محتشم کاشانی » دیوان اشعار » قصاید » قصیدهٔ شمارهٔ ۸۰ - وله ایضا فی مدح محمدخان ترکمان

بیا ای رسول از در مهربانی

به من یاری کن چون یاران جانی

چنان زین کن از سعی رخش عزیمت

که با باد صرصر کند همعنانی

چنان ره سر کن به سرعت که از تو

ز صرصر سبک‌تر گریزد گرانی

چو بر خنک سیلاب سرعت نهی زین

ز چشم من آموز سیلاب رانی

به جنبش در آر آنچنان باره‌ات را

که گردد روان بخش عزم از روانی

گرت نیست مشکل به شوکت پناهان

امانت سپاری ودیعت رسانی

غرض کاین گوهرهای بحر بلاغت

که دارند در وزن و قیمت گرانی

ازین کمترین بندهٔ کم بضاعت

ببر ارمغانی به نواب خانی

سمی محمد که یکتاست اسمش

در القاب تنزیلی آسمانی

به یک کارسازی که کاریست لازم

غمی رابه دل کن به صد شادمانی

جهان داوران را خداوند و صاحب

مصاحب به نواب صاحبقرانی

سکندر سپاهی که فرداست و یکتا

در اقلیم گیری و کشورستانی

ایالت پناهی که بختش رسانده

ز کرسی نشینی به کسری نشانی

پناه قزلباش کاندر شکوهش

قدر باشکوه قزل ارسلانی

سر چرخ را دیده با افسر خود

به درگاه خویش از بلند آستانی

ملقب به ظلم است از بس تفاوت

در ایام او عدل نوشیروانی

ز تهدید عدل شدید انتقامش

کند گله را گرگ سارق شبانی

درین دولت از روی نیروی صولت

قوی پشت ازو شوکت ترکمانی

به قدر دو عمر از جهان بهره دارد

شب و روز در عالم کامرانی

که بر دیدهٔ دولتش خواب گشته

حرام از برای جهان پاسبانی

اگر در سپه بعضی از سروران را

شد آهنگ دارائی آن جهانی

سر او سلامت که دارد ز رفعت

سزاواری فر تاج کیانی

زهی نیک رائی که معمار سعیت

بنای صلاح جهان راست بانی

اگر سد حفظ تو حایل نگردد

زمین پر شود ز آفت آسمانی

به دم دایم آتش فروزند مردم

ولیکن تو دانا دل از کامرانی

پی پستی شعلهٔ فتنه هرجا

دمیدی دمی کردی آتش نشانی

چو سهم جهادت به حکم اشارت

چو تیر قضا می‌رسد بر نشانی

سپاه تو را روز هیجا چه حاجت

بشست آزمائی و زورین کمانی

ز خاصیت خصمیت دشمنان را

کند موی سنجاب بر تن سنانی

جلالت کزین تنگ میدان برونست

از آن سو کند دهر را دیده‌بانی

به عهد تو حکم سلاطین دیگر

همه ناروان چون زر ایروانی

زبان صلاح تو شمشیر قاطع

در اصلاح آفات آخر زمانی

به این طینت ای زینت چار عنصر

بر آب و گلت می‌رسد قهرمانی

سرا سرورا داد از دست دوران

که داد از ستم داد نامهربانی

بر افروخته آتشی در عذابم

که دودش رسیده به چرخ دخانی

دورنگی و یک رنگ سوزیش دارد

رخم را به حیثیت زعفرانی

که چون رنگ کارم دگرگون نگردد

به این اشگ کولاکی ارغوانی

ز دولاب گردانی آن مشعبد

کز آن غرق فتنه است این مصرفانی

ز من یوسفی گشته امسال غایب

که هجرش مرا کرده یعقوب ثانی

چه یوسف عزیزی به صد گنج ارزان

به بازار سودائیان معانی

به بال و پر معرفت شاهبازی

به چرخ آشنا از بلند آشیانی

جلی اختری شبه اجرام گردون

نمایان دری رشگ درهای کانی

مرا وارث و یادگار از برادر

ولیعهد و فرزند و دلبند جانی

به چنگال اعراب افتاده حالا

چو گلبرگ در دست باد خزانی

چه اعراب قومی نه از قسم انسان

همه غول سان از عجاب لسانی

چو صید آدمی زان گر ازان گریزان

که دارند خوی سگان از عوانی

ملاقات یک روزهٔ آن لئیمان

مقابل به جان کندن جاودانی

که دارند اسیران خود را معذب

به صحرا نوردی و اشتر چرانی

پس از سالی آنگاهشان بر سر ره

به امید آمد شد کاروانی

به این نیت آرند کز عنف و غلظت

ستانند از یک به یک ارمغانی

فروشندشان بعد از آن همچو یوسف

به افسانه خوانی و جادو زبانی

جهان کارسازا من اکنون چه سازم

درین بینوائی به این ناتوانی

مگر حل این مشگل سخت عقده

تو سرور به عنوان دیگر توانی

وگرنه محال است آوردن او

به حجت نویسی و قاصد دوانی

قصیر است وقت و طویل است قصه

تو را نیز نفرت ازین قصه خوانی

محل تنگ‌تر زانکه من رفته‌رفته

کشم پرده از رازهای نهانی

سخن می‌کنم کوته آن گوهر آنجا

بزر در گرو مانده دیگر تو دانی

ولی زین سخن این توقع ندارم

من مفلس ای توامان امانی

که دست تو گرد سفر نافشانده

کند بر من و نظم من زرفشانی

بلی آن دو دعوی که تفصیل یک یک

شنیدست دارنده از من زبانی

چو نطقش به سمع معلی رساند

تو فرمان دهش گر به جائی رسانی

ازین کامیابی شود محتشم را

سرانجام عمر اول کامرانی

بود تا در آغاز عمر مطول

جوانی طراوت ده زندگانی

تو را ای جوانبخت از اقبال بادا

در انجام عمر طبیعی جوانی