صفی علیشاه » تفسیر منظوم قرآن کریم » ۱۶- سوره النحل » ۳- آیات ۲۸ تا ۳۶

اَلَّذِینَ تَتَوَفّٰاهُمُ اَلْمَلاٰئِکَةُ ظٰالِمِی أَنْفُسِهِمْ فَأَلْقَوُا اَلسَّلَمَ مٰا کُنّٰا نَعْمَلُ مِنْ سُوءٍ بَلیٰ إِنَّ اَللّٰهَ عَلِیمٌ بِمٰا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (۲۸) فَادْخُلُوا أَبْوٰابَ جَهَنَّمَ خٰالِدِینَ فِیهٰا فَلَبِئْسَ مَثْوَی اَلْمُتَکَبِّرِینَ (۲۹) وَ قِیلَ لِلَّذِینَ اِتَّقَوْا مٰا ذٰا أَنْزَلَ رَبُّکُمْ قٰالُوا خَیْراً لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا فِی هٰذِهِ اَلدُّنْیٰا حَسَنَةٌ وَ لَدٰارُ اَلْآخِرَةِ خَیْرٌ وَ لَنِعْمَ دٰارُ اَلْمُتَّقِینَ (۳۰) جَنّٰاتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَهٰا تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا اَلْأَنْهٰارُ لَهُمْ فِیهٰا مٰا یَشٰاؤُنَ کَذٰلِکَ یَجْزِی اَللّٰهُ اَلْمُتَّقِینَ (۳۱) اَلَّذِینَ تَتَوَفّٰاهُمُ اَلْمَلاٰئِکَةُ طَیِّبِینَ یَقُولُونَ سَلاٰمٌ عَلَیْکُمْ اُدْخُلُوا اَلْجَنَّةَ بِمٰا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (۳۲) هَلْ یَنْظُرُونَ إِلاّٰ أَنْ تَأْتِیَهُمُ اَلْمَلاٰئِکَةُ أَوْ یَأْتِیَ أَمْرُ رَبِّکَ کَذٰلِکَ فَعَلَ اَلَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ مٰا ظَلَمَهُمُ اَللّٰهُ وَ لٰکِنْ کٰانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ (۳۳) فَأَصٰابَهُمْ سَیِّئٰاتُ مٰا عَمِلُوا وَ حٰاقَ بِهِمْ مٰا کٰانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُنَ (۳۴) وَ قٰالَ اَلَّذِینَ أَشْرَکُوا لَوْ شٰاءَ اَللّٰهُ مٰا عَبَدْنٰا مِنْ دُونِهِ مِنْ شَیْ‌ءٍ نَحْنُ وَ لاٰ آبٰاؤُنٰا وَ لاٰ حَرَّمْنٰا مِنْ دُونِهِ مِنْ شَیْ‌ءٍ کَذٰلِکَ فَعَلَ اَلَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَهَلْ عَلَی اَلرُّسُلِ إِلاَّ اَلْبَلاٰغُ اَلْمُبِینُ (۳۵) وَ لَقَدْ بَعَثْنٰا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اُعْبُدُوا اَللّٰهَ وَ اِجْتَنِبُوا اَلطّٰاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَی اَللّٰهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَیْهِ اَلضَّلاٰلَةُ‌ فَسِیرُوا فِی اَلْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کٰانَ عٰاقِبَةُ اَلْمُکَذِّبِینَ (۳۶)

آنکه قبض روح می‌کندشان فرشتگان ظلم‌کنندگان بر خودشان پس در انداختند صلح را که نبودیم که بکنیم هیچ بدی آری بدرستی که خدا داناست بآنچه بودید می‌کردید (۲۸) پس در آئید درهای دوزخ را جاودانند در آن پس هر آینه بد است آرامگاه گردنکشان (۲۹) و گفته شد مر آنان را که پرهیزکار شدند چه چیز فرو فرستاد پروردگارتان گفتند نیکویی یعنی قرآن از برای آنان که نیکویی کردند در این دنیا نیکوست و هر آینه سرای آخرت بهتر است و هر آینه خوبست سرای پرهیزکاران (۳۰) بهشتهای اقامت دائمی داخل می‌شوند آن را می‌رود از زیر آنها نهرها مر ایشان‌راست در آنها آنچه را می‌خواهند همچنین جزا می‌دهد خدا پرهیزکاران را (۳۱) آنها که می‌میراندشان فرشتگان پاکیزه‌ها می‌گویند سلام بر شما درآئید بهشت را بآنچه بودید که می‌کردید (۳۲) آیا انتظار می‌برند مگر آنکه آید ایشان را ملائکه یا بیاید فرمان پروردگار تو همچنین کردند آنان که بودند پیش از ایشان و ستم نکرد ایشان را خدا و لیکن بودند که بخودهاشان ستم می‌کردند (۳۳) پس رسیدشان بدیهای آنچه کردند و احاطه کردند بایشان آنچه بودند که بآن استهزا می‌کردند (۳۴) و گفتند آنان که شرک آوردند اگر می‌خواست خدا نمی‌پرستیدیم ما از غیر او هیچ چیز را ما و نه پدران ما و حرام نمی‌کردیم بغیر حکم او هیچ چیز را همچنین کردند آنان که بودند پیش از ایشان پس آیا باشد بر رسولان مگر رسانیدن آشکار (۳۵) و بحقیقت برانگیختیم در هر امتی رسولی را که بپرستید خدا را و دور شوید از طاغوت پس از ایشان کسیست که هدایت کرد خدا و از ایشان کسی است که ثابت شد بر او گمراهی پس سیر کنید در زمین پس بنگرید که چگونه بود انجام کار تکذیب‌کنندگان (۳۶)

