوْن بولاغی‬

‫راحت شده است کودک و اهلِ سرای ده‬

‫راحت اوْلوب کندین ائوی ، اوشاغی‬

‫منصور خان همیشه توانمند و شاد باد !‬

‫منصورخانین الی-قوْلی وار اوْلسون‬

‫در سایه عنایت حق زنده یاد باد !‬

‫هاردا قالسا ، آللاه اوْنا یار اوْلسون‬

۴۷

‫حیدربابا ، بگوی که ملای ده کجاست ؟‬

‫حیدربابا ، ملا ابراهیم وار ، یا یوْخ ؟‬

‫آن مکتب مقدّسِ بر پایِ ده کجاست ؟‬

‫مکتب آچار ، اوْخور اوشاقلار ، یا یوْخ ؟‬

‫آن رفتنش به خرمن و غوغای ده کجاست ؟‬

‫خرمن اوْستی مکتبی باغلار ، یا یوْخ ؟‬

‫از من به آن آخوند گرامی سلام باد !‬

‫مندن آخوندا یتیررسن سلام‬

‫عرض ارادت و ادبم در کلام باد !‬

‫ادبلی بیر سلامِ مالاکلام‬

۴۸

‫تبریز بوده عمّه و سرگرم کار خویش‬

‫خجّه سلطان عمّه گئدیب تبریزه‬

‫ما بی خبر ز عمّه و ایل و تبار خویش‬

‫آمما ، نه تبریز ، کی گلممیر بیزه‬

برخیز شهریار و برو در دیار خویش‬

‫بالام ، دورون قوْیاخ گئداخ ائممیزه‬

‫بابا بمرد و خانة ما هم خراب شد‬

‫آقا اؤلدی ، تو فاقیمیز داغیلدی‬

هر گوسفندِ گم شده ، شیرش برآب شد‬

‫قوْیون اوْلان ، یاد گئدوْبَن ساغیلدی‬

۴۹

‫دنیا همه دروغ و فسون و فسانه شد‬

‫حیدربابا ، دوْنیا یالان دوْنیادی‬

‫کشتیّ عمر نوح و سلیمان روانه شد‬

‫سلیماننان ، نوحدان قالان دوْنیادی‬

‫ناکام ماند هر که در این آشیانه شد‬

‫اوغول دوْغان ، درده سالان دوْنیادی‬

‫بر هر که هر چه داده از او ستانده است‬

‫هر کیمسَیه هر نه وئریب ، آلیبدی‬

‫نامی تهی برای فلاطون بمانده است‬

‫افلاطوننان بیر قوری آد قالیبدی‬

۵۰

‫حیدربابا ، گروه رفیقان و دوستان‬

‫حیدربابا ، یار و یولداش دؤندوْلر‬

‫برگشته یک یک از من و رفتند بی نشان‬

‫بیر-بیر منی چؤلده قوْیوب ، چؤندوْلر‬

‫مُرد آن چراغ و چشمه بخشکید همچنان‬

‫چشمه لریم ، چیراخلاریم ، سؤندوْلر‬

خورشید رفت روی جهان را گرفت غم‬

‫یامان یئرده گؤن دؤندی ، آخشام اوْلدی‬

‫دنیا مرا خرابة شام است دم به دم‬

‫دوْنیا منه خرابهٔ شام اوْلدی‬

۵۱

‫قِپچاق رفتم آن شب من با پسر عمو‬

‫عم اوْغلینان گئدن گئجه قیپچاغا‬

‫اسبان به رقص و ماه درآمد ز روبرو‬

‫آی کی چیخدی ، آتلار گلدی اوْیناغا‬

‫خوش بود ماهتاب در آن گشتِ کو به کو‬

‫دیرماشیردیق ، داغلان آشیردیق داغا‬

‫اسب کبودِ مش ممی خان رقص جنگ کرد‬

‫مش ممی خان گؤی آتینی اوْیناتدی‬

‫غوغا به کوه و درّه صدای تفنگ کرد‬

‫تفنگینی آشیردی ، شاققیلداتدی‬

۵۲

‫در درّة قَره کوْل و در راه خشگناب‬

‫حیدربابا ، قره کوْلون دره سی‬

‫در صخره ها و کبک گداران و بندِ آب‬

‫خشگنابین یوْلی ، بندی ، بره سی‬

