صفی علیشاه » تفسیر منظوم قرآن کریم » ۳۲- سوره السّجده » ۳- آیات ۱۵ تا ۲۲

إِنَّمٰا یُؤْمِنُ بِآیٰاتِنَا اَلَّذِینَ إِذٰا ذُکِّرُوا بِهٰا خَرُّوا سُجَّداً وَ سَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ هُمْ لاٰ یَسْتَکْبِرُونَ (۱۵) *سجده واجب * تَتَجٰافیٰ جُنُوبُهُمْ عَنِ اَلْمَضٰاجِعِ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ مِمّٰا رَزَقْنٰاهُمْ یُنْفِقُونَ (۱۶) فَلاٰ تَعْلَمُ نَفْسٌ مٰا أُخْفِیَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْیُنٍ جَزٰاءً بِمٰا کٰانُوا یَعْمَلُونَ (۱۷) أَ فَمَنْ کٰانَ مُؤْمِناً کَمَنْ کٰانَ فٰاسِقاً لاٰ یَسْتَوُونَ (۱۸) أَمَّا اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا اَلصّٰالِحٰاتِ فَلَهُمْ جَنّٰاتُ اَلْمَأْویٰ نُزُلاً بِمٰا کٰانُوا یَعْمَلُونَ (۱۹) وَ أَمَّا اَلَّذِینَ فَسَقُوا فَمَأْوٰاهُمُ اَلنّٰارُ کُلَّمٰا أَرٰادُوا أَنْ یَخْرُجُوا مِنْهٰا أُعِیدُوا فِیهٰا وَ قِیلَ لَهُمْ ذُوقُوا عَذٰابَ اَلنّٰارِ اَلَّذِی کُنْتُمْ بِهِ تُکَذِّبُونَ (۲۰) وَ لَنُذِیقَنَّهُمْ مِنَ اَلْعَذٰابِ اَلْأَدْنیٰ دُونَ اَلْعَذٰابِ اَلْأَکْبَرِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ (۲۱) وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُکِّرَ بِآیٰاتِ رَبِّهِ ثُمَّ أَعْرَضَ عَنْهٰا إِنّٰا مِنَ اَلْمُجْرِمِینَ مُنْتَقِمُونَ (۲۲)

جز این نیست که ایمان میارند بآیتهای ما آنان که چون پند داده شوند بزودی در افتند در سجده‌کنان و تسبیح کنند بحمد پروردگارشان و ایشان سرکشی نمی‌کند (۱۵) برخیزد پهلوشان از خوابگاه می‌خوانند پروردگارشان را از راه بیم و امید و از آنچه روزی دادیمشان انفاق می‌کنند (۱۶) پس نمی‌داند نفسی آنچه پنهان کرده شد برای ایشان از آسایش چشمها پاداش بسبب آنچه بودند که می‌کردند (۱۷) آیا پس کسی که باشد مؤمن چون کسی است که باشد فاسق یکسان نیستند (۱۸) اما آنان که ایمان آوردند و کردند کارهای شایسته را پس برای ایشانست بهشتهای جای اقامت ما حضری بسبب آنچه بودند که می‌کردند (۱۹) و اما آنان که فسق کردند پس جایگاه ایشان آتش است هرگاه خواهند که بیرون آیند از آن برگردانیده شوند در آن و گفته شود مر ایشان را بچشید عذاب آتشی را که بودید آن را تکذیب می‌کردید (۲۰) و هر آینه بچشانیمشان البته از آن عذاب نزدیکتر غیر عذاب عظیم‌تر باشد که ایشان بازگشت کنند (۲۱) و کیست ظالم‌تر از آنکه پند داده شد بآیتهای پروردگارش پس روی گردانید از آن بدرستی که ما از گناهکاران انتقام کشندگانیم (۲۲)

نیست جز اینکه به آیت های ما

بر کلام و حکم حجت های ما

آن کسان از روی ایمان بگروند

چونکه ایشان پند داده می شوند

اوفتند ایشان به روی اندر سجود

همچنین تسبیح گویند از شهود

از پی اِستایش پروردگار

هم نه ایشانند سرکش در شعار

دور گردد جَنبشان از خوابگاه

رب خود را چون بخوانندی به گاه

از ره خوف اعنی از خوف غضب

یا که از امید رحمت در سبب

این است حال شبروان ذو فنون

که به ذکر آیند از بستر برون

وآنچه روزی ما به ایشان داده ایم

می کنند انفاق از طبع کریم

پس نداند نفسی آنچه در خفا

هستشان از روشنیِ دیده ها

اجرشان داند خدای لم یزل

بر جزای آنچه کردند از عمل

« در بیان امتیاز مؤمن از فاسق »

پس بود آیا کسی کو مؤمن است

چون کسی کو فاسق و ناموقن است

نیستند ایشان برابر در جزا

چون موحد باشد آن مشرک کجا

مؤمنان که کرده اند اعمال نیک

پس مر ایشان راست جنّتها و لیک

بوستانها کوست در واقع مقر

وز حق ایشان را چو مهمان ماحَضَر

بر جزای کرده های نیکشان

بر چنان جنّت کند نزدیکشان

فاسقان اما که هم از راه دین

می برون رفتند سوی کفر و کین

پس مر ایشان راست آتش جایگاه

بر جزای کفر و طغیان و گناه

هر قدر خواهند زآن بیرون روند

باز برگردانده در آتش شوند

بر جهنم هر دم ایشان را ایاب

هست وَقِیلَ لَهُم ذُوقُواْ عَذَاب

آتشی که بودتان تکذیب از آن

چونکه می کردند وصفش را بیان

می چشانیم از عذابی کوست زود

جز عذاب اکبر از روی خلود

رنج ادنی، قتل و اُسر و غارت است

رنج اکبر، دوزخ پُر آفت است

شاید ایشان بر خدا راجع شوند

مابقی بر حکم حق تابع شوند

کیست ظالم تر از آن کس در سند

پند داده گو به آیتها شود

پس کند اعراض از آن اندر مقام

ما کِشیم از مشرکان خود انتقام