آن کسانی را که می رانندشان

مر ملایک چونکه آید وقت آن

اندر آن حالی که استمکاره اند

بر نفوس خویش و بس بیچاره اند

مرگ را بینند و صلح آرند پیش

ما نبودیم ایچ بد کردار و کیش

میکنند اقرار بر توحید و دین

قابضین روح گویندش چنین

خود گنهکارید و مشرک پیشه ، بل

حق بود دانا شما را بر عمل

پس درآیید اندر ابواب جحیم

جاودان باشید اندر وی مقیم

این چنین اهل تکبّر را سزاست

جایگاه بد مر ایشان را بجاست

هم شود مر گفته آنان را دگر

که بُدند اندر جهان پرهیزگر

چه فرستاده شما را کردگار

نیکویی گویند بی حد و شمار

قَالُوا خَیرًا لِّلَّذِینَ أحسَنُواْ

اندر این دنیا نبود الاّ نکو

نیکویی کردند و نیکویی خدا

دادشان اندر عوض بر مدعا

لیک دار آخرت نیکوتر است

بهر پرهیزندگان واندر خور است

جنّت عدنی که آیند اندر آن

نهرها از زیر آن باشد روان

هر چه خواهند اندر آن باشد یقین

حق چنین بدهد جزای متقین

وقت قبض روحشان افرشتگان

که بسی پاکیزه باشند از نشان

بر شما گویند بادا ز حق سلام

در بهشت آیید و بر اعلی مقام

زآنچه می کردید بر نیکی عمل

این بود پاداش نیک از لم یزل

منتظر باشند آیا کافران

اینکه آیدشان ملک در نزع جان

یا که فرمان آید از پروردگار

تا به استیصالشان سازد دچار

همچنین کردند آنان که ز پیش

بوده اند از این گروه ظلم کیش

حق نفرمود ایچ بر ایشان ستم

بل به خود کردند ظلم آن قوم هم

پس رسند اندر جزای سیّئات

آنچه کردند از بدی ها در حیات

هم فرود آمد بدیشان ز آزمون

شرّ ما کَانُواْ بِهِ یَستَهزِءُون

۳۵ مشرکان گفتند گر می خواست ما

کی پرستیدیم چیزی جز خدا

ما و نی آباء ما بر هیچ شیء

سجده کی کردیم گر می خواست وی

هم نمی کردیم چیزی را حرام

بی ز حُکمش ما به خود بر هیچ نام

این ز استهزاء بگفتند از عناد

نی که از اخلاص و توحید و وداد

همچو ایشان پیش از این کردند نیز

که عُری بودند از عقل و تمیز

پس چه باشد جز رساندن بر رسول

گر قبول آید به کس یا ناقبول

انبیاء گفتند اعمال نژند

از شما نبود به نزد حق پسند

او فرستاد این رسل با بیّنات

تا بدانند امر و نهی اش کائنات

پس نماید امر بعثت را بیان

سُنّتش جاری چنین شد هر زمان

ما بر انگیزانده ایم اندر اُمم

از رسولان بهر تکمیل نعم

آنکه بپرستند حق را بر صواب

هم کنند از دیو و طاغوت اجتناب

پس بُد از ایشان کسی کو را خدای

شد ز توفیقش به طاعت رهنمای

هم بُد از ایش ان کسی کز حکم حق

شد به خذلان و ضلالت مستحق

پس شما آرید سیر اندر زمین

بنگرید اندر مآل مشرکین

تا چسان بوده است اندر جزء و کل

حال آن مردم به تکذیب رسل