‫کبکانِ خالدار زری کرده جای خواب‬

‫اوْردا دوْشَر چیل کهلیگین فره سی‬

‫زانجا چو بگذرید زمینهای خاک ماست‬

‫اوْردان گئچر یوردوموزون اؤزوْنه‬

‫این قصّه ها برای همان خاکِ پاک ماست‬

‫بیزده گئچک یوردوموزون سؤزوْنه‬

۵۳

امروز خشگناب چرا شد چنین خراب ؟‬

‫خشگنابی یامان گوْنه کیم سالیب ؟‬

‫با من بگو : که مانده ز سادات خشگناب ؟‬

‫سیدلردن کیم قیریلیب ، کیم قالیب ؟‬

‫اَمیر غفار کو ؟ کجا هست آن جناب ؟‬

‫آمیرغفار دام-داشینی کیم آلیب ؟‬

‫آن برکه باز پر شده از آبِ چشمه سار ؟‬

‫بولاخ گنه گلیب ، گؤلی دوْلدورور ؟‬

‫یا خشک گشته چشمه و پژمرده کشتزار ؟‬

‫یا قورویوب ، باخچالاری سوْلدورور ؟‬

۵۴

‫آمیرغفار سرورِ سادات دهر بود‬

‫آمیر غفار سیدلرین تاجییدی‬

‫در عرصه شکار شهان نیک بهر بود‬

‫شاهلار شکار ائتمه سی قیقاجییدی‬

با مَرد شَهد بود و به نامرد زهر بود‬

‫مَرده شیرین ، نامرده چوْخ آجییدی‬

لرزان برای حق ستمدیدگان چو بید‬

‫مظلوملارین حقّی اوْسته اَسَردی‬

‫چون تیغ بود و دست ستمکار می برید‬

‫ظالم لری قیلیش تکین کَسَردی‬

۵۵

‫میر مصطفی و قامت و قدّ کشیده اش‬

‫میر مصطفا دایی ، اوجا بوْی بابا‬

‫آن ریش و هیکل چو تولستوی رسیده اش‬

‫هیکللی ،ساققاللی ، توْلستوْی بابا‬

شکّر زلب بریزد و شادی ز دیده اش‬

‫ائیلردی یاس مجلسینی توْی بابا‬

‫او آبرو عزّت آن خشگناب بود‬

‫خشگنابین آبروسی ، اَردَمی‬

‫در مسجد و مجالس ما آفتاب بود‬

‫مسجدلرین ، مجلسلرین گؤرکَمی‬

۵۶

‫مجدالسّادات خندة خوش می زند چو باغ‬

‫مجدالسّادات گوْلردی باغلارکیمی‬

‫چون ابر کوهسار بغُرّد به باغ و راغ‬

‫گوْروْلدردی بولوتلی داغلارکیمی‬

‫حرفش زلال و روشن چون روغن چراغ‬

‫سؤز آغزیندا اریردی یاغلارکیمی‬

‫با جَبهتِ گشاده ، خردمند دیه بود‬

‫آلنی آچیق ، یاخشی درین قاناردی‬

‫چشمان سبز او به زمرّد شبیه بود‬

‫یاشیل گؤزلر چیراغ تکین یاناردی‬

۵۷

آن سفره های باز پدر یاد کردنی است‬

‫منیم آتام سفره لی بیر کیشییدی‬

‫آن یاریش به ایل من انشا کردنی است‬

‫ائل الیندن توتماق اوْنون ایشییدی‬

‫روحش به یاد نیکی او شاد کردنی است‬

‫گؤزللرین آخره قالمیشییدی‬

‫وارونه گشت بعدِ پدر کار روزگار‬

‫اوْننان سوْرا دؤنرگه لر دؤنوْبلر‬

‫خاموش شد چراغ محبت در این دیار‬

‫محبّتین چیراخلاری سؤنوْبلر‬

۵۸

‫بشنو ز میرصالح و دیوانه بازیش‬

‫میرصالحین دلی سوْلوق ائتمه سی‬

‫سید عزیز و شاخسی و سرفرازیش‬

‫میر عزیزین شیرین شاخسِی گئتمه سی‬

‫میرممّد و نشستن و آن صحنه سازیش‬

‫میرممّدین قورولماسی ، بیتمه سی‬

امروز گفتنم همه افسانه است و لاف‬

‫ایندی دئسک ، احوالاتدی ، ناغیلدی‬

‫بگذشت و رفت و گم شد و نابود ، بی گزاف‬

‫گئچدی ، گئتدی ، ایتدی ، باتدی ، داغیلدی‬

۵۹

‫بشنو ز میر عبدل و آن وسمه بستنش‬

‫میر عبدوْلوْن آیناداقاش یاخماسی‬

‫تا کُنج لب سیاهی وسمه گسستنش‬

‫جؤجیلریندن قاشینین آخماسی‬

‫از بام و در نگاهش و رعنا نشستنش‬

‫بوْیلانماسی ، دام-دوواردان باخماسی‬

‫شاه عبّاسین دوْربوْنی ، یادش بخیر !‬

‫شاه عبّاسین دوْربوْنی ، یادش بخیر !‬

‫خشگنابین خوْش گوْنی ، یادش بخیر !‬

‫خشگنابین خوْش گوْنی ، یادش بخیر !‬

۶۰

‫عمّه ستاره نازک را بسته در تنور‬

‫ستاره عمّه نزیک لری یاپاردی‬

هر دم رُبوده قادر از آنها یکی به روز‬

‫میرقادر ده ، هر دم بیرین قاپاردی‬

‫چون کُرّه اسب تاخته و خورده دور دور‬

‫قاپیپ ، یئیوْب ، دایچاتکین چاپاردی‬

‫آن صحنة ربودنِ نان خنده دار بود‬

‫گوْلمه لیدی اوْنون نزیک قاپپاسی‬

‫سیخ تنور عمّه عجب ناگوار بود !‬

‫عمّه مینده ارسینینین شاپپاسی‬

۶۱

گویند میر حیدرت اکنون شده است پیر‬

‫حیدربابا ، آمیر حیدر نئینیوْر ؟‬

‫برپاست آن سماور جوشانِ دلپذیر‬

‫یقین گنه سماواری قئینیوْر‬

شد اسبْ پیر و ، می جَوَد از آروارِ زیر‬

دای قوْجالیب ، آلت انگینن چئینیوْر‬

‫ابرو فتاده کُنج لب و گشته گوش کر‬

‫قولاخ باتیب ، گؤزی گیریب قاشینا‬

‫بیچاره عمّه هوش ندارد به سر دگر‬

‫یازیق عمّه ، هاوا گلیب باشینا‬

۶۲

‫میر عبدل آن زمان که دهن باز می کند‬

‫خانم عمّه میرعبدوْلوْن سؤزوْنی‬

عمّه خانم دهن کجی آغاز می کند‬

‫ائشیدنده ، ایه ر آغز-گؤزوْنی‬

‫با جان ستان گرفتنِ جان ساز می کند‬

‫مَلْکامِدا وئرر اوْنون اؤزوْنی‬

‫تا وقت شام و خوابِ شبانگاه می رسد‬

‫دعوالارین شوخلوغیلان قاتاللار‬

‫شوخی و صلح و دوستی از راه می رسد‬

‫اتی یئیوْب ، باشی آتیب ، یاتاللار‬

۶۳

‫فضّه خانم گُزیدة گلهای خشگناب‬

‫فضّه خانم خشگنابین گوْلییدی‬

‫یحیی ، غلامِ دختر عمو بود در حساب‬

‫آمیریحیا عمقزینون قولییدی‬

رُخساره نیز بود هنرمند و کامیاب‬

‫رُخساره آرتیستیدی ، سؤگوْلییدی‬

‫سید حسین ز صالح تقلید می کند‬

‫سیّد حسین ، میر صالحی یانسیلار‬

‫با غیرت است جعفر و تهدید می کند‬

‫آمیرجعفر غیرتلی دیر ، قان سالار‬

۶۴

‫از بانگ گوسفند و بز و برّه و سگان‬

سحر تئزدن ناخیرچیلار گَلَردی‬

‫غوغا به پاست صبحدمان ، آمده شبان‬

‫قوْیون-قوزی دام باجادا مَلَردی‬

‫در بندِ شیر خوارة خود هست عمّه جان‬

‫عمّه جانیم کؤرپه لرین بَلَردی‬

‫بیرون زند ز روزنه دود تَنورها‬

‫تندیرلرین قوْزاناردی توْسیسی‬

‫از نانِ گرم و تازه دَمَد خوش بَخورها‬

‫چؤرکلرین گؤزل اییی ، ایسیسی‬

۶۵

پرواز دسته دستة زیبا کبوتران‬

‫گؤیرچینلر دسته قالخیب ، اوچاللار‬

‫گویی گشاده پردة زرّین در آسمان‬

‫گوْن ساچاندا ، قیزیل پرده آچاللار‬

‫در نور ، باز و بسته شود پرده هر زمان‬

‫قیزیل پرده آچیب ، ییغیب ، قاچاللار‬

در اوج آفتاب نگر بر جلال کوه‬

‫گوْن اوجالیب ، آرتارداغین جلالی‬

‫زیبا شود جمال طبیعت در آن شکوه‬

‫طبیعتین جوانلانار جمالی‬

۶۶

گر کاروان گذر کند از برفِ پشت کوه‬

‫حیدربابا ، قارلی داغلار آشاندا‬

‫شب راه گم کند به سرازیری ، آن گروه‬

‫گئجه کروان یوْلون آزیب ، چاشاندا‬

‫باشم به هر کجای ، ز ایرانِ پُرشُکوه‬

‫من هارداسام ، تهراندا یا کاشاندا‬

‫چشمم بیابد اینکه کجا هست کاروان‬

‫اوزاقلاردان گؤزوم سئچر اوْنلاری‬

‫آید خیال و سبقت گیرد در آن میان‬

‫خیال گلیب ، آشیب ، گئچر اوْنلاری‬

۶۷

‫ای کاش پشتِ دامْ قَیَه ، از صخره های تو‬

‫بیر چیخئیدیم دام قیه نین داشینا‬

‫می آمدم که پرسم از او ماجرای تو‬

‫بیر باخئیدیم گئچمیشینه ، یاشینا‬

‫بینم چه رفته است و چه مانده برای تو‬

‫بیر گورئیدیم نه لر گلمیش باشینا‬

‫روزی چو برفهای تو با گریه سر کنم‬

‫منده اْونون قارلاریلان آغلاردیم‬

‫دلهای سردِ یخ زده را داغتر کنم‬

‫قیش دوْندوران اوْرکلری داغلاردیم‬

۶۸

‫خندان شده است غنچة گل از برای دل‬

‫حیدربابا ، گوْل غنچه سی خنداندی‬

‫لیکن چه سود زان همه ، خون شد غذای دل‬

‫آمما حئیف ، اوْرک غذاسی قاندی‬

‫زندانِ زندگی شده ماتم سرای دل‬

‫زندگانلیق بیر قارانلیق زینداندی‬

‫کس نیست تا دریچة این قلعه وا کند‬

‫بو زیندانین دربچه سین آچان یوْخ‬

‫زین تنگنا گریزد و خود را رها کند‬

‫بو دارلیقدان بیرقورتولوب ، قاچان یوْخ‬

۶۹

‫حیدربابا ، تمام جهان غم گرفته است‬

‫حیدربابا گؤیلر بوْتوْن دوماندی‬

‫وین روزگارِ ما همه ماتم گرفته است‬

‫گونلریمیز بیر-بیریندن یاماندی‬

‫ای بد کسی که که دست کسان کم گرفته است‬

‫بیر-بیروْزدن آیریلمایون ، آماندی‬

‫نیکی برفت و در وطنِ غیر لانه کرد‬

‫یاخشیلیغی الیمیزدن آلیبلار‬

‫بد در رسید و در دل ما آشیانه کرد‬

‫یاخشی بیزی یامان گوْنه سالیبلار‬

۷۰

‫آخر چه شد بهانة نفرین شده فلک ؟‬

‫بیر سوْروشون بو قارقینمیش فلکدن‬

‫زین گردش زمانه و این دوز و این کلک ؟‬

‫نه ایستیوْر بو قوردوغی کلکدن ؟‬

‫گو این ستاره ها گذرد جمله زین اَلَک‬

‫دینه گئچیرت اولدوزلاری الکدن‬

‫بگذار تا بریزد و داغان شود زمین‬

‫قوْی تؤکوْلسوْن ، بو یئر اوْزی داغیلسین‬

‫در پشت او نگیرد شیطان دگر کمین‬

‫بو شیطانلیق قورقوسی بیر ییغیلسین‬

۷۱

ای کاش می پریدم با باد در شتاب‬

‫بیر اوچئیدیم بو چیرپینان یئلینن‬

‫ای کاش می دویدم همراه سیل و آب‬

‫باغلاشئیدیم داغدان آشان سئلینن‬

‫با ایل خود گریسته در آن ده خراب‬

‫آغلاشئیدیم اوزاق دوْشَن ائلینن‬

‫می دیدم از تبار من آنجا که مانده است ؟‬

‫بیر گؤرئیدیم آیریلیغی کیم سالدی‬

‫وین آیه فراق در آنجا که خوانده است ؟‬

‫اؤلکه میزده کیم قیریلدی ، کیم قالدی‬

۷۲

‫من هم به چون تو کوه بر افکنده ام نَفَس‬

‫من سنون تک داغا سالدیم نَفَسی‬

‫فریاد من ببر به فلک ، دادِ من برس‬

‫سنده قئیتر ، گوْیلره سال بو سَسی‬

‫بر جُغد هم مباد چنین تنگ این قفس‬

‫بایقوشوندا دار اوْلماسین قفسی‬

‫در دام مانده شیری و فریاد می کند‬

‫بوردا بیر شئر داردا قالیب ، باغیریر‬

‫دادی طَلب ز مردمِ بیداد می کند‬

‫مروّت سیز انسانلاری چاغیریر‬

۷۳

تا خون غیرت تو بجوشد ز کوهسار‬

‫حیدربابا ، غیرت قانون قاینارکن‬

‫تا پَر گرفته باز و عقابت در آن کنار‬

‫قره قوشلار سنن قوْپوپ ، قالخارکن‬

‫با تخته سنگهایت به رقصند و در شکار‬

‫اوْ سیلدیریم داشلارینان اوْینارکن‬

برخیز و نقش همّت من در سما نگر‬

‫قوْزان ، منیم همّتیمی اوْردا گؤر‬

‫برگَرد و قامتم به سرِ دارها نگر‬

‫اوردان اَییل ، قامتیمی داردا گؤر‬

۷۴

‫دُرنا ز آسمان گذرد وقت شامگاه‬

‫حیدربابا . گئجه دورنا گئچنده‬

‫کوْراوْغلی در سیاهی شب می کند نگاه‬

‫کوْراوْغلونون گؤزی قارا سئچنده‬

‫قیرآتِ او به زین شده و چشم او به راه‬

‫قیر آتینی مینیب ، کسیب ، بیچنده‬

‫من غرق آرزویم و آبم نمی برد‬

‫منده بوردان تئز مطلبه چاتمارام‬

‫ایوَز تا نیاید خوابم نمی برد‬

‫ایوز گلیب ، چاتمیونجان یاتمارام‬

۷۵

‫مردانِ مرد زاید از چون تو کوهِ نور‬

‫حیدربابا ، مرد اوْغوللار دوْغگینان‬

‫نامرد را بگیر و بکن زیر خاکِ گور‬

‫نامردلرین بورونلارین اوْغگینان‬

چشمانِ گرگِ گردنه را کور کن به زور‬

‫گدیکلرده قوردلاری توت ، بوْغگینان‬

‫بگذار برّه های تو آسوده تر چرند‬

‫قوْی قوزولار آیین-شایین اوْتلاسین‬

‫وان گلّه های فربه تو دُنبه پرورند‬

‫قوْیونلارون قویروقلارین قاتلاسین‬

۷۶

‫حیدربابا ، دلِ تو چو باغِ تو شاد باد !‬

‫حیدربابا ، سنوْن گؤیلوْن شاد اوْلسون‬

‫شَهد و شکر به کام تو ، عمرت زیاد باد !‬

‫دوْنیا وارکن ، آغزون دوْلی داد اوْلسون‬

‫وین قصّه از حدیث من و تو به یاد باد !‬

‫سنن گئچن تانیش اوْلسون ، یاد اوْلسون‬

‫گو شاعرِ سخنورِ من ، شهریارِ من‬

‫دینه منیم شاعر اوْغلوم شهریار‬

‫عمری است مانده در غم و دور از دیارِ من‬ ‬

‫بیر عمر دوْر غم اوْستوْنه غم قالار‬